Monument z brązu stoi tuż obok Sanktuarium Matki Boskiej Objawiającej Cudowny Medalik na zakopiańskiej Olczy. Podczas uroczystej mszy pomnik poświęcił biskup Damian Muskus z archidiecezji krakowskiej. W uroczystości wzięli udział krewni ofiar katastrofy, w tym Andrzej Melak, brat Stefana Melaka prezesa Komitetu katyńskiego i żona generała Bronisława Kwiatkowskiego, byłego dowódcy operacyjnego polskiej armii - Krystyna.

- Niech ten pomnik będzie wołaniem o prawdę, która wyzwala, prawdę, która może nieść ukojenie w bólu i duchowym cierpieniu. Niech ten pomnik będzie też pewnym wyrzutem sumienia dla tych, którzy wobec ogromu tragedii nie sprostali do końca zadaniom, do których zostali przez naród powołani – mówił biskup Muskus.

Uczczenia ofiar katastrofy smoleńskiej chcieli nie tylko górale, ale i pielgrzymi przybywający do sanktuarium w Zakopanem. Oni także przekazywali fundusze na jego budowę.

Pomnik ma ponad trzy metry wysokości. Przedstawia lotniczą szachownicę – symbol polskich sił lotniczych, która po rozbiciu w trakcie katastrofy zamienia się w krzyż. Na monumencie są też nazwiska wszystkich 96 osób, które zginęły pod Smoleńskiem 10 kwietnia 2010 roku.

Autorem projektu i wykonawcą pomnika jest rzeźbiarz związany z krakowską ASP, Karol Badyna. Jest autorem m.in. żeliwnych krzeseł – znanego pomnika upamiętniającego Żydów na Placu Bohaterów Getta w Krakowie, pomnika Artura Rubinsteina w siedzibie ONZ w Nowym Jorku czy serii Ławeczek Jana Karskiego – m.in. w Łodzi, Waszyngtonie i Tel-Awiwie. Tworzy też sztukę sakralną.