Ankieta "Rzeczpospolitej": Hanna Foltyn-Kubicka

1. Przyszłość integracji. Czy Unia Europejska powinna pozostać dalej związkiem państw, zmierzać w kierunku federalizacji, czy też stawać się w dłuższej perspektywie superpaństwem?

W Unii Europejskiej obserwujemy coraz śmielsze tendencje federalistyczne, co ilustruje słynne hasło "Więcej Europy". Unia Europejska jest bogata dzięki swej różnorodności i silna siłą państw narodowych i taki stan rzeczy powinien zostać utrzymany. Należy także powstrzymać zapędy do coraz większej ingerencji Brukseli w politykę wewnętrzną państw członkowskich czy próby narzucania określonych zmian w zakresie kwestii światopoglądowych.

2. Kiedy i na jakich warunkach Polska powinna przystąpić do Unii Walutowej i przyjąć Euro?

Obecnie Polska nie jest absolutnie przygotowana na przyjęcie unijnej waluty. Polska gospodarka nadal odczuwa jeszcze skutki kryzysu ekonomicznego i perspektywa przyjęcia euro nie będzie pobudzać wzrostu gospodarczego. Warto przyjrzeć się także państwom, które przyjęły euro i to, jak w dłuższej perspektywie odbiło się to na ich gospodarkach. Przykłady niektórych krajów członkowskich pokazują, że pośpieszne dążenie do przystąpienia do strefy euro przyniosło fatalne rezultaty. Musimy być mądrzejsi o te doświadczenia.

3. Czy, kiedy i na jakich warunkach Polska powinna wejść do Unii Bankowej?

Zdecydowanie i w tym wypadku pośpiech to zły doradca. Należy spodziewać się, że Bruksela będzie preferować duże zachodnie banki, podczas gdy ich polskie spółki będą pozostawać w tyle. Na takich decyzjach na pewno nie skorzystamy.

4. Polityka energetyczna i klimatyczna. Co ważniejsze: środowisko czy gospodarka. Jakie powinny być polskie priorytety w sprawie bezpieczeństwa energetycznego i wspólnej polityki energetycznej UE. Czy Europa powinna być bardziej niezależna energetycznie – jak to osiągnąć. Czy Unia Europejska powinna iść w kierunku dalszego zaostrzenia prawa ochrony środowiska, bez względu na koszty jakie poniosą państwa/ przedsiębiorcy?

Polityka energetyczna i klimatyczna to dwa zupełnie odrębne aspekty unijnej polityki. Ta pierwsza to dziś przede wszystkim kwestia zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego i zróżnicowania źródeł energii, co w dobie bieżącego kryzysu ukraińskiego nabiera jeszcze większego znaczenia. To bardzo dobry moment na pokazywanie innych możliwości energetycznych takich jak gaz łupkowy. Żadną alternatywą nie jest tu budowanie kolejnych gazociągów dostarczających surowce z Rosji. W świetle obecnych wydarzeń widać, jakim błędem była bierność polskiego rządu w sprawie Nord Streamu, o czym zresztą Parlament Europejski ostrzegał już w zeszłej kadencji w sprawozdaniu, przy przygotowaniu którego brałam czynny udział.

Unia Europejska coraz bardziej koncentruje się na walce ze zmianami klimatycznymi - znalazło to odzwierciedlenie chociażby w budżecie UE, w którym na ten cel przeznaczono aż 20 proc. środków. Polska przede wszystkim powinna zadbać w tym wypadku o swoje interesy, gdyż kolejne próby ograniczania emisji CO2 są wymierzone głównie w nas. Problem polega na tym, że gdy na nas nakłada się kolejne limity, największe gospodarki świata w żaden sposób nie ograniczają swoich emisji, co z globalnego punktu widzenia jest znacznie bardziej szkodliwe.

5. Unia gospodarcza. Jak daleko powinna sięgać współpraca gospodarcza. Czy powinno dojść do harmonizacji podatkowej i budżetowej w ramach państw członkowskich UE?

Decyzje dotyczące kwestii podatkowych oraz krajowych budżetów powinny pozostać wyłączną kompetencją państw członkowskich, gdyż to one najlepiej wiedzą, jak zarządzać własnymi środkami. Nie wyobrażam sobie sytuacji, w której to urzędnik KE będzie decydował o tym, ile pieniędzy przeznaczać np. na polskie szkoły czy uczelnie. Współpraca gospodarcza w ramach wspólnego rynku oczywiście jest potrzebna i powinna być dalej rozwijana, ale zdecydowanie nie w kierunku harmonizacji podatkowej i budżetowej.

6. Wspólny rynek i swoboda przepływu osób. Jakie wysiłki należy podjąć na rzecz wzmocnienia wspólnego rynku w UE? Jak przeciwdziałać coraz silniej pojawiającym się w UE tendencjom do ograniczenia jednej z fundamentalnych zasad UE – swobodnego przepływu osób?

Wspólny rynek to bez wątpienia jedna z najważniejszych zalet UE. Niestety, dziś coraz częściej mamy do czynienia z przykładami dyskryminacji niektórych obywateli z tzw. nowych państw UE pracujących chociażby w Niemczech. Widzimy to na przykładzie coraz ostrzejszych kontroli zasiłków dla dzieci imigrantów. Poszukiwanie rozwiązań w tym zakresie powinno jednak leżeć w gestii nie instytucji unijnych, lecz rządów państw członkowskich.

7. Polityka rolna. Czy należy utrzymać na obecnym poziomie pomoc dla rolnictwa w krajach UE? Czy UE powinna rozważyć inną alokację tych środków np. na rozwój innowacyjnej gospodarki?

Pomoc dla rolnictwa powinna nie tylko zostać utrzymana, ale przede wszystkim - zreformowana. Podstawową kwestią jest tu sprawa wyrównania dopłat bezpośrednich dla rolników we wszystkich krajach UE. Dziś polski rolnik otrzymuje zaledwie 200 euro na hektar, podczas rolnik w Grecji otrzymuje aż 540 euro. Nie ma to nic wspólnego z unijną zasadą spójności.

8. Budżet UE. Jak duży budżet powinna mieć Unia Europejska. Jeśli większy niż dziś, to proszę wskazać źródła dochodów (podatek europejski, podatek od transakcji finansowych, większy udział w dochodach podatkowych państw UE?). Czy powinien powstać osobny budżet strefy Euro?

Zdecydowanie budżet UE, a nie strefy euro. Już teraz na naszych oczach powstaje Europa dwóch prędkości, a kluczowe decyzje są podejmowane nie przez wszystkich, ale w bardzo wąskim gronie. Odrębny budżet strefy Euro jedynie przyczyniłby się do pogłębienia podziałów w ramach Wspólnoty.

Duży budżet UE to przede wszystkim większa szansa na rozwój przede wszystkim dla nowych państw członkowskich, takich jak Polska, które dzięki unijnym funduszom mogą nadrabiać różnice dzielące je od najbardziej rozwiniętych państw UE. Obecny sposób konstruowania unijnego budżetu jest również korzystny dla głównych płatników netto, gdyż - jak wynika z badań - lwia część kapitału zainwestowanego w pomoc dla uboższych partnerów w UE do nich wraca. Nie widzę przesłanek do tego, by zmieniać sposób tworzenia budżetu.

9. Rozszerzenie UE. Czy opowiada się Pan/Pani za rozszerzeniem UE na nowe kraje (jeśli tak to jakie? np. Ukrainę, Mołdowę, Gruzję, Turcję), nawet kosztem zmniejszenia funduszy strukturalnych dla Polski w przyszłości?

Nie stawiałabym tego w taki sposób, gdyż to narzuca określony punkt widzenia: albo nowe państwa członkowskie, albo środki dla Polski. Jest to błędne podejście, gdyż perspektywa rozszerzenia UE o ww. kraje to co najmniej dziesięć lat, a wówczas fundusze strukturalne otrzymywane przez Polskę będą znacznie niższe niż dziś.

Trzeba mieć przy tym na uwadze dynamiczną sytuację międzynarodową - zwłaszcza w świetle ostatnich wydarzeń. Cieszę się, że po wielu miesiącach doszło mimo wszystko do podpisania umowy stowarzyszeniowej z Ukrainą. Mam nadzieję, że doświadczenia ostatnich miesięcy zachęcą Unię Europejską do pogłębiania współpracy z państwami Europy Wschodniej, co sprzyjałoby stabilizacji sytuacji w tym regionie.

10. Polityka wschodnia i polityka obronna. Jakie powinny być polskie priorytety w sprawie wspólnej polityki wschodniej Unii Europejskiej. Jakimi instrumentami powinno się posługiwać państwa i/lub Unia Europejska w celu wzmocnienia możliwości obronnych Polski i Unii.

Dziś bardziej niż kiedykolwiek widzimy, jak wiele racji było w działaniach śp. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego w odniesieniu do aktywnej polityki wschodniej. Przez lata była ona zaniedbywana przez Unię Europejską, co znalazło odzwierciedlenie podczas szczytu w Wilnie w listopadzie ubiegłego roku. Podstawowym instrumentem, jakim dysponuje w tym wypadku UE, jest Partnerstwo Wschodnie i prowadzenie działań zmierzających do rozszerzenia UE o Ukrainę, Mołdawię czy Gruzję.

Należy jednak pamiętać, że polityka obronna Polski to przede wszystkim członkostwo w NATO i uczestnictwo w tych strukturach jest gwarancją bezpieczeństwa Polski. Unia Europejska nie dysponuje narzędziami w tym zakresie.

11. Polityka demograficzna. Jaka powinna być odpowiedź państwa i instytucji UE na pogarszającą się sytuację demograficzną Polski? Obecnie UE nie ma kompetencji w tej dziedzinie. Czy powinno się to zmienić czy pozostawić na poziomie krajowym?

Z niżem demograficznym boryka się nie tylko Polska - jest to problem wielu państw członkowskich, co dawałoby szansę na zbudowanie międzynarodowego porozumienia w tej sprawie. Unia ma tu możliwość podejmowania działań, które przyniosłyby znacznie lepsze rezultaty niż te podejmowane przez poszczególne państwa członkowskie. Stworzenie unijnej polityki prorodzinnej będzie jednym z podstawowych zadań europosłów Prawa i Sprawiedliwości w nowej kadencji Parlamentu Europejskiego.

12. Prawo rodzinne. Czy Unia Europejska powinna uzyskać większe kompetencje w obszarze prawa rodzinnego? (Dziś Bruksela nie może narzucić niczego krajom członkowskim w tej sprawie) Czy jest Pan za liberalizacją i ujednoliceniem prawa dotyczącego zawierania małżeństw przez pary homoseksualne we wszystkich krajach członkowskich UE. Czy to samo powinno dotyczyć kwestii aborcji?