Czy Francja zmieni politykę w NATO? Rozmowa z francuskim socjalistą

Nowy pre­zy­dent Fran­cji Fran­co­is Hol­lan­de, wy­wo­dzą­cy się z tej sa­mej co pan Par­tii So­cja­li­stycz­nej, za­po­wia­da wy­co­fa­nie wojsk fran­cu­skich z Afga­ni­sta­nu do koń­ca ro­ku, czy­li dwa la­ta wcze­śniej, niż pla­no­wa­no. Po­wtó­rzył to w pią­tek na pierw­szym spo­tka­niu z pre­zy­den­tem Ba­rac­kiem Oba­mą. Czy to jest głów­ne fran­cu­skie prze­sła­nie na roz­po­czę­ty w nie­dzie­lę szczyt NATO w Chi­ca­go: wy­co­fać się jak naj­szyb­ciej z Afga­ni­sta­nu?

Ala­in Ri­chard: To sta­no­wi­sko Francois Hol­lan­de wy­gło­sił pod­czas swo­jej kam­pa­nii wy­bor­czej. Pen­ta­gon i Bia­ły Dom zo­sta­ły o tym po­in­for­mo­wa­ne, nie są więc za­sko­czo­ne. I to za­pew­ne zo­sta­nie bez pro­ble­mu przy­ję­te do wia­do­mo­ści przez Ba­rac­ka Oba­mę, zwłasz­cza że szczyt NATO jest też punk­tem je­go pro­gra­mu przed li­sto­pa­do­wy­mi wy­bo­ra­mi pre­zy­denc­ki­mi. Oba­mie za­le­ży, by szczyt w Chi­ca­go wy­glą­dał jak suk­ces. Dla­te­go doj­dzie do po­ro­zu­mie­nia w tej spra­wie.

Zresz­tą ope­ra­cja w Afga­ni­sta­nie wcze­śniej sta­ła się bar­dzo nie­po­pu­lar­na, już Ni­co­las Sar­ko­zy za­po­wia­dał zmniej­sze­nie li­czeb­no­ści fran­cu­skich wojsk i skró­ce­nie ich obec­no­ści. Ale w Afga­ni­sta­nie po­zo­sta­ną woj­sko­wi in­struk­to­rzy szko­lą­cy ar­mię afgań­ską i zna­czą­cy od­dział lo­gi­stycz­ny. To zna­czy, że to nie bę­dzie cał­ko­wi­te wy­co­fa­nie z mi­sji i Fran­cja po­zo­sta­nie part­ne­rem Oba­my w Afga­ni­sta­nie.

Nie są­dzi pan, że jest to nie­zgod­ne z za­sa­dą, któ­ra mia­ła obo­wią­zy­wać: ra­zem do Afga­ni­sta­nu we­szli­śmy, ra­zem z nie­go wy­jdzie­my?

Prze­cież na­wet kil­ka kra­jów, któ­re są od daw­na bli­ski­mi so­jusz­ni­ka­mi USA, tak­że zmniej­szy­ło licz­bę żoł­nie­rzy al­bo za­po­wie­dzia­ło cał­ko­wi­te wy­co­fa­nie. I to wca­le nie zna­czy, że kwe­stio­nu­ją wia­rę w so­jusz.

Ni­co­las Sar­ko­zy był spe­cy­ficz­nym pre­zy­den­tem, zmie­nił obo­wią­zu­ją­cą od cza­sów ge­ne­ra­ła de Gaul­le'a po­li­ty­kę wo­bec USA, był otwar­ty na bliż­sze re­la­cje, tak­że w spra­wach bez­pie­czeń­stwa. Dla­te­go pod­jął de­cy­zję o po­wro­cie Fran­cji do woj­sko­wych struk­tur NATO. Czy so­cja­li­stycz­ny pre­zy­dent po­wi­nien zmie­nić tę de­cy­zję?

Nie. Choć my, fran­cu­scy so­cja­li­ści, ją kry­ty­ko­wa­li­śmy. Ja oso­bi­ście uwa­ża­łem, że je­że­li do­mnie­ma­nym ce­lem Sar­ko­zy'ego mia­ło być po­lep­sze­nie obro­ny eu­ro­pej­skiej, to nie mo­gło się to udać. Bo re­al­ne pro­ble­my dla roz­wo­ju obro­ny eu­ro­pej­skiej nie są prze­cież w Wa­szyng­to­nie. De­cy­zja o udzia­le w woj­sko­wych struk­tu­rach NATO nie za­owo­co­wa­ła po­stę­pem w spra­wie eu­ro­pej­skiej po­li­ty­ki obron­nej ani w prze­su­nię­ciu środ­ka cięż­ko­ści NATO w kie­run­ku eu­ro­pej­skim. Ale gdy­by­śmy te­raz wy­co­fa­li się z tej de­cy­zji, to nic by się w tych spra­wach nie po­lep­szy­ło. A po­zo­sta­nie w struk­tu­rach woj­sko­wych NATO nie zmie­nia na­szej zdol­no­ści do do­ko­ny­wa­nia nie­za­leż­nych wy­bo­rów po­li­tycz­nych.

Czy­li fran­cu­scy so­cja­li­ści uwa­ża­li, że Sar­ko­zy pod­jął błęd­ną de­cy­zję, a te­raz twierdzą, że nie po­win­no się jej zmie­niać?

Uwa­ża­my, że wcze­śniej Fran­cja mia­ła lep­sze kar­ty w rę­ku. By­li­śmy człon­kiem NATO, bra­li­śmy udział w więk­szo­ści ope­ra­cji i to od­gry­wa­jąc w nich waż­ną ro­lę, ale jed­no­cze­śnie mo­gli­śmy za­wsze mó­wić kra­jom trze­cim, że ma­my spe­cjal­ny sta­tus, że mo­że­my zaj­mo­wać bar­dziej nie­za­leż­ne sta­no­wi­sko. I ten atut stra­ci­li­śmy. A w za­mian nie uzy­ska­li­śmy wie­le w za­kre­sie wpły­wów wewnątrz so­ju­szu, bo już wcze­śniej mie­li­śmy tam nie­złe wpły­wy. Jed­nak po­wie­dze­nie te­raz: „wy­co­fu­je­my się ze struk­tur woj­sko­wych NATO", nie mia­ło­by sen­su.

Część no­wych państw człon­kow­skich NATO widzi Ro­sję ja­ko za­gro­że­nie. A Fran­cja jest w nich po­strze­ga­na jak kraj, któ­ry prze­strze­ga: Nie draż­nij­cie Ro­sji...

Po­dob­nie jak Niem­cy, po­dob­nie jak Wło­chy.

Tak, jak Niem­cy czy Wło­chy. Ale czy jest szan­sa, że Fran­cja pod rzą­da­mi so­cja­li­stycz­ne­go pre­zy­den­ta Hol­lan­de'a bę­dzie wraż­liw­sza na oba­wy kra­jów Eu­ro­py Środ­ko­wej i Wschod­niej?

Nie są­dzę, by­śmy w tej kwe­stii ro­bi­li ja­kieś błę­dy. Na do­da­tek wi­dzę, że po­strze­ga­nie Ro­sji ja­ko za­gro­że­nia przez pań­stwa człon­kow­skie z Eu­ro­py Środ­ko­wej i Wschod­niej ewo­lu­uje. I pol­skie wła­dze są te­raz znacz­nie bar­dziej na­sta­wio­ne na dia­log z Ro­sją. Nie są­dzę, by róż­ni­ca zdań w tej kwe­stii mię­dzy głów­ny­mi pań­stwa­mi Eu­ro­py Za­chod­niej a kra­ja­mi ta­ki­mi jak Pol­ska by­ła nie do prze­zwy­cię­że­nia. Na­sze sta­no­wi­ska są co­raz bliż­sze.

Ala­in Ri­chard to po­li­tyk fran­cu­skiej Par­tii So­cja­li­stycz­nej. Był mi­ni­strem obro­ny Fran­cji w la­tach 1997 – 2002 (to czas ko­abi­ta­cji pra­wi­co­we­go pre­zy­den­ta Ja­cqu­es'a Chi­ra­ca z le­wi­co­wym rzą­dem pre­mie­ra Lio­ne­la Jo­spi­na), te­raz za­sia­da w Se­na­cie

Szczyt NATO?w Chicago

Kto da pieniądze na stabilizację Afganistanu

Stra­te­gia wy­co­fa­nia się li­czą­cych ok. 130 tys. żoł­nie­rzy sił NATO z Afga­ni­sta­nu jest za­sad­ni­czym te­ma­tem dwu­dnio­wych ob­rad szczy­tu so­ju­szu w Chi­ca­go. Ame­ry­ka­nie li­czą tak­że, że uda się uzgod­nić plan mię­dzy­na­ro­do­wej po­mo­cy dla Afga­ni­sta­nu, co mia­ło­by zapobiec usta­bi­li­zo­wa­niu się w tym kra­ju na po­wrót al­ Ka­idy. Ad­mi­ni­stra­cja Ba­rac­ka Oba­my ocze­ku­je od so­jusz­ni­ków de­kla­ra­cji fi­nan­so­wych na łącz­ną su­mę 1,3 mld dol. rocz­nie. Za­ku­li­so­we ne­go­cja­cje na ten te­mat to­czy­ły się do chwi­li roz­po­czę­cia wczo­raj­szych ob­rad. Ich przed­mio­tem jest tak­że sa­ma stra­te­gia wy­co­fa­nia się z Afga­ni­sta­nu.

Przed wy­bo­ra­mi w USA Wa­szyng­to­no­wi tym bar­dziej za­le­ży na przy­ję­ciu zo­bo­wią­zu­ją­ce­go i wia­ry­god­ne­go har­mo­no­gra­mu wy­co­fa­nia sił NATO. USA nie­chęt­nie od­no­szą się więc do za­po­wie­dzi wcze­śniej­sze­go wy­co­fa­nia się sił fran­cu­skich do koń­ca te­go ro­ku. Pre­zy­dent Fran­co­is Hol­lan­de nie za­mie­rza po roz­mo­wach w Bia­łym Do­mu zmie­niać zda­nia, lecz zapewnia, że pro­ces wy­co­fy­wa­nia fran­cu­skich od­dzia­łów „mu­si się od­by­wać we współ­pra­cy z so­jusz­ni­ka­mi i part­ne­ra­mi". Eks­per­ci ocze­ku­ją, że w Chi­ca­go doj­dzie do pew­nych szcze­gó­ło­wych uzgod­nień je­dy­nie w spra­wie Afga­ni­sta­nu. W in­nych spra­wach, jak bu­do­wa sys­te­mu obro­ny an­ty­ra­kie­to­wej w Eu­ro­pie, skoń­czy się za­pew­ne na de­kla­ra­cji, że pla­ny te­go ro­dza­ju bę­dą na­dal re­ali­zo­wa­ne. Ro­sja do­ma­ga się od NATO pi­sem­ne­go za­pew­nie­nia, że tar­cza an­ty­ra­kie­to­wa w Eu­ro­pie jej nie za­gra­ża. So­jusz nie jest go­tów do udzie­la­nia te­go ro­dza­ju gwa­ran­cji. Pol­skę re­pre­zen­tu­je w Chi­ca­go pre­zy­dent Bro­ni­sław Ko­mo­row­ski, któ­re­mu to­wa­rzy­szą mi­ni­stro­wie spraw za­gra­nicz­nych oraz obro­ny.