Polska ma dużo do zrobienia w zakresie godzenia pracy z życiem prywatnym. Aktywność zawodowa kobiet jest o kilkanaście procent niższa niż mężczyzn i plasuje się poniżej średniej dla Unii Europejskiej. W szczególnie niekorzystnej sytuacji są kobiety 50+.
Opublikowany w roku ubiegłym raport równości płci Europejskiego Instytutu Równości Płci (European Institute for Gender Equity) pokazuje nie tylko pogłębiane nierówności (spadek na 24. miejsce w Unii), ale też to, że obszar czasu (aktywności związane z codziennością gospodarstw domowych i opieką) jest jednym z tych, w których radzimy sobie bardzo słabo.
Ważne jest więc przyjrzenie się bliżej zjawisku łączenia obowiązków opiekuńczych z pracą oraz wskazanie problemów i oczekiwań pracownic, pracowników i pracodawców jako niezbędnej bazy do dalszych dyskusji w Polsce. W tym celu Forum Odpowiedzialnego Biznesu na przełomie lat 2019 i 2020 zrealizowało badanie „Praca zawodowa a pełnienie ról opiekuńczych przez kobiety i mężczyzn w Polsce". Projekt objął blisko 3400 osób. Inspiracją było w dużym stopniu badanie brytyjskie z 2018 r. „Equal Lives. Parenthood and caring in the workplace" Business In The Community. Polskie badanie składało się z części jakościowej oraz ilościowej, uzupełnionej o badanie źródeł wtórnych (GUS). Dla uzyskania wyników reprezentatywnych, 1200 wywiadów w części ilościowej zrealizowano zgodnie ze strukturą populacji Polaków, tj. wg płci, wieku i wielkości miejscowości. Blisko 70 proc. badanych stanowili pracownicy dużych organizacji z całego kraju, w większości zatrudnieni na pełen etat.
Jak jest obecnie?
Badanie Forum Odpowiedzialnego Biznesu pokazuje, że zjawisko łączenia ról opiekuńczych z pracą dotyczy co trzeciego gospodarstwa domowego, połowy zatrudnionych na umowę o pracę – ponad 6,2 mln osób. W zdecydowanej większości – 88 proc. przypadków – to opieka nad zdrowymi dziećmi, 10 proc. wskazań odnosi się do opieki nad niesamodzielnymi dorosłymi/rodzicami/partnerem/partnerką, a 4 proc. dziecka z niepełnosprawnością. Czasem opieka dotyczy i dzieci, i dorosłych, stąd łączna wartość przekracza 100 proc.
Wyniki badania potwierdzają istnienie związku między obowiązkami opiekuńczymi a rezygnacją z pracy lub jej czasowym przerwaniem: aż trzy czwarte pracowników zetknęło się z taką sytuacją. W większości chodzi o kobiety i opiekę nad dzieckiem (62 proc. wskazań), ale aż w 30 proc. przypadków jako przyczynę takiej decyzji ankietowani wskazali opiekę nad niesamodzielnym dorosłym.
