Dyrektorzy finansowi są w centrum decyzji podejmowanych przez organizacje

To, że świat finansów się zmienia, wiemy wszyscy. Pytanie, czy polscy dyrektorzy finansowi są na to przygotowani...

Rynki są coraz bardziej konkurencyjne, niepewność związana z prowadzeniem biznesu w wielu obszarach stale wzrasta. Jednocześnie duży wpływ na te zmiany ma transformacja cyfrowa, która zupełnie zmienia sposób funkcjonowania organizacji. Co do tych priorytetowych trendów jest pełna zgoda w grupie CFO – przynajmniej dużych i średniej wielkości firm. Interesariusze coraz bardziej wymuszają na działach finansowych szybki dostęp do wiarygodnych i przede wszystkim aktualnych informacji. Bez cyfryzacji procesów u siebie nie uda się sprostać tym wymaganiom. Dużą rolę w tych przemianach odgrywają CFO, co obserwujemy już od kilku lat. To oni często znajdują się w centrum decyzji podejmowanych przez organizacje, jednak żeby sprostać wspomnianym wymaganiom, muszą unowocześnić swoje strategie i funkcje finansowe, które je wspierają. Niestety, często skupiają się one na raportowaniu historycznych danych finansowych, nieprzydatnych do efektywnego zarządzania organizacją. Nasze badania wskazują, że w Polsce raptem 14 proc. spółek ma dojrzałą funkcję finansową.

Czym jest dojrzała funkcja finansowa?

To taka, która zrywa z tradycyjną strukturyzacją działów finansowych i podziałem na typowe obszary, jak księgowość, controlling i podatki. W zamian skupia się na planowaniu opartym na partnerstwie biznesowym z innymi obszarami organizacji i podziałem powiązanym z typem podejmowanych działań – sprawozdawczością czy zarządzaniem. Lista koniecznych zmian stojących przed obszarem finansów jest wciąż dość długa. Kluczowym elementem dojrzałej funkcji finansowej jest zdolność CFO do współpracy z biznesem, dla którego musi być partnerem, a nie wyłącznie kontrolerem. To także umiejętność odpowiadania najszerzej, jak to możliwe na potrzeby interesariuszy i zarządu. Oczywiście, to nie wszystko. Możemy również wymienić takie zagadnienia, jak zintegrowany proces planistyczny czy zarządzanie źródłami danych z wykorzystaniem technologii, ale także umiejętność zbudowania kompetentnego zespołu finansowego. Ten ostatni element staje się teraz szalenie ważny w trwającej na rynku batalii o talenty.

Skoro rzeczywistość finansowa podlega tak silnym zmianom, to spójrzmy w przyszłość – jakie będą kluczowe kompetencje dla całego obszaru finansów?

W czasach technologii i olbrzymiego napływu danych CEO szukają informacji w czasie rzeczywistym, dzięki czemu wzrasta ich zdolność do podejmowania lepszych decyzji. Jednak do tego potrzeba precyzyjnych informacji dotyczących czynników, które napędzają biznes, niezależnie od tego, czy są wewnętrzne czy zewnętrzne. Dlatego finanse nie tylko muszą rozumieć wpływ kluczowych czynników biznesowych na wizję i strategię organizacji określoną przez prezesa zarządu, ale także dostrzegać szeroki obraz spółki na rynku. Wiedza dotycząca powiązań różnych funkcji firmy i tego, jak ze sobą współpracują, jest więc nieodzowna. Jednak wyniki naszego badania CFO Compass Survey wskazują, że w przypadku większości badanych spółek – zbadaliśmy blisko 60 firm – które stanowią de facto elitę wśród polskich przedsiębiorstw – funkcja finansowa wciąż eksploatuje przede wszystkim obszar tradycyjnie rozumianej księgowości i raportowania zarządczego, które przeważnie ogranicza się jedynie do monitorowania kosztów. Ekspansja międzynarodowa i dynamiczny wzrost na rynku wewnętrznym muszą być wzmacniane przez kompetentne zespoły finansowe. Sami właściciele i prezesi muszą to wreszcie zrozumieć. Oczywiście, choć powoli, zmiany na lepsze już zachodzą. W przypadku kilku procent badanych przedsiębiorstw proces planowania jest w pełni zautomatyzowany i oparty na zintegrowanych narzędziach umożliwiających równoległe prognozowanie wielu obszarów.

Jaką drogę należy zatem przejść, żeby skutecznie poddać transformacji obszar finansów?

Bazą każdej transformacji tego typu jest zbudowanie całościowej mapy drogowej, której zasadniczymi składnikami są procesy, technologia oraz ludzie i zachodzące między nimi powiązania. Powinniśmy w niej także uwzględnić kulturę funkcji finansów, ale nie tracąc z oczu compliance i stabilnego zwiększania wydajności. Posiłkujmy się przy tym nowoczesnymi technologiami. Nie ma innej drogi.

Duże inwestycje w technologie często nie idą w parze z efektywnym ich zastosowaniem. Dlaczego?

Tracimy z oczu tworzenie wartości, zbyt dużą wagę przykładając do oczywiście istotnych czynników, jak zgodność i kontrola. Zwróciliśmy także uwagę na niewielkie zastosowanie przez funkcje finansowe sztucznej inteligencji czy uczenia maszynowego, ale także innych, odpowiednich technologii cyfrowych. Do tej pory wdrożyło je jedynie 5 proc. badanych organizacji. Bez narzędzi automatyzujących niektóre procesy zespoły finansowe nie mają czasu na rozważanie strategii biznesowej, nie wspominając już o innych działaniach przyczyniających się do budowania wartości. Dane należy przede wszystkim efektywnie wykorzystywać, ale wyjście poza dotychczasowe ramy zbierania i przetwarzania danych jest dla finansów sporym wyzwaniem.

Jak w tym wszystkim dyrektorzy finansowi (CFOs) mają jeszcze skutecznie zadbać o wdrożenie raportowania niefinansowego?

Tylko co piąty ankietowany dyrektor finansowy przyznał, że posiada jakąś wiedzę dotyczącą nowych regulacji, o których tak często ostatnio dowiadują się z prasy – zwłaszcza tych związanych z ESG (ochrona środowiska, ład społecznych i korporacyjny). Większość jednak nie zna stawianych przed nimi nowych wymagań. CFOs byli i będą pod presją osiągania jak najlepszych wyników, przez co do tej pory koncentrowali się na tych czynnikach, które mają na nie wpływ. Ponieważ obecnie presja ze strony inwestorów, regulatorów i konsumentów stale wzrasta, członkowie zarządów ds. finansów będą musieli zaadresować kwestie związane z ESG.

CV:

Mariusz Dziurdzia jest liderem usług dla dyrektorów finansowych w PwC i programu CFO Compass. Jest partnerem tej firmy doradczej. Pomaga budować działy finansowe, usprawniać raportowanie oraz zarządzanie w firmach i grupach kapitałowych. Jest audytorem i ekspertem ds. finansowych z ponad 20-letnim doświadczeniem.