Zadośćuczynienie dla powstańczej "Paulinki" czeka na bezstronny sąd

Wyjątkowa sprawa o zadośćuczynienie za prześladowanie w czasach stalinowskich znanej powstańczej sanitariuszki przedłuża się ze względu na znane zastrzeżenia do nowych sędziów.

Publikacja: 02.08.2022 15:31

Uczestniczka powstania warszawskiego Anna Jakubowska ps. "Paulinka"

Uczestniczka powstania warszawskiego Anna Jakubowska ps. "Paulinka"

Foto: PAP/Rafał Guz

Z powodu nominacji na prezesa Sądu Apelacyjnego sędziego Piotra Schaba sąd ten, zwrócił się we wtorek do Sądu Najwyższego o wyznaczenie innego sądu do sprawy za peerelowskie represje wobec znanej uczestniczki Powstania Warszawskiego.

Choć Anna Jakubowska sanitariuszka i łączniczki Batalionu "Zośka" ps. "Paulinka" nie doczekała żądanego zadośćuczynienia, gdyż zmarła w przed miesiącem, i w jej miejsce weszli do sprawy dwaj synowie, to będzie ona z pewnością przedłużona.

Sędzia SA, przewodniczący wtorkowego posiedzenia Adam Wrzosek wyraził z tego powodu ubolewanie, wskazując, że chodzi jednak o uniknięcie podejrzeń czy choćby wrażenia, że jako prezes SA, sędzia Schab od kilku miesięcy, mógłby mieć wpływ na dalszy przebieg procesu.

Dodajmy, że pod adresem powołanego przez ministra Zbigniewa Ziobrę na rzecznika dyscyplinarnego sędziów, sędziego Schaba padały mediach zastrzeżenia co do niezależności ze strony kontestującej zmiany w sadownictwie sędziów ze starego (niepisowskiego)nadania.

Wyjątkowa sprawa

Jako sanitariuszka i łączniczka Jakubowska ps. "Paulinka" przeszła szlak bojowy od Woli przez Starówkę i kanałami do Śródmieścia. Była ranna. Po wojnie rozpoczęła studia na psychologii na UW, wyszła za mąż, ale inaczej niż mąż nie angażowała się antykomunistyczną działalność. Została jednak w styczniu 1949 r. zatrzymana przez służbę bezpieczeństwa PRL, jak 10 dni wcześniej jej mąż. W śledztwa i areszcie była bita, grożono, że nigdy już nie zobaczy syna oddanego pod opiekę babci. Pod zarzutem usiłowania przemocą zmiany ustroju została skazana na osiem lat więzienia.

Czytaj więcej

Sąd: 400 tys. zł dla córek represjonowanego działacza AK. Chciały 10 mln zł

Na wolność wyszła w 1957 r. 1954 r. w ranach tzw. peerelowskiej odwilży. Sąd Najwyższy uchylił wyrok z 1950 r. i uniewinnił ją, ale dostała symboliczne odszkodowanie za pobyt w więzieniu.

Jakie zadośćuczynienie

Dopiero przed rokiem wystąpiła o zadośćuczynienie na podstawie ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego. Na poparcie wniosku wskazywała, że uchylenie wyroku skazującego i uniewinnienie nie były w stanie zwrócić ponad pięciu lata życia w stalinowskim więzieniu, przez co utraciła relację z synem, rozpadło się jej małżeństwo, nie mogła wrócić na studia i znaleźć pracy. A pozew złożyła, by zapewnić drugiemu synowi choremu z niską renta godne warunki życia.

Czytaj więcej

Zadośćuczynienie za naruszenie więzi rodzinnej - prezydent złożył projekt ustawy

Sąd Okręgowy w grudniu ubr. zasądził jej 9 mln zł. zadośćuczynienia. Jak powiedział w uzasadnieniu sędzia Wojciech Małek, i tak w niewielkim stopniu kwota ta może zrekompensować cierpienia, jakich doznała Anna Jakubowska i utracone możliwości jakie miałaby będąc na wolności: zbudowania matczynej więzi z synem, kontynuacji studiów i zaplanowanej ścieżki zawodowej.

Wyrok ten zaskarżyła na jej niekorzyść Prokuratura wskazując najpierw, że Annie Jakubowskiej zadośćuczynienie się nie należy, bo w okresie, którego dotyczyły postawione jej zarzuty, nie prowadziła działalności na rzecz "niepodległego bytu państwa polskiego". Prezes SO zarzucił zaś, że zasądzone zadośćuczynienie jest rażąco wygórowana i stanowić może dla wnioskodawczyni źródło wzbogacenia, co nie powinno mieć miejsca. Wniósł o jego obniżenie do maksymalnie 3 mln zł.

Te zastrzeżenie co do wysokości zadośćuczynienia podtrzymał we wtorek prokurator Stanisław Wieśniakowski mówiąc jednak prasie, że Prokuratura uznaje prawo wnioskodawczyni (jej synów) do zadośćuczynienia, ale konkretną kwotę wskaże dopiero w trakcie procesu. Z uwzględnieniem faktu, że w latach 50 dostała ona jednak pewne odszkodowanie, po drugie nigdy dotąd nie zasądzono za represje PRL tak wysokiej kwoty.

Natomiast pełnomocnik wnioskodawców adwokat Michał Wawrykiewicz powiedział, że jeśli minister Ziobro i prezes Schab uznają roszczenie za zasadne, to mogą szybko sprawę zakończyć wycofując apelacje. Co się tyczy zwrócenia się do SN o wyznaczenie innego sądu pełnomocnik nie miał zastrzeżeń, sam zresztą występował do SA o włączenie nowych sędziów ze składu orzekającego - jednego wyłączono, a drugi awansował do SN. Byle tylko sąd do którego SN sprawę skieruje nie budził podobnych zastrzeżeń.

Sygn. II AKa 87/22

Z powodu nominacji na prezesa Sądu Apelacyjnego sędziego Piotra Schaba sąd ten, zwrócił się we wtorek do Sądu Najwyższego o wyznaczenie innego sądu do sprawy za peerelowskie represje wobec znanej uczestniczki Powstania Warszawskiego.

Choć Anna Jakubowska sanitariuszka i łączniczki Batalionu "Zośka" ps. "Paulinka" nie doczekała żądanego zadośćuczynienia, gdyż zmarła w przed miesiącem, i w jej miejsce weszli do sprawy dwaj synowie, to będzie ona z pewnością przedłużona.

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Praca, Emerytury i renty
Płaca minimalna jeszcze wyższa. Minister pracy zapowiada rewolucję
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Sądy i trybunały
Trybunał Konstytucyjny na drodze do naprawy. Pakiet Bodnara oceniają prawnicy
Mundurowi
Kwalifikacja wojskowa 2024. Kobiety i 60-latkowie staną przed komisjami