Aby wybrać dobry produkt przede wszystkim należy odpowiedzieć sobie na pytanie, jaka odpowiedzialność spoczywa na podmiotach korzystających ze środowiska, w tym zarządzających składowiskami odpadów oraz zakładach zajmujących się przetwarzaniem odpadów komunalnych? Przed czym ochroni je ubezpieczenie środowiskowe i jakie mogą być potencjalne koszty związane z naprawą negatywnych skutków oraz szkód w środowisku?
Eksperci firmy AIG dysponują całym wachlarzem przykładowych zagrożeń, szkód oraz potencjalnych kosztów związanych z ich naprawą, a także dostępnych rozwiązań ubezpieczeniowych. W ich ocenie w przypadku składowisk odpadów czy kompostowni zagrożeń dla środowiska jest bardzo wiele, a tego typu działalność, choć niezbędna, dość często budzi niepokój społeczności lokalnej. Ocena ryzyka i potencjalne zagrożenia wizerunkowe są szczególnie istotne w przypadku tej grupy ubezpieczeń.
- Gospodarka odpadami wskazana została w artykule 3 „Ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie" jako działalność stwarzająca ryzyko szkody w środowisku – czytamy w opracowaniu AIG. - Wszelkie tego typu incydenty powodują konieczność podjęcia wymaganych przez prawo działań naprawczych, co często okazuje się bardzo czasochłonne i kosztowne. Kryteria oceny wystąpienia zdarzeń środowiskowych, a także rodzaje działań naprawczych oraz warunki i sposób ich prowadzenia, są przedmiotem rozporządzeń wydanych przez Ministra Środowiska.
Paweł Holnicki-Szulc, dyrektor Działu Specialty Lines, East Zone EMEA Global Specialty w firmie AIG napisał w raporcie, że organy ochrony środowiska w Polsce działają bardzo aktywnie, wydając najwięcej decyzji szkodowych spośród wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej. - Działalność ta przekłada się na świadomość przedsiębiorstw, że w przypadku zdarzenia związanego ze szkodą, sprawca zostanie niemal na pewno pociągnięty do odpowiedzialności i poniesie koszty naprawy takiej szkody. To skłania z kolei firmy do minimalizowania ryzyka, a także korzystania z rozwiązań ubezpieczeniowych – zaznaczył.
W jego ocenie, co równie ważne, środowisko traktowane jest jako dobro wspólne, a jakakolwiek działalność wpływająca na szkodę z tego zakresu, jest negatywnie postrzegana przez społeczeństwo. Powszechna dostępność do informacji o wyrządzonych szkodach ma wpływ na wizerunek firmy, która jest jej sprawcą, i na postrzeganie jej przez opinię publiczną, w tym klientów.
Ekspert zaznacza, że podmioty korzystające ze środowiska odpowiadają zarówno za szkodę w środowisku, jak i za zagrożenie szkodą. Tego typu zdarzenia mogą dotyczyć różnych komponentów środowiska: powierzchni ziemi, wód, gatunków chronionych lub chronionych siedlisk przyrodniczych. Znacznym ryzykiem w obszarze gospodarki odpadami są m.in. zanieczyszczenie gleby, incydenty ogniowe i pożary.
W ostatnich latach miało miejsce wiele tego typu zdarzeń. Przykładowo, na terenie lasu w sąsiedztwie składowiska odpadów doszło do zanieczyszczenia gruntu wskutek uwolnienia nieczystości ze studzienki odciekowej składowiska, co spowodowało konieczność rekultywacji zanieczyszczonej gleby. Jedna z odnotowanych szkód miała miejsce na Słowacji, a prawdopodobną przyczyną wycieku zanieczyszczenia było rozszczelnienie nadziemnego zbiornika magazynowego na wody odpadowe na terenie składowiska. W zakładach zajmujących się zagospodarowaniem odpadów komunalnych często dochodzi do pożarów, ze względu na fakt, że są w nich przetwarzane materiały palne.
Łukasz Jastrzębski, underwiter w Dziale Ubezpieczeń Środowiskowych AIG stwierdził, że konsekwencje szkody środowiskowej zależą m.in. od skali, miejsca i rodzaju zanieczyszczeń. Bardzo wysokie koszty wiążą się przykładowo z wymianą zanieczyszczonego gruntu. Wpływa na nie m.in. przyjęta metoda czyszczenia, czyli remediacji. Koszt usunięcia gleby na powierzchni nie przekraczającej 2000 m2 i głębokości 1,5m może wynieść nawet 3 mln złotych.
Dodał przy tym, że w przypadku zanieczyszczenia gruntu może zaistnieć także konieczność odcięcia obecnych w glebie zanieczyszczeń, np. metali ciężkich, od kontaktu z wodami opadowymi i gruntowymi. W takiej sytuacji na napływie wód podziemnych instalowane są specjalne bariery. Średni koszt instalacji bariery poziomej wraz z kosztami powiązanymi, dla obszaru o powierzchni ok. 5000 m2 wynosi od 414 tysięcy zł do 2 mln złotych.
Poznaj najlepsze samorządy w Polsce
Jak wynika z art. 125 Ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, zarządzający składowiskiem odpadów jest zobowiązany do ustanowienia zabezpieczenia roszczeń z tytułu wystąpienia negatywnych skutków oraz szkód w środowisku. Zabezpieczenie może mieć formę depozytu, gwarancji bankowej, gwarancji ubezpieczeniowej lub polisy.
W ocenie ekspertów spośród różnych dozwolonych przez ustawę form zabezpieczenia, polisa ubezpieczeniowa jako jedyna stanowi formę całkowitego przeniesienia ryzyka na zakład ubezpieczeń. Ubezpieczenie środowiskowe pokrywa koszty działań zapobiegawczych i naprawczych związanych z przywróceniem środowiska do stanu sprzed szkody oraz wskazanych w decyzjach organów nadzoru.
- Dobrze dobrana polisa ubezpieczeniowa zabezpiecza także podmioty korzystające ze środowiska przed wieloma innymi wydatkami, np. związanymi z monitoringiem i badaniem stanu środowiska, minimalizacją skutków zdarzenia, czy też naprawą szkód na mieniu i na osobie. Sprawca zanieczyszczeń jest zobowiązany m.in. do podjęcia działań naprawczych na terenie osób trzecich zaznaczył Jastrzębski. - Polisa pokrywa również koszty obrony prawnej oraz działań związanych z poprawą wizerunku firmy nadszarpniętego w związku ze szkodą środowiskową.
Rolą ubezpieczyciela oferującego polisy środowiskowe jest także wsparcie firm w kompleksowym zarządzaniu sytuacjami związanymi ze skażeniem środowiska. Istotną rolę pełni w tym przypadku know-how i specjalistyczna ekspertyza, którą jest w stanie zaoferować dana firma.
W 2014 roku AIG uruchomiła serwis szkodowy, który działa w ramach Programu PIER Europe (ang. Pollution Incident and Environmental Response). Obejmuje on m.in. elementy prewencji, działania minimalizujące skutki skażenia, jak również usługi z zakresu konsultingu i inżynierii środowiska, a także wdrażanie działań naprawczych i prac czyszczących. Firmy mogą również liczyć na wsparcie w kontaktach z właściwymi organami ochrony środowiska oraz pomoc specjalistów niezbędną do odbudowy wizerunku spółki nadszarpniętego w wyniku skażenia.
