„Łatwe rzeczy”: pierwszy teatralny striptiz po latach

Na tle wielkich produkcji można to uznać za niespodziankę, ale przecież już rok temu zagraniczne jury spośród wielu tytułów odnoszących się głównie do Polski i naszych problemów - wybrało kameralnego, egzystencjalnego „Wujaszka Wanię” Małgorzaty Bogajewskiej z Teatru Ludowego.



Jednocześnie „Łatwe rzeczy” można uznać za feministyczny protest, bowiem ujęte w tytule zadania aktorek raczej lekceważone i traktowane w przeszłości wyłącznie jako ozdobniki - wymagały poświęcenia, a płacone były cierpieniem.


 
W niespełna godzinnym spektaklu opowiadają o tym seniorka olsztyńskiej sceny Irena Telesz-Burczyk i Milena Gauer. Monologi i dialogi wypowiadane są na pustej scenie, gdzie jedyną „scenografią” są złote, przesadnie efektowne suknie. W kontraście do nich zwierzenia i wspomnienia brzmią intymnie, wysnute są z rodzinnej prywatności, kulis kariery, niespełnień i marzeń.



Pani Irena, która nie traktuje siebie jako wzorcowej piękności, ale ma świadomość powabu biustu (nr 4 lub 5!) wspomina pierwszy w polskim teatrze striptiz, jaki wykonała w scenie kopulacji w grudziądzkim teatrze w latach 70-tych w „Kartotece” Różewicza. Gdy jej partner mógł nosić cieliste majty – ona została do pokazania nagości brutalnie zmuszona. Podczas prób była przerażona, a po zejściu ze sceny płakała w kącie.



Jednocześnie nie kryje, że od recenzji w „Szpilkach” pióra Krzysztofa Teodora Toeplitza ceniła sobie bardziej mówioną recenzję żołnierzy, oglądających inny spektakl: chłopcy w mundurach na widok jej biustu stwierdzili, że aktorka może zginąć rozstrzelana guzikami z męskich rozporków.



Głównym tematem spektaklu jest postrzegania aktorek poprzez pryzmat ich cielesności, ostatecznie Irena Telesz-Burczyk przywołuje 150 kobiecych postaci, jakie zagrała w różnym typie, wspominając szczęście w nieszczęściu pięknej koleżanki z warszawskiego teatru, którą włączano do każdego spektaklu, a jedynym powodem było to, że zawsze pięknie wyglądała na scenie.



Aktorka śmieje się, przypominając Marylin Monroe, która zapytana jak kreuje przed kamerą spojrzenie pełne tajemnicy - powiedziała, że w myślach liczy ręczniki na domowej półce. Mężczyźni często mistyfikują kobiety. Niestety także ich kosztem.



Milena Gauer stara się budować swoją postać w oderwaniu od cielesności, podkreślając że najważniejszy jest dla niej stan umysłu, a nie to, co trawią jelita. Nie kryje, że również na nią w domu i w teatrze patrzono przez pryzmat fizyczności. Gdy będąc jeszcze dzieckiem oznajmiła rodzicom, że będzie aktorką - zmniejszano jej porcje jedzenia, by była chuda. Przedstawiając siebie, recytuje jak w castingowej prezentacji detale swojego biustu, a nawet szyi, odnosząc się również do ocen jej urody. Finał, gdy rozbiera się do naga i zasiada przy stoliku, by zjeść tort - ile dusza zapragnie, jest manifestem wyzwolenia się ze społecznych i teatralnych gorsetów. Będzie taka jak jej się podoba. Nic innym do tego.



Wzruszająco brzmi monolog Ireny Telesz-Burczyk, gdy rozważając o śmierci cieszy się, że jej role przejmie przyjaciółka. Jest ciekawa jak ją będzie grać, bo przecież każda aktorka i każdy aktor napełniają postać własną tożsamością, co od lat w swoich spektaklach pokazuje Anna Karasińska.



Tak jest od pamiętnego przedstawienia „Ewelina płacze”, gdy zespół TR Warszawa zagrał bohaterów castingu dla amatorów, mających występować z warszawskimi gwiazdami. Ciekawe i skrywane rzeczy wychodzą dzięki Karasińskiej spod podszewki teatru, zaś międzynarodowe jury uznało to za bardziej frapujące i uniwersalne niż inne duże, a wręcz spektakularne polskie spektakle w konkursie Boskiej Komedii.



Po raz kolejny okazało się, że z naszą powikłaną historią, współczesnością i podziałami jesteśmy nawet dla sąsiadów hermetyczni i kuriozalni. Znakomity przecież „Odlot” Zenona Fejfera w reżyserii Anny Augustynowicz z Teatru im. Współczesnego w Szczecinie, rozgrywający się na pokładzie samolotu do Smoleńska, utkany z klasyki naszej literatury oraz dzisiejszych zachowań – pozostał niestety niezrozumiany. Na szczęście nie było tak do końca z naszymi „Dziadami” – tym razem w reżyserii Mai Kleczewskiej z Teatru im. Słowackiego. Martyrologia została w werdykcie nie zauważona, jednocześnie nagrodzono Dominikę Bednarczyk-Krzyżowską za Konrada, gdy w imieniu kobiet wadzi się z Bogiem i pychą mężczyzn, którzy kobietom czynią ze współczesności piekło. W tle jest sprawa aborcji i Strajku Kobiet.