– To nie przypadek, że prezentujemy ją właśnie podczas festiwalu Fringe, ponieważ ta impreza w Edynburgu zapoczątkowała karierę Kantora w Wielkiej Brytanii, a w konsekwencji przyczyniła się do rozpowszechnienia jego twórczości na całym świecie. – mówi Anna Godlewska, dyrektor Instytutu Kultury Polskiej w Londynie. Z okazji obchodów setnej rocznicy urodzin polskiego artysty wystawę w Summerhall podczas przygotował Instytut Kultury Polskiej w Londynie we współpracy z Instytutem Polskim w Berlinie.
W latach 70. Richard Demarco, organizator wystaw i premier teatralnych międzynarodowego festiwalu w Edynburgu, kilkakrotnie zapraszał Tadeusza Kantora, by prezentował tam prace wizualne i teatralne. – To tutaj, na Fringe, brytyjska publiczność, twórcy i krytycy zachwycili się jego dziwnymi i jednocześnie przełomowymi spektaklami. – dodaje dyrektor Anna Godlewska i wyraża nadzieje, że obecny pokaz rzuci nowe światło na jego twórczość, a pomysły Kantora ponownie ożyją w dialogu z nową publicznością.
Ekspozycja, której oficjalne otwarcie odbędzie się 5 sierpnia, obejmuje obrazy, gwasze, rysunki, kolaże. Wiele prac to przykłady eksperymentów i poszukiwań nowych środków wyrazu w sztuce informel i ambalażu (m.in. przez wkomponowywanie w płótno różnych obiektów). Do Edynburga pojadą również artystyczne manifesty Kantora i eksperymentalne fotografie (w których szukał on nowych form, dodając np. do odbitek autorskie rysunki). A także dokumentacja fotograficzna jego słynnej „Wystawy popularnej" w krakowskiej Galerii Krzysztofory w 1963 roku, zwanej przez artystę „anty-wystawą", bo przełamywała tradycyjne rozumienie sztuki.
W centrum prezentacji niemiecki kurator Marc Glöde usytuował odnaleziony w 2010 roku film „Uwaga... Malarstwo!" z 1957 roku w reżyserii Mieczysława Waśkowskiego i Antoniego Nurzyńskiego. Nagrodzony w Wenecji dokument przedstawia Kantora podczas pracy nad obrazem. Wskazuje, że inspiracją dla artysty była w tym czasie twórczość Jacksona Pollocka i jego ekspresyjny styl tworzenia dzieła przez rozchlapywanie farby na płótnie. Sztuki wizualne były dla Kantora równie ważne jak jego produkcje teatralne. – Wszystkie jego prace to wyraz głębokich i skomplikowanych procesów artystycznych biegnących w różnych kierunkach i układających się w różne struktury – tłumaczy kurator Marc Glöde. – Wybór medium nigdy nie był dla Kantora przypadkowy, zawsze głęboko przemyślany. Wystawa w Edynburgu potrwa do 4 września. Potem pojedzie do Berlina, gdzie będzie prezentowana w Instytucie Polskim podczas Berlin Art Week. W projekcie uczestniczą także Cricoteka, Muzeum Narodowe w Krakowie, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Krakowskie Biuro Festiwalowe oraz Culture.pl
W Edynburgu podczas festiwalu można oglądać jeszcze jedną znakomitą wystawę poświęconą Tadeuszowi Kantorowi. Ekspozycję „Kurka wodna: Kantor, Demarco i festiwal w Edynburgu", prezentowaną w Royal Scottish Academy of Art and Architecture (25 lipiec-5 wrzesień). Wydarzeniem na niej są premierowe pokazy niedawno odkrytego, jedynego na świecie pełnego nagrania spektaklu „Kurka wodna" Tadeusza Kantora, wystawionego w Edynburgu w 1972 roku.
