Cios w szarą eminencję torysów

Miliarder i filantrop, który jest głównym darczyńcą Partii Konserwatywnej, przyznał, że oficjalnie nie mieszka w Wielkiej Brytanii. W efekcie nie płaci tam podatków od swojej fortuny zainwestowanej za granicą.

Chociaż nie jest to przestępstwem, postępowanie Lorda Ashcrofta wywołało prawdziwą burzę. Biznesmen miał bowiem otrzymać dziesięć lat temu miejsce w Izbie Lordów w zamian za obietnicę, że ureguluje swój status podatkowy i stanie się pełnoprawnym Brytyjczykiem. Nie dość, że nie dotrzymał słowa, to na dodatek przywódcy Partii Konserwatywnej dowiedzieli się o tym dopiero kilka miesięcy temu.

– Po skandalu z nielegalnymi wydatkami polityków konserwatyści obiecywali większą przejrzystość w polityce. Okazało się jednak, że przez dziesięć lat nawet sami przywódcy partii nie byli w stanie się dowiedzieć, w którym kraju oficjalnie mieszka jej wiceprzewodniczący – mówi „Rz” dr Andrew Russel, politolog z Uniwersytetu w Manchesterze. Jego zdaniem na dwa miesiące przed wyborami ta sprawa może zaszkodzić torysom. Tym bardziej że fałszywą obietnicą biznesmen oszukał nie tylko przywódców partii, ale także królową, która nadała mu tytuł.

[srodtytul]Gotówka z Belize[/srodtytul]

Lord Ashcroft jest na 37. miejscu listy najbogatszych Brytyjczyków z fortuną szacowaną na 1,3 miliarda funtów. Jak na miliardera przystało, ma prywatny odrzutowiec i dwa ekskluzywne jachty. Brytyjskie media nadały mu przezwisko lord Cashcroft (od słowa cash, czyli gotówka).

Michael Ashcroft zmysł do biznesu wykazywał już w gimnazjum, gdzie sprzedawał kolegom kupione w drodze do szkoły pączki. Pierwszy milion zarobił w latach 70. na bankrutującej firmie Uni-Kleen. Przejął ją za funta, postawił na nogi i po trzech latach odsprzedał za 1,3 miliona. Miał wtedy 29 lat. Od tamtej pory kupowanie i sprzedawanie firm stało się jego pasją przynoszącą krociowe zyski.

Kwaterę główną swojego biznesowego imperium umieścił w Belize – byłej brytyjskiej kolonii w Ameryce Środkowej, gdzie w latach 50. urzędnikiem państwowym był jego ojciec. Dzięki podwójnemu obywatelstwu Ashcroft wybrał status rezydenta Belize, dzięki czemu nie płaci w Wielkiej Brytanii podatków od firm zarejestrowanych za granicą.

O tym jak łatwo dzięki fortunie może sobie zapewnić polityczne wpływy, przekonał się właśnie w swojej drugiej ojczyźnie, gdzie bez trudu przeforsowywał korzystne dla swoich firm przepisy. W zeszłym roku premier Belize otwarcie zaatakował Ashcrofta. – Ten człowiek, który ma dochód taki jak PKB naszego kraju, próbuje go sobie podporządkować – alarmował w parlamencie premier Dean Barrow.

[srodtytul]Wpływ na politykę[/srodtytul]

Ale również w Wielkiej Brytanii zaczęto zadawać pytania o wpływ Ashcrofta na politykę. Biznesmen przekazuje od wielu lat co najmniej milion funtów rocznie Partii Konserwatywnej. Oprócz bezpośrednich datków udziela pożyczek i finansuje kosztujące setki tysięcy funtów niezwykle precyzyjne badania opinii publicznej. Pieniądze przekazuje pod jednym warunkiem: mają trafić do działaczy w tzw. niezdecydowanych okręgach wyborczych, kluczowych dla wygranej w wyborach.

Pod koniec lat 90. ówczesny przywódca konserwatystów William Hague i przyjaciel Ashcrofta zaczął zabiegać dla niego o miejsce w Izbie Lordów. Jego wniosek został dwukrotnie odrzucony. Dopiero kiedy biznesmen obiecał, że zacznie płacić podatki w Wielkiej Brytanii, królowa Elżbieta II nadała mu w 2000 roku dożywotni tytuł lordowski. Pięć lat później miliarder został wybrany na wiceprzewodniczącego Partii Konserwatywnej. – Mimo tych zaszczytów Ashcroft starał się być w cieniu. Brytyjczycy o nim myślą jako o biznesmenie, a nie polityku. Jednak ilość pieniędzy, jaką przekazał partii, skłania do zadawania pytań, jaki wpływ ma on na politykę. A także inni darczyńcy wspomagający główne partie – mówi dr Russel.