Nowa linia wobec Katynia?

– To koniec spekulacji na temat gotowości Rosji do dialogu o zbrodni na Polakach – mówi Natalia Lebiediewa, historyk z polsko-rosyjskiej grupy ds. trudnych, o zaplanowanej na dziś premierze „Katynia” Andrzeja Wajdy w rosyjskiej telewizji państwowej. – Coś się zmienia – wtóruje jej zastępca redaktora naczelnego „Echa Moskwy” Siergiej Buntman.

Zapowiedziana przez telewizję Rossija premiera „Katynia” ma wagę porównywalną z politycznymi deklaracjami. Tak przynajmniej pokaz filmu, który od lat nie mógł trafić na rosyjskie ekrany, komentują ci, którym nie są obojętne relacje z Polską.

[srodtytul]Zdjęty szlaban[/srodtytul]

– Takie rzeczy nie zdarzają się tak po prostu. Dotychczas na „Katyń” ewidentnie był szlaban – mówił Buntman kilka dni temu, gdy odkrył zapowiedź filmu w programie kanału Kultura.

Dyskusję, która odbędzie się po filmie, poprowadzi nie – jak wcześniej planowano – reżyser Nikita Michałkow (będzie uczestnikiem), ale redaktor pisma „Politiczeskij Klass” Witalij Tretiakow. Wezmą w niej udział m.in. historycy Aleksandr Czubarian i Michaił Narinski (członek grupy ds. trudnych) oraz przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych Dumy Konstantin Kosaczow.

„To przełom, że Putin będzie w Katyniu” – cytowała wczoraj Andrzeja Przewoźnika gazeta „Wriemia Nowostiej”, która wywiad z szefem Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa zamieściła jako część obszernej publikacji o Katyniu. Jak podkreślił Przewoźnik, Putin to pierwszy przywódca Rosji, który na miejscu zbrodni uczci pamięć polskich oficerów. Dodał, że gdy w 1990 roku ZSRR uznał winę NKWD za mord na Polakach, wydawało się, że w Lesie Katyńskim pojawi się sekretarz generalny KC KPZR Michaił Gorbaczow. Nigdy jednak nie przyjechał do Katynia ani on, ani pierwszy prezydent Rosji Borys Jelcyn.

Spotkanie premierów w Katyniu „to już samo w sobie znaczące wydarzenie” – ocenił w swoim blogu na stronie „Echa Moskwy” politolog Jewgienij Gontmacher. „W końcu Katyń niezmiennie pozostaje aktualnym i bardzo bolesnym tematem naszych relacji”.

[srodtytul]Koniec Stalina[/srodtytul]

„To oczywiste, że Stalin jest ciągle z nami – twierdzi politolog. – Główną jego spuścizną jest rola państwa, które jest czymś danym z góry i ma niepodzielny mandat do regulowania wszystkich dziedzin naszego życia. (...) Musimy pogrzebać Stalina raz na zawsze, dlatego należy ujawnić wszystkie dokumenty w sprawie Katynia i film Wajdy szeroko dystrybuować. (...) I przede wszystkim – trzeba przeprowadzić publiczne rozliczenie ze Stalinem z udziałem najważniejszych osób w państwie, z emisją na żywo nie tylko w telewizji, ale i w Internecie”.

Lebiediewa jest optymistką. – Myślę, że Moskwa nie zamierza ukrywać prawdy o Katyniu. Potrzebuje jej nie tylko Polska, ale także Rosja, by się rozliczyć z przeszłością i nigdy nie powtórzyć jej błędów – podkreśla.

– Mam wrażenie, że Putin chce wejść do historii jako polityk, który naprawił stosunki z Polską – mówi „Rz” publicysta Dmitrij Babicz. – Albo przynajmniej wyprowadził je na taki poziom, który można nazwać normalnym.