Turecki młot na generałów

Wyrok sądu na spiskowców w mundurach ostatecznie złamał polityczne wpływy tureckiej generalicji

Aktualizacja: 24.09.2012 03:30 Publikacja: 24.09.2012 03:28

Turecki młot na generałów

Foto: AFP

Na wydany w piątek wyrok sądu w Silivri pod Stambułem cała Turcja czekała już od tygodni. Po dwóch latach procesu sędziowie uznali, że wojskowy spisek znany pod nazwą „Balyoz" (Młot) nie był tylko wymysłem konserwatywnych polityków.

O zawiązanie tajnego związku i działania wymierzone w rząd premiera Recepa Tayyipa Erdogana oskarżono 365 oficerów. Kilku zwolniono, 34 zostało uniewinnionych, jednak znakomita większość jeszcze długo nie opuści więziennych cel, jako że wyroki dla 326 osób okazały się surowe – od 15 do 20 lat.

Trzej główni oskarżeni – generałowie Cetin Dogan i Halil Ibrahim Firtina oraz emerytowany admirał Ozden Ornek – zostali skazani na dożywocie. Wśród innych skazanych są tak prominentne postacie jak Bilgin Baranli, były dowódca sił powietrznych, czy generał w stanie spoczynku Engin Alan, który został posłem do parlamentu.

Proces w Silivri będzie miał poważne skutki dla całego systemu politycznego Turcji. Wygląda na to, że ostatecznie złamany został niekwestionowany od półwiecza wpływ armii na kształt państwa tureckiego. – Proces odsuwania wojskowych od polityki trwa już od dłuższego czasu. Trzeba pamiętać, że w ostatnich latach wyżsi oficerowie stawali już przed cywilnymi sądami, ich domy poddawano rewizjom – mówi „Rz" prof. Ilter Turan, politolog z Uniwersytetu Bilgi w Stambule. – Po raz pierwszy dano jednak oficerom sygnał, że tłumaczenie, iż jedynie wykonywali rozkazy, nie uwalnia ich od odpowiedzialności.

Generałowie tłumaczyli, że realizują polityczny testament Kemala Paszy Ataturka, założyciela świeckiego państwa tureckiego po I wojnie światowej, zresztą także generała. – Prawda jednak jest taka, że po śmierci Ataturka wpływy armii wcale nie były dominujące. Wojsko przypisało sobie rolę polityczną dopiero w latach 60. XX wieku – tłumaczy prof. Turan.

Problem w tym, że generalicja, szermując hasłami postępu, stworzyła sobie prawdziwe państwo w państwie, a dla zachowania laickości systemu politycznego nie zawahała się przed przeprowadzeniem zamachów stanu w latach 1960, 1971 i 1980. Także w 1997 r. armia zmusiła do ustąpienia premiera Necmettina Erbakana uważanego za mentora obecnego szefa rządu, ambitnego i skutecznego Tayyipa Erdogana.

Właśnie dlatego przeciwnicy rządzącej od dekady Partii Sprawiedliwości i Rozwoju (AKP) oskarżają władze o manipulacje oraz polityczną zemstę na swoich wrogach politycznych. Wątpliwości co do prawidłowości postępowań sądowych zgłaszają także organizacje obrony praw człowieka. Według nich dochodziło do bezprawnego przedłużania aresztowań, fałszowania dowodów (zwłaszcza dokumentów elektronicznych), powoływania się na nieaktualne już przepisy i działania prokuratury na zlecenie czołowych polityków.

Te same zarzuty powtarzane są w odniesieniu do innych procesów politycznych toczących się nadal w Turcji, zwłaszcza w tzw. sprawie Ergenekon. Oskarżeniami o działania na szkodę legalnych władz objęto ok. 3 tys. działaczy politycznych i dziennikarzy.

Na wydany w piątek wyrok sądu w Silivri pod Stambułem cała Turcja czekała już od tygodni. Po dwóch latach procesu sędziowie uznali, że wojskowy spisek znany pod nazwą „Balyoz" (Młot) nie był tylko wymysłem konserwatywnych polityków.

O zawiązanie tajnego związku i działania wymierzone w rząd premiera Recepa Tayyipa Erdogana oskarżono 365 oficerów. Kilku zwolniono, 34 zostało uniewinnionych, jednak znakomita większość jeszcze długo nie opuści więziennych cel, jako że wyroki dla 326 osób okazały się surowe – od 15 do 20 lat.

Pozostało 81% artykułu
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1026
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1024
Świat
Szwajcaria odnowi schrony nuklearne. Już teraz kraj jest wzorem dla innych
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1023
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1022