Zemsta różowego sweterka

Genialny strateg czy wielki mistyfikator? Wybitna osobowość czy małostkowy pozer? Zdania o najgłośniejszym dowódcy brytyjskim z czasów II wojny światowej były i są podzielone

Publikacja: 17.11.2012 07:00

Gen. Bernard Law Montgomery, dowódca brytyjskiej 8. Armii podczas walk w Afryce Północnej, październ

Gen. Bernard Law Montgomery, dowódca brytyjskiej 8. Armii podczas walk w Afryce Północnej, październik 1942 r.

Foto: us national archives/roger viollet/east news

135 lat temu, 17 listopada 1887 roku, urodził się marszałek Bernard Law Montgomery, brytyjski dowódca wojskowy (zm. w 1976 roku). Tekst z archiwum "Rzeczpospolitej", z dodatku "Batalie i wodzowie"

Brytyjski generał Bernard Law Montgomery odniósł na lądzie pierwsze zwycięstwo nad Niemcami o znaczeniu strategicznym. Pod Alamajn losy wojsk niemieckich i włoskich w Afryce Północnej zostały przesądzone. Parę miesięcy później 6. Armia Wehrmachtu skapitulowała pod Stalingradem i od tej pory państwa osi już tylko się cofały. Montgomery urósł do rangi jednego z ojców zwycięstwa i takim pozostał w historii.

Może i słusznie. Rzeczywiście przechytrzył hitlerowskiego Lisa Pustyni, uderzając – wbrew sztuce wojennej i logice – w najmocniejszym, a nie najsłabszym, punkcie wroga. Ale jego niecodzienna, żeby nie powiedzieć dyletancka, strategia zawodziła później niejednokrotnie. Przegrywał i powodował ciężkie straty własne. Przez długie tygodnie nie potrafił podczas inwazji Normandii wyprowadzić Brytyjczyków spod Caen, tylko wysyłał oddziały za oddziałami pod lufy bergmanów i dział 88 mm. Błyskotliwy z pozoru plan operacji „Market Garden” zakończył się krwawą łaźnią brytyjskich i polskich spadochroniarzy.

W tych jego poczynaniach uderza właśnie lekceważenie podstawowych zasad prowadzenia działań ofensywnych: brak rozpoznania i właściwej oceny sił przeciwnika oraz mierzenie sił własnych na zamiary (a „nie zamiar podług sił”). Franciszek Skibiński przytacza w „Pierwszej Pancernej” humorystyczne, a zarazem budzące grozę rozkazy ubranego w różowy sweterek brytyjskiego generała (rychło marszałka), który pod Falaise i w kolejnych bitwach zostawiał dywizję Stanisława Maczka bez osłoniętych skrzydeł.

Takie decyzje w połączeniu z niezmiernie nonszalanckim i aroganckim zachowaniem, z przekonaniem o własnej wyższości, nie zaskarbiały ani szacunku, ani sympatii u polskich podwładnych.A już najbardziej zraził Polaków po klęsce pod Arnhem. To Montgomery był winien wyznaczenia miejsca desantu „o jeden most za daleko”, wysłania najpierw brytyjskiej dywizji, a potem polskiej brygady w teren wprost najeżony hitlerowskimi lufami, z rozpoznaniem i logistyką niewartymi funta kłaków. I co robi potem wielki bohater Monty?

Oto zwala winę za krwawą jatkę na polskiego generała Stanisława Sosabowskiego. Krzywdę naszego bohaterskiego dowódcy potęgował fakt, że Samodzielna Brygada Spadochronowa nie poleciała – wbrew wcześniejszym uzgodnieniom – do walczącej Warszawy. W powstaniu walczył syn generała, porucznik AK, który w walce stracił wzrok...

Najważniejsze, że Monty ocalił swą „sławę żołnierską”.

Styczeń 2009

Bernard Law Montgomery – brytyjski marszałek (1887 – 1976)

W 1908 r. rozpoczął naukę w Sandhurst. W okresie I wojny światowej walczył we Francji. 23 sierpnia 1914 r. został ranny i odznaczony brytyjskim orderem DSO. W okresie międzywojennym służył na różnych stanowiskach dowódczych. W październiku 1938 r. awansowany do stopnia generała majora działał w dowództwie sił brytyjskich w Palestynie.

Po powrocie do Wielkiej Brytanii 28 sierpnia 1939 r. objął dowództwo 3. Dywizji Piechoty. Na czele tej dywizji wziął udział w kampanii francuskiej. Od 30 maja 1940 r. dowodził brytyjskim II Korpusem, awansując równocześnie na generała porucznika.

Sprawnie ewakuował swój korpus z Dunkierki.

W sierpniu 1942 r. otrzymał dowodzenie 8. Armii, która walczyła w Afryce Północnej. Największą sławę przyniosło mu zwycięstwo w bitwie pod Alamajn na przełomie października i listopada 1942 r. Na czele tej armii wziął udział w inwazji na Sycylię oraz w walkach na Półwyspie Apenińskim. 31 grudnia 1943 r. został przeniesiony do Wielkiej Brytanii, gdzie objął dowództwo 21. Grupy Armii. 6 czerwca 1944 r. podporządkowane mu jednostki lądowały na plażach Normandii w ramach operacji „Overlord".

Na czele 21. Grupy Armii brał udział w kampanii normandzkiej. 1 września awansowany został do stopnia marszałka. W okresie od 17 – 25 września 1944 r. kierował operacją „Market-Garden", której celem było zmuszenie Niemców do kapitulacji przed końcem 1944 r. Przez wielu historyków i dowódców był obarczany winą za niepowodzenie tej operacji.

Po zakończeniu wojny początkowo dowódca brytyjskich sił okupacyjnych w Niemczech, od 1946 r. do 1948 r. szef Sztabu Imperialnego, a od 1951 r. do 1958 r. był zastępcą dowódcy sił NATO.

Zbigniew Wawer

135 lat temu, 17 listopada 1887 roku, urodził się marszałek Bernard Law Montgomery, brytyjski dowódca wojskowy (zm. w 1976 roku). Tekst z archiwum "Rzeczpospolitej", z dodatku "Batalie i wodzowie"

Brytyjski generał Bernard Law Montgomery odniósł na lądzie pierwsze zwycięstwo nad Niemcami o znaczeniu strategicznym. Pod Alamajn losy wojsk niemieckich i włoskich w Afryce Północnej zostały przesądzone. Parę miesięcy później 6. Armia Wehrmachtu skapitulowała pod Stalingradem i od tej pory państwa osi już tylko się cofały. Montgomery urósł do rangi jednego z ojców zwycięstwa i takim pozostał w historii.

Pozostało 86% artykułu
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 793
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 792
Świat
Akcja ratunkowa na wybrzeżu Australii. 160 grindwali wyrzuconych na brzeg
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 791
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 790