Francja: Polski rząd wbrew Europie

Korespondencja z Paryża

– W ramach Trójkąta Weimarskiego robiliśmy wiele rzeczy z Polską, jako minister ds. europejskich wielokrotnie do Polski jeździłem. Ale kraj, który narzuca kontrolę nad Trybunałem Konstytucyjnym, nie działa w duchu Europy, tak nie wygląda Europa. I to trzeba jasno powiedzieć. Wspieramy więc wszystkie starania Komisji Europejskiej, aby zasady państwa prawa były przestrzegane. To nie znaczy, że nie rozmawiamy z polskim rządem, że nie uznajemy przynależności Polski do Europy. Ale kiedy ktoś się odwraca w tak ostentacyjny sposób plecami do wartości ojców założycieli Unii Europejskiej – ci, którzy są naturalnymi i gorącymi obrońcami tych wartości muszą reagować – powiedział „Rzeczpospolitej" Bernard Cazeneuve.

Z inicjatywy prezydenta François Hollande'a 6 marca na szczycie w Wersalu przywódcy Francji, Niemiec, Hiszpanii i Włoch poparli ideę Europy wielu prędkości. Pomysł ma zostać zatwierdzony w deklaracji z okazji 60. rocznicy powstania Wspólnoty w Rzymie pod koniec tego miesiąca. Wyznaczy kierunek przyszłego rozwoju Unii. Jednak na spotkanie w Wersalu nie zostali zaproszeni przywódcy ostatniego (w perspektywie wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii) dużego kraju wspólnoty, Polski.

Do tej pory europejscy przywódcy, a przede wszystkim Angela Merkel, starali się zachować neutralność w sporze między Komisją Europejską i Polską w sprawie Trybunału Konstytucyjnego.

Cazeneuve zapewnił jednak „Rz", że w pomyśle Europy wielu prędkości nie chodzi o budowę „zamkniętego kręgu" krajów, które chcą stworzyć „twarde jądro" Wspólnoty.

– Chcemy stworzyć Europę kręgów, które są możliwie najszersze, tak aby podejmować nowe projekty integracji z krajami, które tego chcą. Nie chodzi o wykluczanie tych, którzy chcieliby robić nowe rzeczy, ale o to, aby nie blokować tych, którzy chcą pójść naprzód, przez kraje, które tego nie chcą. Nie forsujemy więc Europy, która się rozpada na kawałki, tylko Europę, która idzie naprzód z tymi, którzy tego chcą, bez spychania na margines tych, którzy potrzebują więcej czasu. Nie inaczej było zresztą z euro. Czy mieliśmy wówczas rezygnować z tworzenia wspólnej waluty, bo nie wszystkie kraje chciały się do tego przyłączyć? Nie, podjęliśmy ten projekt z tymi, którzy go wtedy popierali – powiedział Cazeneuve.

Bardzo długo przeciwniczką idei Europy wielu prędkości była kanclerz Merkel. W Wersalu ustąpiła w tej sprawie, ale pod warunkiem, że podjęcie współpracy „w węższym gronie" będzie „ostatecznością" i taka współpraca „pozostanie otwarta dla wszystkich, którzy chcą do niej dołączyć później". Francuski premier bardzo wyraźnie potwierdził ten warunek.

– Jeśli jakiś projekt nie jest możliwy dla wszystkich 28 krajów, to drzwi powinny pozostać dla wszystkich otwarte, aby później mogły się do niego przyłączyć – oświadczył. Jako przykład podał budowę europejskiej polityki obronnej.

– Biorąc pod uwagę deklaracje Trumpa dotyczące NATO, trzeba stwierdzić, że mamy interes w jej umacnianiu. To nie jest jednak szykanowanie kogokolwiek, przeciwnie, chodzi raczej o zachęcenie wszystkich, aby pójść dalej, w końcu w pewnym momencie potrzebujemy katalizatora. W przeszłości bardzo poszerzyliśmy Unię, teraz przyszedł czas na jej pogłębienie – uznał Cazeneuve. Ale zdaniem szefa francuskiego rządu w każdym przypadku wszystkie kraje Unii musi jednak łączyć „wspólny fundament" wartości i zasad, których każdy ma przestrzegać.

Niektóre projekty pogłębionej współpracy, o których wspomniał w Wersalu Hollande, mogą być jednak dla Polski niepokojące. Francuski prezydent mówił m.in. o konieczności pogłębienia współpracy, gdy idzie o harmonizację fiskalną i norm socjalnych. Polska zawsze była temu przeciwna.

Po pięciu latach rządów socjalistów nie tylko nasz kraj może mieć jednak problemy z przestrzeganiem „europejskich wartości", ale także Francja. Według niektórych sondaży liderkę skrajnej prawicy Marine Le Pen w drugiej turze wyborów prezydenckich w maju poprze nawet 45 proc. wyborców.