Syria dobiła reset

Podczas rozpoczynającego się w czwartek szczytu przywódców dwudziestu największych potęg gospodarczych świata Barack Obama i Władimir Putin nie zaplanowali żadnego dwustronnego spotkania. Takie rozmowy zostały odwołane trzy tygodnie temu po tym, jak Kreml zdecydował się przyznać azyl Edwardowi Snowdenowi, sprawcy jednego z największych przecieków tajnych danych w historii USA.

– Spotkanie przywódców USA i ZSRR ostatni raz zostało odwołane w 1960 roku. To sytuacja tym bardziej wyjątkowa, że Stany Zjednoczone za kilka dni najprawdopodobniej rozpoczną bombardowania największego sojusznika Rosji na Bliskim Wschodzie, Syrii – mówi „Rz” Samuel Charap, ekspert Międzynarodowego Instytutu Studiów Strategicznych (IISS) w Waszyngtonie.

Obama zaplanował za to inne spotkania, które doprowadzą Kreml do jeszcze większej irytacji. Chce wykorzystać bezpośrednie rozmowy, m.in. z przywódcami Francji i Chin, aby zbudować koalicję krajów przychylnych lub przynajmniej neutralnie nastawionych do uderzenia na Syrię.

Z perspektywy Kremla jeszcze większą prowokacją są zaplanowane na dziś w Petersburgu rozmowy Obamy z przedstawicielami środowisk gejowskich.
– Będziemy mówić o tym, jak prawa człowieka są łamane w Rosji – zapowiada Paweł Czikow z organizacji pozarządowej Agora.

Putin przeforsował kilka miesięcy temu ustawy zakazujące „promocji” homoseksualizmu. Zdaniem niektórych ekspertów sprawa ta może nawet doprowadzić do bojkotu zimowych igrzysk olimpijskich w Soczi w przyszłym roku przez niektóre kraje zachodnie.

Jednak przed szczytem w Petersburgu Putin przyjął wobec Obamy przynajmniej równie prowokacyjne stanowisko. W wywiadzie udzielonym UPI i rosyjskiej telewizji prezydent co prawda nie wykluczył, że Rosja wzięłaby udział w interwencji w Syrii, ale pod warunkiem że otrzyma „niepodważalne” dowody użycia przez reżim Baszara Asada broni chemicznej. To w praktyce jest jednak wykluczone.

– Zdjęcia, które nam pokazano, są okropne. Powstaje jednak pytanie, kto jest za to odpowiedzialny. Na to pytanie odpowiedzi nie mamy. Istnieje opinia, że są to kompilacje dokonane przez rebeliantów związanych z Al-Kaidą, którzy wyróżniają się szczególnym okrucieństwem – powiedział Putin. I ostrzegł, że interwencja w Syrii bez zgody Rady Bezpieczeństwa ONZ zostanie potraktowana przez Kreml jak „agresja”.

– Wstrzymaliśmy dostawę rakiet S-300 dla Syrii. Ale jeśli zobaczymy, że są podejmowane kroki, które gwałcą normy prawa międzynarodowego, będziemy musieli przemyśleć naszą politykę dostaw zaawansowanej broni do niektórych regionów świata – ostrzegł Putin.
Rosja od długiego czasu szykuje się do przekazania Iranowi baterii S-300.

Putin odrzucił także możliwość pójścia na ustępstwa w sprawie Edwarda Snowdena. Przyznał, że Moskwa była w kontakcie z Amerykaninem jeszcze w trakcie jego pobytu w Hongkongu. I zarzucił Waszyngtonowi nieudolność, bo zamiast pozwolić na wyjazd informatyka z Moskwy do krajów, które by go wydały, USA zmusiły go do pozostania w Rosji.

Przed zaplanowaną na 9 września sesją Kongresu Putin poparł pomysł przewodniczących niższej i wyższej izby rosyjskiego parlamentu, Siergieja Nariszyna i Walentiny Matwienko, aby wysłać do Waszyngtonu delegację, która będzie przekonywać amerykańskich deputowanych do sprzeciwienia się interwencji w Syrii. Jednocześnie Kreml skierował okręt szpiegowski w region konfliktu. A z danych amerykańskiego wywiadu wynika, że Rosja zgodziła się, aby Assad ulokował najcenniejsze uzbrojenie na terenie rosyjskiej bazy wojennej w Tartus w nadziei, że Amerykanie nie odważą się na uderzenie w tym miejscu. Poza Syrią Rosjanie nie mają nigdzie indziej zagranicznych baz marynarki wojennej. Stąd tak duże jej znaczenie.

– Sprawa Syrii jest tylko kulminacją załamania stosunków rosyjsko-amerykańskich, które zaczęło się od powrotu Putina na stanowisko 1,5 r. temu na prezydenta. Nadzieje, jakie USA wiązały z Dmitrijem Miedwiediewem, wówczas się załamały. To będzie miało bardzo poważne skutki dla wszystkich spraw bezpieczeństwa międzynarodowego, od Iran i Korei Północnej po rozbrojenie i Afganistan – ostrzega Samuel Charap.