Dzieci dostaną imiona bez płci

Tak uzgodniła sejmowa podkomisja, która w ubiegłym tygodniu zakończyła prace nad projektem o uzgodnieniu płci. Nowe przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2016 roku. Tym samym przestanie obowiązywać dotychczasowa procedura korekty płci w dokumentach, którą obrońcy praw człowieka uważają za uwłaczającą.

Opiera się ona na orzecznictwie Sądu Najwyższego. Jej najważniejszym elementem jest to, że transseksualista musi pozwać własnych rodziców za błędne ustalenie płci dziecka.

Dlatego w 2011 roku procedurę skrytykowała rzeczniczka praw obywatelskich prof. Irena Lipowicz, a dwa lata później transseksualna posłanka Anna Grodzka złożyła projekt nowych przepisów. Swoją propozycję przedstawiło też Ministerstwo Sprawiedliwości. Początkowo diametralnie się różniły. Obie strony chciały, by zmiana płci w dokumentach następowała w uproszczonym postępowaniu tzw. nieprocesowym. Rząd chciał przy tym, by korektę prawną poprzedził okres próby, podczas którego transseksualista mógłby zacząć terapię hormonalną. Grodzka uważała, że nie jest to konieczne.

Ostatecznie projekt posłanki został całkowicie przeredagowany, jednak pozostały w nim najważniejsze propozycje. Płeć będzie mogła skorygować osoba pełnoletnia i niepozostająca w związku małżeńskim. W przeciwnym razie byłoby to otwarciem furtki dla małżeństw homoseksualnych.

Transseksualista nie będzie musiał poddawać się żadnym zabiegom chirurgicznym ani terapii hormonalnej. Będzie zobowiązany za to przedstawić orzeczenia wydane przez dwóch lekarzy bądź lekarza i psychologa specjalizujących się w seksuologii. W całym kraju orzeczenia w sprawie korekty płci będzie wydawał jeden sąd – w Łodzi.

– Istnieje możliwość utworzenia tam wydziału specjalizującego się w takich sprawach. Sugestię zgłosiło Ministerstwo Sprawiedliwości i poparli ją eksperci specjalizujący się w seksuologii – mówi Anna Grodzka.

Chwali też zgodę podkomisji na rozwiązanie polegające na tym, że korekta płci nie spowoduje jedynie wzmianki w akcie urodzenia, ale będzie on wystawiany na nowo. – To zapewni ochronę przed dyskryminacją – mówi Grodzka.

Inaczej uważa Andrzej Jaworski, poseł PiS i wiceszef podkomisji. – Doprowadzimy do sytuacji, w której partner, a nawet małżonek osoby transseksualnej może się nigdy nie dowiedzieć, że zmieniła ona płeć. Projekt stanowi próbę ideologizacji polskiego prawa – alarmuje.

Jego zdaniem kontrowersje mogą wzbudzić też przepisy pozwalające nadawać transseksualnym dzieciom imion niewskazujących na płeć. W języku polskim ich nie ma, ale funkcjonują w innych językach, np. Alex, Nikita, Sasza albo Kim. By dokonać zmiany, przedstawiciel ustawowy dziecka będzie musiał uzyskać orzeczenie lekarza psychiatry lub seksuologa.

Ustawę musi jeszcze przyjąć Sejm. Czy zaważy sprzeciw PiS? Kluczowe będzie zachowanie Klubu PO, który w grudniu 2013 roku podzielił się, gdy Sejm głosował nad odrzuceniem projektu w pierwszym czytaniu. Wcześniej negatywne opinie do projektu Anny Grodzkiej wystawiły m.in. Krajowa Rada Prokuratury i Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa.

Tym razem popiera go jednak rząd. Podczas prac podkomisji, której przewodziła posłanka PO Joanna Mucha, aktywni byli wiceministrowie sprawiedliwości Jerzy Kozdroń i zdrowia Igor Radziewicz-Winnicki. – Opracowaliśmy projekt tak, by był łatwy do zaakceptowania przez wiele stron – mówi ten ostatni.