Zmiany w prawie spadkowym: nie będzie trzeba angażować sądu

Zniesienie zgody sądu na odrzucenie spadku dla dziecka będzie ułatwieniem dla rodziców – mówi Anna Begier, sędzia Sądu Rejonowego we Wrześni, z zespołu prawa cywilnego Iustitii.

Publikacja: 13.11.2023 21:19

Zmiany w prawie spadkowym: nie będzie trzeba angażować sądu

Foto: Adobe Stock

Wchodzą zmiany dotyczące spadków, w szczególności odrzucania ich w imieniu dzieci, co bywało mordęgą procesową dla rodziców. Będą jednak musieli pilnować spraw dzieci?

Oczywiście. Brak konieczności uzyskiwania zgody sądu rodzinnego na odrzucenie spadku nie oznacza likwidacji takiej czynności prawa cywilnego. Ale będzie jej można dokonywać w zasadzie zaraz po dokonaniu odrzucenia przez rodzica, co jest dużym ułatwieniem.

Czytaj więcej

Łatwiej odrzucić w imieniu dziecka marny spadek

To ułatwienie obejmie wszystkie sytuacje spadkowe dzieci?

Sądy czy notariusze będą musieli badać między innymi, czy rodzice są zgodni i czy ich pozostałe dzieci odrzucają spadek. Ma temu służyć oświadczenie, które będzie składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Problem może powstać wtedy, gdy nie ma kontaktu z drugim rodzicem, któremu też przysługuje władza rodzicielska, czy z dorosłym rodzeństwem dziecka, ale to bardzo rzadkie sytuacje.

Co wtedy?

Wówczas zgody będzie musiał udzielić sąd rodzinny, a jeśli sprawa o stwierdzenie nabycia spadku będzie już w toku, na przykład z wniosku wierzyciela zmarłego, to sąd spadku, który może być w niektórych sytuacjach odległy geograficznie. W rzadkich przypadkach, gdy dziecko jest powołane do spadku nie wskutek odrzucenia spadku przez rodzica – który nie żyje, do odrzucenia nadal potrzebna będzie zgoda sądu.

W okresie przejściowym, zanim ludzie przyzwyczają się do zmian, mogą być składane zbędne wnioski do sądu rodzinnego, może więc powstać pewne zamieszanie. Sądy rodzinne będą w sprawach tego typu najprawdopodobniej podejmować czynności w kierunku ustalenia, czy zgoda w ogóle jest potrzebna, a jeśli nie – to umorzą postępowanie.

A jak pani sędzia ocenia skrócenie listy spadkobierców ustawowych? Tu chodziło już wyraźnie o ulżenie sądom?

Pytanie, czy ulżenie sądom powinno być zasadniczym powodem ograniczenia kręgu spadkobierców. Na pewno mogą powstawać sytuacje, gdy zostanie pokrzywdzona dalsza rodzina, utrzymująca kontakt ze zmarłym niemającym już spadkobierców ustawowych – jednak przecież spadkodawca może sporządzić testament. Zmiany te z pewnością odciążą sądy, gdyż szukanie spadkobierców jest uciążliwe, długotrwałe, a ustalanie aktualnych adresów niekiedy bezowocne, ponieważ brakuje urzędowej bazy adresów dla doręczeń.

Co i rusz mamy zmiany w prawie spadkowym, może są jakieś, na które prawnicy zajmujący się spadkami czekają?

Niektórzy postulują likwidację testamentów ustnych jako pola do nadużyć i źródła trudnych dowodowo procesów. Zachowki mają wielu przeciwników, ale za ich pozostawieniem są równie silne argumenty. Ze strony proceduralnej – publikacja w prasie papierowej ogłoszeń o poszukiwaniu spadkobierców uważana jest za drogą, może wystarczyłyby ogłoszenia na stronach sądów.

Wchodzą zmiany dotyczące spadków, w szczególności odrzucania ich w imieniu dzieci, co bywało mordęgą procesową dla rodziców. Będą jednak musieli pilnować spraw dzieci?

Oczywiście. Brak konieczności uzyskiwania zgody sądu rodzinnego na odrzucenie spadku nie oznacza likwidacji takiej czynności prawa cywilnego. Ale będzie jej można dokonywać w zasadzie zaraz po dokonaniu odrzucenia przez rodzica, co jest dużym ułatwieniem.

Pozostało 86% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo dla Ciebie
Ministerstwo wydało ważny komunikat. Chodzi o studia online
Nieruchomości
Więcej drewna i mniejsze odległości między budynkami? Zmiany w prawie budowlanym
Nieruchomości
Droga konieczna dla wygody sąsiada? Ważny wyrok SN ws. służebności
Spadki i darowizny
Prawo użytkownika czy spadkobiercy? SN o odmowie przedłużenia użytkowania wieczystego
Sądy i trybunały
Jest data wyroku w sprawie Prezydenta. Obywatel zarzuca mu łamanie Konstytucji