Rada rodziców a VAT gminy

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w wyroku z 20 czerwca 2018 r., sygn. I SA/Sz 380/18.

Wniosek o interpretację

Gmina wystąpiła o udzielenie interpretacji indywidualnej w zakresie podatku od towarów i usług. We wniosku wskazała, że w celu realizacji zadań własnych z zakresu edukacji publicznej oraz na podstawie ustawy o systemie oświaty tworzy jednostki budżetowe: przedszkola, szkoły, internaty i bursy szkolne oraz inne jednostki oświatowe. W jednostkach oświatowych obligatoryjnie działają rady rodziców.

Czytaj także: Urzędy skarbowe wzywają rady rodziców do składania CIT-8

Rada rodziców jest organem autonomicznym – dyrektor placówki oświatowej oraz rada pedagogiczna nie mogą wpływać na jej skład, strukturę ani na podejmowane przez radę decyzje. W celu wspierania działalności statutowej jednostki oświatowej rada rodziców może gromadzić fundusze. Zgromadzone środki wydatkowane są na cele dydaktyczne, wychowawcze lub opiekuńcze na rzecz uczniów jednostki oświatowej (organizacja wyjść na imprezy kulturalne, naukowe i edukacyjne, organizacja konkursów i akademii, zakup nagród dla uczniów za osiągnięcia w nauce i wyniki sportowe, zakup przyborów naukowych, dydaktycznych, piśmienniczych i plastycznych oraz dodatkowego wyposażenia sal lekcyjnych), przy czym o przekazaniu konkretnych środków na konkretne zadania rada rodziców decyduje we własnym zakresie i na podstawie własnego uznania.

Rada rodziców dysponuje zwykle własnym rachunkiem bankowym, odrębnym od rachunku jednostki oświatowej, a wszelkie przepływy finansowe (wpłaty i wydatki) rady nie są uwzględniane w sprawozdaniach finansowych tej jednostki. Gmina zapytała czy czynności wykonywane przez rady rodziców działające przy jednostkach organizacyjnych (oświatowych) gminy powinny być wykazywane w skonsolidowanych deklaracjach składanych przez gminę jako scentralizowanego podatnika VAT. Sama stanęła na stanowisku, że czynności takie nie powinny być wykazywane w deklaracjach VAT gminy. Argumentowała, że fundusze rady nie stanowią środków publicznych, a gmina nie ma żadnego wpływu na ich gromadzenie i wydatkowanie, jak również, że zadania realizowane przez rady, ponieważ nie mają charakteru zarobkowego, nie stanowią działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o VAT.

Stanowisko organu podatkowego

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał stanowisko gminy za nieprawidłowe. Wskazał, że pojęcie podatnika VAT zostało określone na tyle szeroko, aby w każdym przypadku profesjonalnej aktywności zawodowej dany podmiot mógł zostać uznany za podatnika w zakresie czynności, które wykonuje.

Podkreślił, że dla uznania podmiotu za podatnika VAT bez znaczenia jest zarówno cel jak i rezultat jego działania uznając końcowo, że czynności dokonywane przez rady rodziców są czynnościami wykonywanym w ramach działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. A ponieważ rady rodziców są wewnętrznym organem szkół, za pośrednictwem których gmina jako podatnik VAT prowadzi swoją działalność, to zdaniem organu interpretacyjnego czynności wykonywane przez takie rady winny być wykazywane przez gminę w skonsolidowanych deklaracjach VAT.

Wyrok WSA

Sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, który uznał stanowisko gminy za prawidłowe i interpretację uchylił. W uzasadnieniu powołał przepisy ustawy prawo oświatowe podkreślając, że rolą rady rodziców nie jest zastępowanie szkoły w realizacji jej zadań, lecz jej wspieranie. Mimo, że gmina jako taka może być w pewnych okolicznościach traktowana jako podatnik podatku VAT, to czynności podejmowane przez radę rodziców nie noszą znamion działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT gdyż nie są podejmowane w celu zarobkowym.

Wobec braku prowadzenia działalności gospodarczej rada rodziców nie może być uznana za podatnika VAT. Oznacza to konsekwentnie, że brak jest przesłanek dla których czynności wykonywane przez radę rodziców miałyby być wykazywane w składanych przez gminę deklaracjach VAT. Wyrok jest nieprawomocny.

Komentarz eksperta

Agnieszka Bieńkowska, doradca podatkowy, Partner w Gekko Taxens Doradztwo Podatkowe

Należy z całą stanowczością podzielić stanowisko zaprezentowane przez sąd. W uzupełnieniu dodać można argumenty przedstawione w innym wyroku dotykającym tego zagadnienia – wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z 27 września 2017 r., I SA/Lu 689/17. Sąd uznał w nim, że rada rodziców nie może zostać uznana za podatnika VAT również dlatego, że prowadzona przez nią działalność nie nosi cech samodzielności. Rada rodziców jest organem społecznym reprezentującym rodziców uczniów, ale tylko wewnątrz systemu oświaty, nie posiada zdolności sądowej, nie podlega wpisowi do żadnego rejestru, nie jest także jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej. Nie można również nie dostrzegać, iż cel dla jakiego powołuje się radę rodziców w żadnym razie nie ma związku z jej jakimkolwiek zarobkowym charakterem, czy choćby ukierunkowaniem działalności na zysk. Rada rodziców prowadzi działalność o charakterze wyłącznie opiniodawczym, wspierającym szkołę w zadaniach oświatowych. Nawet jeśli przekazuje dzieciom pomoce szkolne czy też bilety do kina ufundowane z zebranych przez rodziców składek, to działania te nie mają celu zarobkowego. Jeśli przy użyciu środków ze składek rodzicielskich organizuje szkolną imprezę kulturalną, wycieczkę dla dzieci, konkurs czy pokazy naukowe, to zawsze są to działania mające na celu wspieranie edukacji dzieci i ich rozwój, są kierowane do dzieci (nie do jakiegokolwiek kontrahenta). Zawsze będą to działania łączące się i mające na celu wsparcie danej jednostki oświatowej (szkoły, przedszkola) w realizowaniu jej celów dydaktyczno-oświatowych. Działania rady rodziców skierowane są tylko do uczniów, część z nich ma wręcz charakter pomocowy, a zgromadzone przez radę fundusze mają zawsze wspierać cele statutowe szkoły. Nie można zatem podzielić poglądu organu podatkowego, że bez znaczenia dla uznania rady rodziców jako podatnika VAT jest cel działania rady czy też jego rezultat. Wprost przeciwnie: brak zarobkowego celu działalności prowadzonej przez radę rodziców oraz kierowanie tych działań jedynie do uczniów lub wychowanków placówki, są czynnikami przesadzającymi o tym, że rady rodziców nie można traktować jako podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, bo jej działalność – wbrew twierdzeniom organu interpretacyjnego - nie nosi znamion działalności gospodarczej.