Kiedy rada gminy może odwołać przewodniczącego

Przewodniczącego rady gminy powołuje i odwołuje rada. Zasady powoływania i odwoływania radnych z tej funkcji określone zostały w art. 19 ustawy o samorządzie gminnym. Wybór radnego na to stanowisko następuje w głosowaniu tajnym, bezwzględną większością głosów, w obecności połowy ustawowego składu rady (np. w gminach do 20 tys. mieszkańców konieczna będzie obecność ośmiu radnych). Ustawodawca nie określił, kto może zgłaszać kandydatów na to stanowisko, należy zatem przyjąć, że określenie podmiotów posiadających inicjatywę uchwałodawczą w tej sprawie należy do statutu gminy. Powinien on również dookreślać liczbę wiceprzewodniczących, albowiem ustawodawca ograniczył się do zapisania, że rada gminy wybiera od jednego do trzech.

O ile wskazanie podmiotów posiadających prawo do zgłaszania kandydatów na stanowisko przewodniczącego (wiceprzewodniczących) rady jest materią statutową, o tyle – zgodnie z art. 19 ust. 4 gminnej ustawy ustrojowej – z wnioskiem o ich odwołanie wystąpić mogą tylko radni. Ponadto do skutecznego złożenia wniosku ustawodawca wymaga, aby stanowili oni co najmniej jedną czwartą składu rady. Odwołanie przewodniczącego (wiceprzewodniczących) rady odbywa się w trybie właściwym dla ich wyboru.

[srodtytul]Uzupełnienie składu organu rady[/srodtytul]

Ustawodawca nie określił skutków odwołania przewodniczącego rady, w szczególności terminu, w którym odwołanie staje się skuteczne. Należy zatem stwierdzić, że [b]odwołanie następuje w dacie określonej w uchwale, a gdy data taka nie została ustalona – z dniem wejścia w życie uchwały.[/b] Jeżeli uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia, to odwołanie następuje wraz z zamknięciem sesji. Zaznaczyć należy, że odwołanie przewodniczącego powoduje wakat w składzie organów rady, który wymaga uzupełnienia. Jeżeli wyboru nie dokonano na tej samej sesji, na której nastąpiło odwołanie przewodniczącego, to wybór nowego powinien nastąpić na sesji najbliższej.

W razie odwołania wiceprzewodniczącego rady obowiązek wyboru nowego istnieje co do zasady jedynie w dwóch sytuacjach: jeżeli odwołano wszystkich wiceprzewodniczących, to musi zostać wybrany przynajmniej jeden nowy. Jeżeli statut gminy określa stałą liczbę przewodniczących, to należy uzupełnić ich liczbę. Gdy statut gminy nie określa liczby wiceprzewodniczących, a rada nie zadecydowała o odwołaniu wszystkich (np. został jeden), to nie ma konieczności przeprowadzania wyborów na to stanowisko.

[srodtytul]Nie zamykać sesji![/srodtytul]

Przeprowadzając procedurę wymiany organów rady, należy pamiętać o jednej bardzo ważnej rzeczy. W sytuacji, w której odwołano zarówno przewodniczącego, jak i jego zastępców bez wskazania w uchwale terminu, w którym odwołanie staje się skuteczne, nie należy zamykać obrad, tylko przełożyć je na inny termin. Zakończenie obrad i zamknięcie sesji doprowadza bowiem do sytuacji, w której nie ma podmiotu uprawnionego do zwołania następnej sesji. Konsekwencją takiej sytuacji jest brak możliwości wykonywania przez radę obowiązków ustawowych, co może pociągnąć za sobą konieczność zawieszenia tego organu lub jego rozwiązania uchwałą Sejmu.

[srodtytul]Rezygnacja z funkcji[/srodtytul]

Poza odwołaniem organów rady ustawodawca przewidział również możliwość złożenia przez przewodniczącego (jego zastępców) rezygnacji z pełnionej funkcji, stanowiąc w art. 19 ust. 5, iż w razie rezygnacji rada gminy podejmuje uchwałę w sprawie jej przyjęcia nie później niż w ciągu miesiąca od dnia jej złożenia. Oznacza to, że jeżeli rezygnacja została złożona 28 października, to uchwała w tej sprawie powinna zapaść najpóźniej 29 listopada (do miesięcznego terminu nie wlicza się dnia, w którym nastąpiło złożenie rezygnacji, upływ terminu następuje z upływem dnia, który odpowiada dniowi początkowemu – zobacz art. 57 kodeksu postępowania administracyjnego). Jeżeli ostatni dzień terminu przypada w dzień wolny od pracy, to uchwałę należy podjąć najpóźniej w najbliższy po tym dniu dzień roboczy. Rada gminy, podejmując uchwałę w sprawie rezygnacji, może ją przyjąć albo odrzucić. Uchwała odrzucająca rezygnację stanowi zobowiązanie dla danej osoby do dalszego pełnienia funkcji.

Ustawodawca uregulował ponadto sytuację bezskutecznego upływu miesięcznego terminu podjęcia przez radę gminy uchwały w sprawie rezygnacji. [b]Uważa się wówczas, że rezygnacja została przyjęta z upływem ostatniego dnia miesiąca, w którym powinna być podjęta uchwała.[/b] Osoba, która złożyła rezygnację z funkcji przewodniczącego (zastępcy przewodniczącego), przestaje ją zatem pełnić od dnia następnego (np. jeżeli ostatnim dniem miesiąca, w którym powinna zapaść uchwała w sprawie rezygnacji przewodniczącego, jest 31 października, to jest to również ostatni dzień, w którym pełni on swoją funkcję).

Praca w Samorządzie