Koronawirus: zdalne obrady rady gminy

Zapis w tej materii nie został wprowadzony na stałe do ustaw ustrojowych poszczególnych szczebli samorządu, lecz stanowi wyjątkowe rozwiązanie na czas sytuacji kryzysowej związanej z COVID-19. Ustawodawca uciął tym samym szeroką dyskusję samorządowców i organów nadzoru co do tego, czy dotychczas obowiązujące przepisy samorządowe, dopuszczają takie rozwiązanie.

W pierwotnej ustawie z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach (....) dodano art. 15 zzx na mocy którego organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego oraz kolegialnie organy wykonawcze w jednostkach samorządu terytorialnego, mogą zwoływać i odbywać obrady, sesje, posiedzenia, zgromadzenia lub inne formy działania właściwe dla tych organów, a także podejmować rozstrzygnięcia, w tym uchwały, z wykorzystaniem środków porozumiewania się na odległość lub korespondencyjnie (zdalny tryb obradowania).

Przepisy dotyczące zdalnego trybu obradowania stosuje się także do komisji rady.

Obradowanie w zdalnym trybie zarządza osoba uprawniona do przewodniczenia danemu organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego oraz innemu organowi działającemu kolegialnie.

Czytaj także: Koronawirus: radni będą mogli obradować zdalnie

Jest rzeczą oczywistą, że wprowadzenie zdalnego trybu nie wymaga zmiany statutu jednostki samorządu, który co do zasady określa organizację wewnętrzną oraz tryb pracy jej organów, a to w myśl reguły lex specialis derogat legi generali.

Należy zwrócić uwagę, że zdalny tryb dotyczy nie tylko głosowania ale też odbywania obrad. W takiej sytuacji należy zachować wymóg obradowania na formalnie zwołanej sesji. Nowe prawo należy też stosować w taki sposób, by spełnić w jak najszerszym stopniu inne wymogi ustawowe i statutowe. Będą do nich należały terminowe wyznaczenie daty sesji, określenie porządku obrad, przesłanie materiałów - w tym projektów uchwał.

Podkreślenia wymaga, iż ustawodawca wskazując na wykorzystanie środków porozumiewania się na odległość zrezygnował z określenia „bezpośredniego" porozumiewania się, stosowanego dotychczas chociażby w art. 66 kodeksu cywilnego. Oznacza to, że nie jest tu wymagana jednoczesna obecność osób albo ich bezpośredni kontakt na odległość. Radni, po otrzymaniu materiałów sesyjnych mogą więc przesłać przewodniczącemu swój głos w dyskusji oraz głos w sprawie uchwały.

Sposób korespondencyjnego obradowania i podejmowania uchwał znajdzie zastosowanie w sytuacji gdy radni nie będą dysponowali instrumentami umożliwiającymi kontakt na odległość. Wówczas, niezbędne będzie dostarczenie adresatom stosownych materiałów w formie pisemnej korespondencji. Ustawodawca nie przewidział wymogu korzystania z operatora pocztowego, stąd wymiana korespondencji sesyjnej może odbyć się w sposób dowolny (np. kurier, goniec), musi jednak zapewniać skuteczne dostarczenie przesyłki we właściwym terminie.

Pewnym problemem może okazać się zgłaszanie przez radnych wniosków w sprawie wprowadzenia zmian do uchwał, które przecież wymagają odrębnych głosowań. Wydaje się jednak, że i tę sytuację można rozwiązać, jeśli przewodniczący wyznaczy określony termin na zgłaszanie poprawek umożliwiający przesłanie takich projektów wszystkim radnych i poddanie ich głosowaniu.