Zwrot opłat za kartę pojazdu nadal dyskusyjny

Zgodnie z rozporządzeniem ministra infrastruktury z 2003 r. opłata pobierana w latach 2003 – 2006 za rejestrację pojazdu sprowadzonego z zagranicy wynosiła 500 zł.

Rozporządzenie to okazało się jednak niezgodne z orzeczeniem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, a 17 stycznia 2006 r. Trybunał Konstytucyjny uznał je za sprzeczne z ustawą zasadniczą. Odroczył jednak utratę jego mocy do 1 maja 2006 r., a 15 kwietnia 2006 r. zaczęło obowiązywać nowe rozporządzenie, zgodnie z którym opłata za kartę pojazdu wynosi 75 zł.

[srodtytul]Zagrożenie powiatów[/srodtytul]

Od razu pojawiły się wnioski o zwrot nadpłat, ale obok nich pytania, czy się należą, kto ma je zwracać i jakie sądy mają rozstrzygać spory. Ostatecznie zdecydowano, że kompetentne są zarówno sądy powszechne, jak i administracyjne, a o pieniądze należy się indywidualnie dopominać u starostów jako organów powiatu.

[wyimek]Istnieją wątpliwości, czy można uznać za bezprawne opłaty za kartę pojazdu[/wyimek]

Krzysztof i Edyta C. wystąpili z wnioskiem do starosty chojnickiego o zwrot po 425 zł z odsetkami od każdego z trzech samochodów zarejestrowanych w latach 2004 – 2005. Starosta odmówił, ale Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku stwierdził bezskuteczność tej czynności i uznał uprawnienie skarżących do odzyskania części opłat. „Zarzuty starosty, że to powiat ponosi w całości negatywne konsekwencje błędu ustawodawcy, nie mogą odnieść skutku” – zaakcentował sąd.

Te negatywne konsekwencje to obciążenie powiatów kosztami zwrotu części opłat powiększonych o ustawowe odsetki w wyniku pozwów przedsądowych (w których już wyspecjalizowały się niektóre kancelarie) oraz przegranych spraw sądowych. Dotychczasowe orzeczenia wojewódzkich sądów administracyjnych i Naczelnego Sądu Administracyjnego stwierdzają, że opłaty pobierane na podstawie niekonstytucyjnych przepisów są w istocie nienależne, a na podmiocie, który je pobrał, ciąży obowiązek zwrotu nadpłaty.

Powołując się na uchwałę Sądu Najwyższego z 2007 r., minister infrastruktury odpowiada powiatom, że to jest wyłącznie ich kłopot, ponieważ zwiększone opłaty za kartę pojazdu stanowiły ich dodatkowe dochody. Również w opinii Ministerstwa Finansów nie ma podstaw prawnych do obciążenia Skarbu Państwa kosztami zwrotu nadpłat ani do przekazania powiatom dodatkowych środków na ten cel.

– Zapadające wyroki sądowe w sprawie zwrotu opłat za kartę pojazdu w sposób niezwykle dotkliwy przyczyniają się do dewastacji budżetów powiatowych – mówi poseł Dariusz Lipiński (PO), autor dwóch interpelacji w tej sprawie.

– Został popełniony błąd, więc myślmy, jak go naprawić. Konwent Starostów Województwa Wielkopolskiego już wystąpił o podjęcie inicjatywy legislacyjnej. Powiaty dawno już bowiem tych pieniędzy nie mają, gdyż zainwestowały je w inne zadania – zwraca uwagę poseł.

– Należałoby zatem usiąść do rozmów i wspólnie ze stroną rządową zastanowić się, jak zrekompensować im te wydatki – dodaje.

[srodtytul]Czekając na wyroki[/srodtytul]

W skargach kasacyjnych na wyroki gdańskiego WSA starosta chojnicki zarzucił, że do czasu uchylenia rozporządzenia z 2003 r. był zobowiązany do pobierania 500 zł za wydanie karty pojazdu. Nie istnieje też przepis, z którego by wprost wynikało uprawnienie skarżących do zwrotu części opłaty – a taki właśnie wymóg przewiduje art. 146 § 2 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Zarówno w tych trzech sprawach, jak i w sześciu innych NSA postanowił odroczyć publikację wyroków. Nadal bowiem, mimo dotychczasowych orzeczeń, istnieją wątpliwości, czy można uznać za niezgodne z prawem pobieranie 500 zł opłaty za kartę pojazdu, w czasie gdy rozporządzenie z 2003 r. nie było niezgodne z konstytucją, ponieważ TK przedłużył jego moc obowiązującą do 1 maja 2006 r. Czy na podstawie art. 178 ust. 1 konstytucji sądy powinny w takiej sytuacji odmawiać zastosowania przepisów, które TK uznał później za niekonstytucyjne? I czy w świetle art. 146 § 2 (który mówi, że sąd może w wyroku uznać uprawnienie lub obowiązek wynikające z przepisów prawa) istnieje możliwość stwierdzenia uprawnienia do zwrotu części opłaty?

Dziewięć wyroków w tych sprawach NSA ma ogłosić w połowie lutego.

[ramka][b]Opinia: Grzegorz Kubalski, ekspert Związku Powiatów Polskich[/b]

W sprawach o zwrot opłaty za kartę pojazdu trzeba odrębnie potraktować kwestię niezgodności rozporządzenia ministra infrastruktury z 2003 r. z konstytucją i odrębnie niezgodności z prawem wspólnotowym. Jeżeli TK orzekł, że rozporządzenie przestaje obowiązywać dopiero od określonego czasu, to do tego czasu zakwestionowany przepis, mimo niekonstytucyjności, obowiązuje i powinien być podstawą rozstrzygnięć. Skutki zaś niezgodności rozporządzenia z prawem wspólnotowym powinien ponosić organ odpowiedzialny za złamanie tego prawa (tj. minister infrastruktury) poprzez wypłatę odpowiednich odszkodowań, nie zaś powiaty, które zwracając nienależnie pobrane opłaty, odpowiadają za cudze winy. Zagadnienie to powinno być przedmiotem pytania prejudycjalnego do Trybunału Sprawiedliwości UE. [/ramka]