O zdrowie mieszkańców dbają także gminy

Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, które nie zostały zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Jeżeli zatem ustawy nie stanowią inaczej, rozstrzyganie w wymienionych wyżej sprawach należy do gminy.

Tak przepis art. 6 ust. 1 i 2 definiuje zadania własne tych jednostek samorządu terytorialnego.

Dookreślenie należących do gminy zadań zawiera natomiast art. 7 ust. 1 omawianej ustawy. Z przepisu tego wynika m.in., że do zadań własnych gmin należą sprawy związane z ochroną zdrowia czy utrzymaniem porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli.

Te dwa zadania wiążą się ściśle z podejmowaniem działań zapobiegających rozwojowi epidemii chorób zakaźnych na terenie gminy, czyli z zapewnieniem mieszkańcom bezpieczeństwa sanitarnego.

[srodtytul]Choroby zakaźne[/srodtytul]

Najbardziej oczywistym przykładem zagrożenia sanitarnego jest wystąpienie epidemii. Czym jest epidemia? Odpowiedzi na to pytanie należy szukać w przepisach [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=729B529B897A2BCDF622BE2461F82885?id=294162]ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. [/link]

Zgodnie z definicją zawartą w jej art. 2 pkt 9 epidemią nazywamy wystąpienie na danym obszarze (np. na terenie gminy) zakażeń lub zachorowań na chorobę zakaźną w liczbie wyraźnie większej niż we wcześniejszym okresie albo wystąpienie zakażeń lub chorób dotychczas niewystępujących. Ustawa ta definiuje ponadto jeszcze dwa inne pojęcia.

Pierwszym jest „stan epidemii”, które oznacza sytuację prawną wprowadzoną na danym obszarze w związku z ryzykiem wystąpienia epidemii w celu podjęcia określonych w ustawie działań zapobiegawczych zmierzających do zminimalizowania jej skutków.

Drugim jest „stan zagrożenia epidemiologicznego”, przez które rozumie się sytuację prawną wprowadzoną na danym obszarze w związku z ryzykiem wystąpienia epidemii w celu podjęcia określonych w ustawie działań zapobiegawczych.

Jedną z instytucji, których zadaniem jest przeciwdziałanie wystąpieniu epidemii na danym terenie, jest Państwowa Inspekcja Sanitarna.

Jak bowiem wynika z art. 1 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=3AF7B5BD55E4159A8D026388E60C3E83?id=182304]ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej[/link] (dalej ustawa o PIS), została ona powołana do realizacji zadań z zakresu zdrowia publicznego, w szczególności poprzez sprawowanie nadzoru nad warunkami higieny:

środowiska, pracy w zakładach pracy, radiacyjnej, procesów nauczania i wychowania oraz wypoczynku i rekreacji.

Inspekcja ta sprawuje ponadto nadzór nad warunkami zdrowotnymi żywności i żywienia. Nadzór ten ma na celu ochronę zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych, zapobiegania powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych.

[srodtytul]Państwowa Inspekcja Sanitarna[/srodtytul]

Zadania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w wymienionym wyżej zakresie są realizowane przez głównego inspektora sanitarnego, inspektorów wojewódzkich i powiatowych.

Zaznaczyć trzeba, że na poziomie województwa i powiatu inspekcja ta stanowi część administracji zespolonej.

Oznacza to, że np. powiatowego inspektora sanitarnego powołuje i odwołuje starosta za zgodą inspektora wojewódzkiego.

Z przepisów ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej wynika ponadto, że pewien realny wpływ na działalność inspekcji sanitarnej na szczeblu powiatu ma wójt (burmistrz, prezydent miasta).

Zgodnie bowiem z treścią art. 12a ust. 3a ustawy o PIS, organ wykonawczy gminy, w przypadkach bezpośredniego zagrożenia bezpieczeństwa sanitarnego gminy, a w szczególności zagrożenia życia lub zdrowia ludzi, może wystąpić do właściwego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego z wnioskiem o podjęcie działań zmierzających do usunięcia tego zagrożenia.

Cytowany przepis jest stosunkowo nowy.

Obowiązuje bowiem dopiero od 1 stycznia 2010 r. i został dodany do ustawy ustawą o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w organizacji i podziale zadań administracji publicznej w województwie.

[srodtytul]Zadania władz lokalnych[/srodtytul]

Wystąpienie, o którym mowa w art. 12a ust. 3a ustawy o PIS, to jednak ostateczność. Ustawy szczególne nakładają bowiem na organy gminy szereg innych obowiązków, których realizacja ma na celu niedopuszczenie do wystąpienia stanu zagrożenia sanitarnego.

Jakie to przepisy? Przede wszystkim chodzi o ustawę o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

Jak bowiem z jej przepisów wynika, do zadań własnych tych jednostek samorządu terytorialnego należą m.in.:

- tworzenie warunków do wykonywania prac związanych z utrzymaniem czystości i porządku na terenie gminy lub zapewnienie wykonania tych prac przez tworzenie odpowiednich jednostek organizacyjnych;

- budowa i utrzymanie kanalizacji oraz stacji zlewnych;

- zapobieganie zanieczyszczaniu ulic, placów i terenów otwartych;

- zbieranie i unieszkodliwianie zwłok zwierząt bezdomnych;

- oznakowanie terenów dotkniętych lub zagrożonych zakaźnymi chorobami zwierząt.

Ponadto to na gminie spoczywa obowiązek określenia wymagań, jakie spełniać muszą osoby utrzymujące zwierzęta domowe w zakresie bezpieczeństwa i czystości w miejscach publicznych czy organizacja ochrony przed zwierzętami bezdomnymi.

Gminne władze sprawują również nadzór nad wykonywaniem ustawowych obowiązków związanych z utrzymaniem czystości i porządku przez właścicieli nieruchomości.