Nie tylko zastępcy wspomagają wójta w pracy

Pracownicy samorządowi są zatrudniani na stanowiskach urzędniczych, w tym kierowniczych urzędniczych, pomocniczych i obsługi oraz na stanowiskach doradców i asystentów. Te ostatnie nie są typowe dla administracji samorządowej. Charakteryzują się głównie tym, że umowy o pracę z osobami, które mają te stanowiska objąć, są zawsze zawierane na czas określony, który odpowiada czasowi pełnienia funkcji przez wójta.

[srodtytul]Umowa na czas określony[/srodtytul]

Możliwość zatrudniania osób w urzędach gmin (marszałkowskich) i starostwach powiatowych wprowadzona została stosunkowo niedawno. Istnieje ona bowiem dopiero od 1 stycznia 2009 r. i została wprowadzona [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=962341734096364F3FD9694CC4AC4E69?id=292862]ustawą z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (DzU nr 223, poz. 1458)[/link]. Wymienia je art. 4 ust. 2 pkt 2 tej ustawy.

Przywilej obsadzenia tych stanowisk został zarezerwowany dla ściśle określonych funkcji. Własnych doradców i asystentów może posiadać jedynie wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta oraz marszałek województwa.

Wynika to wprost z art. 17 ust. 1 omawianej ustawy. Ustęp 2 tego przepisu wskazuje natomiast, że zatrudnienie osób na tych stanowiskach [b]możliwe jest jedynie na podstawie terminowej umowy o pracę, która ulega rozwiązaniu w chwili, w której wójt (starosta czy marszałek) przestaje pełnić swoją funkcję. Ustawodawca postanowił ponadto, że możliwe jest również wcześniejsze rozwiązanie umowy o pracę z doradcą lub asystentem, dokonane za dwutygodniowym wypowiedzeniem[/b] (art. 17 ust. 3).

[srodtytul]Wymagania kwalifikacyjne[/srodtytul]

Określone zostały w sposób generalny w art. 6 ust. 1 ustawy. Są to posiadanie polskiego obywatelstwa, pełna zdolność do czynności prawnych oraz ewentualnie wymaganych kwalifikacji zawodowych do wykonywania pracy na tym stanowisku (określić je powinien zatrudniający, czyli np. wójt).

Przepisy precyzujące, jakie minimalne wymagania muszą spełniać osoby zatrudnione na tych stanowiskach, określone zostały natomiast w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=305817]rozporządzeniu Rady Ministrów z 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (DzU nr 50, poz. 398 ze zm.)[/link].

Zgodnie z jego treścią doradca musi mieć wykształcenie wyższe oraz pięć lat stażu pracy, a asystent – wykształcenie średnie. Staż pracy nie jest na tym stanowisku wymagany. Asystentów i doradców nie dotyczy również wymóg niekaralności i konieczności posiadania nieposzlakowanej opinii.

[srodtytul]Prawa i obowiązki[/srodtytul]

Ponieważ stanowiska doradców i asystentów są odrębne, nie mają do nich zastosowania te przepisy ustawy, które stosuje się np. do stanowisk urzędniczych (kierowniczych urzędniczych). W konsekwencji, [b]aby zatrudnić doradcę czy asystenta, wójt (starosta, marszałek) nie musi organizować wolnego i konkurencyjnego naboru.[/b]

Nie obejmuje ich obowiązek odbycia służby przygotowawczej i zdania kończącego ją egzaminu ani też nie składają oni ślubowania. Żaden asystent czy doradca nie ma również obowiązku poddawać się okresowym ocenom.

[b]Doradcy (asystenta) nie można też przenieść do pracy w innej jednostce – czy to za jego zgodą, czy też na jego wniosek.[/b]

Wydaje się natomiast – ze względu na brzmienie art. 20 ustawy o pracownikach samorządowych – że w przypadku gdy osoba zatrudniona na tym stanowisku wykazuje inicjatywę i sumiennie wykonuje swoje obowiązki służbowe, możliwe jest jej przeniesienie na wyższe stanowisko (awans wewnętrzny).

Do tych pracowników zastosowanie znaleźć powinien również art. 21 ustawy, który dopuszcza możliwość powierzenia pracownikowi samorządowemu – na okres do trzech miesięcy w roku kalendarzowym – wykonywania innej pracy niż określona w umowie o pracę, zgodnej z jego kwalifikacjami. Warunkiem jest, aby takie powierzenie było uzasadnione potrzebami jednostki go zatrudniającej.

[ramka][b]Ograniczona liczba stanowisk[/b]

Ustawodawca postanowił, że liczba zatrudnionych w danym urzędzie (starostwie) doradców i asystentów powinna być ograniczona. W tym celu uzależnił liczbę tych stanowisk

od wielkości gminy, wyrażonej liczbą jej mieszkańców. Zgodnie z art. 17 ust. 4 ustawy o pracownikach samorządowych liczba zatrudnionych doradców i asystentów nie może przekroczyć:

- w gminach do 20 tys. mieszkańców – trzech osób;

- w gminach do 100 tys. mieszkańców oraz w powiatach – pięciu osób;

- w pozostałych gminach oraz województwach – siedmiu osób. [/ramka]

[ramka][b]Powinności wynikające z przepisów[/b]