Dla sprawnego przeprowadzania kontroli rada gminy powołuje komisję rewizyjną. Jest to jedyna obligatoryjna komisja rady. Jej skład określa art. 18a ust. 2 gminnej ustawy ustrojowej.
Zaznaczyć w tym miejscu należy, że komisja rewizyjna jest jedynie aparatem pomocniczym rady, służącym do wykonywania funkcji kontrolnej. Oznacza to, że komisja dokonując czynności kontrolnych, działa zawsze w imieniu rady, wykonując tylko te czynności, do których została upoważniona. Rada gminy określa również zakres i tryb przeprowadzania kontroli. Komisja jest zobowiązana przedstawić radzie wyniki kontroli z odpowiednimi wnioskami. Wyłączną kompetencją rady gminy jest wydawanie rozstrzygnięć w sprawach objętych kontrolą. Zaznaczyć w tym miejscu trzeba, że ani komisja rewizyjna, ani rada gminy nie posiada uprawnień nadzorczych. Nie może zatem wydawać wiążących dyspozycji dotyczących stwierdzonych nieprawidłowości, usuwać ich we własnym zakresie, czy stosować sankcji wobec osób, odpowiedzialnych za ich powstanie.
Kontrola rady gminy obejmuje swym zakresem m.in. działalność wójta, jednostek organizacyjnych gminy oraz jej jednostek pomocniczych (sołectwa, dzielnice). Oceny ich działalności dokonuje się w oparciu o kryteria kontroli, którymi są: ocena legalności działania kontrolowanego podmiotu, rzetelność wykonywanych zadań, celowość ich podejmowania oraz gospodarność.
[srodtytul]Bez prawa do kontroli decyzji...[/srodtytul]
Ustawa o samorządzie gminnym nie określa, jakie działania mogą być przedmiotem kontroli. Ogranicza się jedynie do stwierdzenia, że rada kontroluje wykonanie budżetu gminy przez wójta. Można jednak wskazać również inne działania organu wykonawczego gminy, które rada może i powinna kontrolować. Należą d0 nich m.in. sposób wykonywania zadań zleconych, wykonywanie funkcji pracodawcy, realizacja gminnych inwestycji, obrót mieniem komunalnym czy sposób opracowywania projektów uchwał rady oraz ich późniejszego wykonywania. Przedmiotem kontroli gminnych jednostek organizacyjnych będzie natomiast sposób realizacji wykonywanych przez nie zadań. Pamiętać jednak należy, że rada nie ma uprawnień do kontroli wydawanych przez wójta oraz kierowników jednostek organizacyjnych gminy i inne uprawnione osoby rozstrzygnięć administracyjnych wydawanych w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej. Rada gminy nie ma zatem kompetencji do wstrzymywania wykonania decyzji administracyjnych czy zastępowania wójta w ich wydawaniu. Nie może również ustanawiać wytycznych, nakazów lub zakazów ingerujących w sposób wykonywania przez wójta tej kompetencji. Jak stwierdził bowiem [b]Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 2 sierpnia 2007 r. rada gminy nie może zastępować wójta i podejmować się za niego załatwienia sprawy, która z mocy ustawy została mu powierzona. Może jedynie skontrolować (ocenić) działanie tego organu (sygn. akt IV SA/Gl 9/07)[/b]. Kontrola decyzji administracyjnych sprawowana jest w trybie i przez organy określone w przepisach kodeksu postępowania administracyjnego.
