Zgodnie z art. 1 i 2 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=163433]ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminy[/link] mieszkańcy gminy z mocy prawa tworzą wspólnotę terytorialną – gminę, która posiada osobowość prawną i przez swoje organy wykonuje we własnym imieniu zadania publiczne. Samodzielność gminy podlega ochronie sądowej. Jednakże działalność gminy musi odbywać się w ściśle określonych prawem ramach i jego przestrzeganie podlega nadzorowi sprawowanemu na podstawie kryterium zgodności z prawem (art. 85 ustawy).
[srodtytul]Strony postępowania[/srodtytul]
Na podstawie treści art. 98 ustawy o samorządzie gminy wszystkie rozstrzygnięcia nadzorcze podlegają zaskarżeniu do sądu administracyjnego z powodu niezgodności z prawem.
Skargę należy złożyć w terminie 30 dni od dnia doręczenia rozstrzygnięcia nadzorczego. Do jej złożenia jest uprawniona gmina lub związek między-gminny, których interes prawny, uprawnienie albo kompetencja zostały naruszone. Podstawą do wniesienia skargi jest uchwała lub zarządzenie organu, którego działalności dotyczy kwestionowane rozstrzygnięcie.
Stosuje się tutaj odpowiednio przepisy o zaskarżaniu do sądu administracyjnego decyzji w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej. Przy czym zgodnie z przyjętą linią orzecznictwa nie ma w tym przypadku obowiązku do uprzedniego wezwania organu wydającego zaskarżane rozstrzygnięcie do usunięcia naruszenia prawa.