Do przyznania pomocy na dany okres zasiłkowy bierze się przeciętny miesięczny dochód członków rodziny uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym. Do wypłacanych obecnie świadczeń gminy brały więc pod uwagę dochód z 2007 r.[link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=182545]Ustawa o świadczeniach rodzinnych[/link] wskazuje, które dochody się uwzględnia (art. 3). Są to przychody opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych (netto) i niektóre nieopodatkowane, np. stypendia, diety, dochody z gospodarstwa rolnego. W razie zmiany sytuacji materialnej rodziny gmina dokonuje weryfikacji prawa do świadczeń.
Zasiłek rodzinny (wraz z dodatkami) przysługuje, jeżeli dochód na osobę w rodzinie nie przekracza 504 zł. Jeżeli w rodzinie jest dziecko niepełnosprawne, to dochód na osobę nie może przekraczać 583 zł. Tę pomoc można pobierać do ukończenia przez dziecko 18. roku życia, a jeśli kontynuuje naukę – najdłużej do ukończenia przez nie 24 lat.
Strata pracy jest traktowana jako utrata dochodu. Przypuśćmy, że chodzi o małżeństwo z dziećmi. Oboje rodzice pracowali, a ich dochody przekraczały 504 zł na osobę w rodzinie. Z tego powodu jesienią 2008 r. nie dostali zasiłku rodzinnego. Jeśli teraz pracę straci żona, to prawo do świadczeń rodzinnych gmina ustali na podstawie dochodu męża. Dochód żony będzie potraktowany jako utracony. W uproszczeniu, jeśli np. mąż zarobił w ubiegłym roku 20 tys. zł netto, a żona 10 tys. zł, to do dochodu rodziny podczas ustalania prawa do zasiłku rodzinnego weźmie tylko dochód męża i podzieli go przez liczbę członków rodziny i 12 miesięcy.
Rodzina powinna więc ponownie zgłosić się do gminy i złożyć wniosek o zasiłek rodzinny. Musi także udowodnić utratę pracy (np. przedstawiając świadectwo pracy od ostatniego pracodawcy), a także wysokość utraconego dochodu.
Jeśli się okaże, że teraz rodzina spełnia kryterium dochodowe, to dostanie zasiłek wraz z dodatkami. Pieniądze przysługują w takim wypadku od miesiąca złożenia wniosku (najwcześniej od pełnego miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła utrata dochodu), do końca okresu zasiłkowego – w tym roku do końca października.