Już pobieżna lektura art. 19 ustawy o pomocy społecznej zwraca uwagę, że generalnie zadania własne powiatu skupiają się na zapewnieniu opieki dzieciom i rodzinie. Te bowiem jednostki samorządu terytorialnego zobowiązane zostały do zapewnienia opieki i wychowania dzieciom całkowicie lub częściowo pozbawionym pieczy rodzicielskiej. Zadanie to realizują głównie poprzez organizowanie i prowadzenie ośrodków adopcyjno-opiekuńczych czy placówek opiekuńczo-wychowawczych. Pokrywają również koszty całodobowego pobytu pochodzących z ich terenu dzieci i młodzieży w placówkach opiekuńczo-wychowawczych. Także w sytuacji, gdy przebywają one w placówkach prowadzonych przez inny powiat.
Jednostki samorządu terytorialnego średniego szczebla zajmują się też przyznawaniem pomocy finansowej. Jest ona udzielana m.in. opuszczającym domy dziecka na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki. Powiaty świadczą również pomoc w integracji ze środowiskiem dla osób opuszczających rodzinne domy dziecka, domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie.
Do zadań powiatów należy także opieka nad kobietami w ciąży oraz matkami z małoletnimi dziećmi. Po pierwsze, realizują ją poprzez prowadzenie mieszkań chronionych dla takich osób oraz ośrodków wsparcia, w tym domów dla samotnych matek. Realizując te zadania, powiaty tworzą również i utrzymują powiatowe centra pomocy rodzinie.
[srodtytul]Centrum pomocy rodzinie[/srodtytul]
Zgodnie z art. 112 omawianej ustawy centra takie są jednostkami tworzonymi specjalnie do realizacji zadań powiatu z zakresu pomocy społecznej. Do ich zadań należy w szczególności wytaczanie na rzecz obywateli powództwa o alimenty. W takiej sytuacji [b]przed sądem występuje kierownik centrum, a do jego udziału w postępowaniu stosuje się przepisy o udziale prokuratora w postępowaniu cywilnym.[/b] Kierownik może również z upoważnienia starosty wydawać decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu pomocy społecznej. Z upoważnienia starosty może on również zawierać umowy cywilnoprawne z rodzinami zastępczymi w sprawie powierzenia dziecka. Kierownik powiatowego centrum pomocy rodzinie współpracuje z sądem w sprawach dotyczących opieki i wychowania dzieci pozbawionych całkowicie lub częściowo opieki rodzicielskiej. Ponadto jest zobowiązany przedłożyć właściwemu sądowi rodzinnemu wykaz rodzin zastępczych z terenu powiatu. Dokonuje tego przynajmniej raz w roku.
Powiatowe centra pomocy rodzinie pośredniczą ponadto w sprawowaniu nadzoru przez starostę nad działalnością rodzinnej opieki zastępczej, ośrodków adopcyjno-opiekuńczych, jednostek specjalistycznego poradnictwa, w tym rodzinnego, oraz ośrodków wsparcia, domów pomocy społecznej, placówek opiekuńczo-wychowawczych i ośrodków interwencji kryzysowej.
