Zasady czasu pracy w całej administracji są prawie identyczne

Bycie członkiem korpusu służby cywilnej, urzędnikiem państwowym czy pracownikiem samorządowym wiąże z większą podległością służbową i bardziej rygorystycznymi zasadami dotyczącymi czasu pracy. Dotyczy to głównie rekompensaty za dodatkową pracę, za którą przysługuje albo wynagrodzenie, albo czas wolny od pracy.

[srodtytul]Ogólne reguły [/srodtytul]

Czas pracy pracowników administracji jest regulowany co do zasady przepisami szczególnymi. Chodzi o:

- art. 97 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=4F169E9855ECE7C1900291686D38DAC6?id=293420]ustawy z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (DzU nr 227, poz. 1505, dalej ustawa o służbie cywilnej)[/link],

- art. 29 – 30 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=E2CED3C8B13A4A07C74E187D4BCB23A5?id=162332]ustawy z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (DzU z 2001 r. nr 86, poz. 953 ze zm., dalej ustawa o pracownikach urzędów państwowych)[/link],

- art. 42 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=7CE1BDA6A0CA15D4F57C7213362A1F4E?id=292862]ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (DzU nr 223, poz. 1458, dalej ustawa o pracownikach samorządowych)[/link].

W zakresie norm czasu pracy obecnie ujednolicono sytuację wszystkich pracowników administracji, wprowadzając im przeciętne 40-godzinne normy czasu pracy. Jasna jest także regulacja dotycząca okresów rozliczeniowych i systemów czasu pracy. W służbie cywilnej oraz u urzędników państwowych możliwy jest jedynie system podstawowy z maksymalnie ośmiotygodniowym okresem rozliczeniowym lub równoważny czas pracy z wydłużeniem do 12 godzin w okresie rozliczeniowym wynoszącym do 12 tygodni. W ustawie o pracownikach samorządowych nie ma natomiast żadnej regulacji w tym zakresie, a więc na podstawie jej art. 43 w sprawach nieuregulowanych w ustawie należy stosować kodeks pracy. Oznacza to, że pracownicy samorządowi mogą pracować zarówno w podstawowym i równoważnym czasie pracy, jak i ewentualnie w systemach weekendowym, skróconego tygodnia pracy czy przerywanym (patrz tabela w załączniku).

[srodtytul]Według wytycznych[/srodtytul]

Rozkłady czasu pracy w tygodniu oraz jego wymiar w poszczególnych dniach tygodnia ustala dla członków korpusu służby cywilnej dyrektor generalny urzędu, a w przypadku urzędników państwowych kierownicy tych urzędów. W jednym i drugim przypadku ogólne zasady, których mają się trzymać, wynikają z[link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=E634D1C16F499E12C1D022EC29FA5575?id=185472] rozporządzenia prezesa Rady Ministrów z 25 kwietnia 2007 r. w sprawie czasu pracy pracowników urzędów administracji rządowej (DzU nr 76, poz. 505 ze zm., dalej rozporządzenie prezesa RM)[/link] >patrz ramka „Zasady z rozporządzenia". Zachowuje ono moc obowiązującą mimo przyjęcia nowej ustawy o służbie cywilnej w 2008 r., gdyż zgodnie z jej art. 207 ust. 2 obowiązuje ono do czasu wydania nowego aktu prawnego w tym zakresie.

[srodtytul]W regulaminie[/srodtytul]

W przypadku pracowników samorządowych rozkład czasu pracy będzie wynikał z regulaminu pracy danej jednostki samorządowej, a ma on być tak ustalony, aby zapewniał obywatelom załatwianie spraw w dogodnym dla nich czasie.

W tym zakresie ostatnie zmiany umożliwiające stosowanie różnych systemów czasu pracy i likwidujące sztywną 40-godzinną normę czasu pracy spowodowały wreszcie możliwość zaplanowania pracy bez większego problemu i bez naruszania doby pracowniczej.

[ramka][b]Przykład [/b]

Urząd gminy przyjmuje interesantów do godz. 18 w poniedziałki, w związku z czym jego pracownicy pracują wtedy od 10 do 18, podczas gdy we wtorki i w pozostałe dni tygodnia wykonują obowiązki służbowe od 8 do 16. W takim razie we wtorek dochodzi do złamania doby pracowniczej o dwie godziny, gdyż doba poniedziałkowa kończy się o 10 we wtorek. To z kolei powoduje pracę w godzinach nadliczbowych dobowych, co wiąże się z obowiązkiem jej rekompensaty.[/ramka]

Po zmianie przepisów o pracownikach samorządowych nie ma przeciwwskazań, żeby wprowadzić w urzędach równoważny czas pracy na takich stanowiskach i planować np. w poniedziałki pracę na dziesięć godzin (8 – 18), a we wtorki na sześć godzin (10 – 16) lub w inny sposób, ale zapewniający przestrzeganie doby pracowniczej.

[ramka][b]Zasady z rozporządzenia[/b]

- praca powinna być wykonywana, zasadniczo, od poniedziałku do piątku w godzinach 8.15 – 16.15 (§ 2 rozporządzenia prezesa RM),

- szef Kancelarii Prezesa RM lub kierownicy urzędów mogą w drodze zarządzenia ustalić dniem wolnym od pracy dzień pracy przypadający między dniami wolnymi od pracy, pod warunkiem wyznaczenia soboty dniem pracy (np. za 2 maja), o tym pracownicy i interesanci urzędów muszą zostać poinformowani z minimum 14-dniowym wyprzedzeniem (§ 2a rozporządzenia prezesa RM),

- dyrektor generalny (kierownik) urzędu może ustalać inne rozkłady czasu pracy niż 8.15 – 16.15 w przypadkach uzasadnionych (§ 3 rozporządzenia prezesa RM):

– koniecznością zapewnienia sprawnej pracy urzędu i zróżnicowanym charakterem wykonywanych zadań; w takich sytuacjach pracownicy mogą pracować po osiem godzin między 7 a 18,

– szczególnym charakterem pracy; pracownicy mogą pracować na zmiany mieszczące się między godz. 6 jednego dnia a godz. 6 następnego, w takim wypadku pracują w systemie, w którym są zatrudnieni,

– wykonywaniem przez urząd zadań związanych z obsługą interesantów; przynajmniej jednego dnia w tygodniu interesanci muszą mieć możliwość załatwienia swoich spraw w godzinach 8 – 18,