Dane o śmieciach z gminy trafią do Brukseli

Połowa papieru, tworzyw sztucznych, szkła i metali ma być przetwarzana przez gminy. Taki efekt ekologiczny  powinien być osiągnięty w 2020 r. na terenie każdego samorządu. Jednak co roku trzeba osiągnąć odpowiednie poziomy recyklingu i należy o tym raportować marszałkom województw.

Zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach wójt (burmistrz lub prezydent miasta) musi do końca marca każdego roku składać odpowiednie sprawozdanie nie tylko marszałkowi, ale i wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska. Zakres informacji obejmuje poprzedni rok. Pierwszy raport z danymi o zebranych i przetworzonych odpadach samorządy złożą do 31 marca 2014 r.

Co w sprawozdaniu

Wójt (burmistrz lub prezydent miasta) w sprawozdaniu podaje informacje o tym, jaką masę poszczególnych odpadów zebrano na jego terenie. Wskazuje sposób ich zagospodarowania i do jakiego zakładu przetwarzania zostały przekazane. Informuje o masie odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, jakie zostały przekazane na składowisko oraz ile z takich śmieci zagospodarowano inaczej. W raporcie podaje liczbę właścicieli nieruchomości, od których zostały odebrane odpady. Wskazuje także mieszkańców, którzy zbierają śmieci niezgodnie z regulaminem (deklarowali, że segregują, a tego nie robią). Podaje się w raporcie osiągnięte poziomy recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami. Trzeba też wskazać, o ile została ograniczona masa odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, jakie są przekazywane na składowiska. W raporcie umieszcza się dane o nieczystościach ciekłych odebranych z gminy.

Ponieważ gmina sama nie gospodaruje odpadami, a robi to przy pomocy firm wyłonionych w przetargach, to od nich zbierane są informacje potrzebne do sporządzenia sprawozdań. Na przedsiębiorców przerzucono też wymagania w zakresie osiągania poziomów odzysku i recyklingu.

Firmy odbierające śmieci muszą co kwartał przedstawiać wójtom (burmistrzom i prezydentom miast) sprawozdania związane z odebranymi i przetworzonymi odpadami. Informacje te mają służyć gminom nie tylko do sporządzenia sprawozdań, ale i do budowania systemu gospodarki odpadami. Wiedza o stanie gospodarki odpadami w gminie pozwala kalkulować stawki opłat za odbiór odpadów czy planować konieczne inwestycje.

Samorządy mają szereg narzędzi do egzekwowania obowiązków przedsiębiorców. Wójt (burmistrz lub prezydent miasta) nakłada np. kary na przedsiębiorców, którzy spóźnią się ze złożeniem sprawozdania. Im większe spóźnienie, tym wyższa sankcja. Każdy dzień zwłoki to 100 zł. Władze gmin mogą jednak nakładać kary także za nierzetelne  sprawozdanie. W tym przypadku wójt (burmistrz lub prezydent miasta) bierze pod uwagę stopień szkodliwości czynu, zakres naruszenia oraz dotychczasową działalność przedsiębiorcy i wymierza karę w przedziale od 500 zł do 5 tys. zł.  W przypadku gdy dane w sprawozdaniu się nie zgadzają, to wójt, wzywa też do jego uzupełnienia lub poprawienia w terminie 14 dni.

Władze gminy mogą też zweryfikować prawdziwość przekazywanych  danych. Prawo pozwala wójtowi żądać od firmy okazania dokumentów sporządzanych na potrzeby ewidencji odpadów. Może też domagać się dokumentów potwierdzających osiągnięcie określonych poziomów recyklingu i odzysku. Władze gminy mogą też przeprowadzić kontrole u przedsiębiorcy.

Przepisy przewidują kary dla samorządów, które ociągają się z przekazaniem sprawozdań – 100 zł za każdy dzień spóźnienia. Są też kary za brak osiągnięcia wymaganych w każdym roku poziomów odzysku i recyklingu.

Działania naprawcze

Kary dla gmin nakłada w decyzji wojewódzki inspektor ochrony środowiska. Samorząd, który z istotnych powodów nie sprostał wymaganiom, może liczyć na zawieszenie kary lub jej umorzenie. W takim przypadku wójt powinien złożyć wniosek o zawieszenie. Wojewódzki inspektor może zawiesić jej zapłatę na okres konieczny do podjęcia działań naprawczych.

Sprawozdania dla marszałków województw pozwolą ocenić stan gospodarki odpadami w poszczególnych rejonach. Na ich podstawie marszałkowie składają raporty ministrowi środowiska. Minister z kolei raportuje Komisji Europejskiej o tym, jak radzimy sobie ze śmieciami.

Jest to o tyle istotne, że nad Polską wisi widmo unijnych kar za nieosiągnięcie odpowiednich poziomów przetwarzania odpadów. To, czy zostaną one nałożone, będzie zależało od tego, jak gminy poradzą sobie z ograniczaniem śmieci na składowiskach.