Trzynasta pensja: jakim pracownikom przysługuje

Trzynastki przysługują pracownikom ministerstw, urzędów centralnych, urzędów gmin, starostw powiatowych i innych jednostek samorządowych. Muszą jednak spełnić jeden warunek: mieć wymagany staż pracy u pracodawcy.

Publikacja: 10.12.2013 02:05

Zasady przyznawania trzynastej pensji regulują przepisy ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej. Są one takie same dla wszystkich, którym przysługuje to szczególnie lubiane przez pracowników uprawnienie.

Dodatkowe wynagrodzenie powinno być wypłacone nie później niż w ciągu pierwszych trzech miesięcy roku kalendarzowego następującego po roku, za który „13" przysługuje.

Co najmniej rok

Pracownik nabywa prawo do „13" w pełnej wysokości po przepracowaniu u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego.

W przypadku, gdy pracownik nie przepracował całego roku, nabywa prawo do trzynastki w wysokości proporcjonalnej do okresu przepracowanego, ten okres jednak musi wynosić co najmniej 6 miesięcy.

W orzecznictwie przez dłuższy czas trwała dyskusja, co oznacza pojęcie „po przepracowaniu", z uwagi na brak definicji ustawowej. Czy wystarczy samo bycie w stosunku pracy? Raczej nie. Pojęcie to należy rozumieć jako okresy faktycznie, czyli efektywnie przepracowane u danego pracodawcy. Tak orzekł Sąd Najwyższy m.in. w wyroku z 18 października 2011 r. I PK 263/10 oraz w uchwale z 7 lipca 2011 r. III PZP 3/11: SN stwierdził, że warunkiem nabycia prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego w pełnej wysokości na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej jest efektywne przepracowanie u danego pracodawcy pełnego roku kalendarzowego".

Przykład:

Pracownik urzędu gminy długotrwale chorował i pobierał wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy oraz później zasiłek chorobowy, wskutek czego w danym roku kalendarzowym nie przepracował faktycznie sześciu miesięcy, ale przez ten czas pozostawał z pracodawcą w stosunku pracy. Nie nabędzie on prawa do trzynastki. Samo pozostawanie w stosunku pracy w tym przypadku nie wystarczy.

Wyjątki od zasady

Ustawa przewiduje co prawda sytuacje, w których pracownik administracji publicznej ma prawo do trzynastki bez obowiązku przepracowania co najmniej 6 miesięcy, ale są to sytuacje określone wprost. Chodzi o:

- powołanie do czynnej służby wojskowej albo skierowanie do odbycia służby zastępczej;

- rozwiązanie stosunku pracy w związku z:

- przejście na emeryturę, rentę szkoleniową albo rentę z tytułu niezdolności do pracy lub świadczenie rehabilitacyjne,

- przeniesienie służbowe, powołanie lub wybór,

- likwidację pracodawcy albo zmniejszenie zatrudnienia z przyczyn dotyczących pracodawcy,

- likwidację jednostki organizacyjnej pracodawcy lub jej reorganizację;

- podjęcie zatrudnienia:

- w wyniku przeniesienia służbowego,

- na podstawie powołania lub wyboru,

- w związku z likwidacją poprzedniego pracodawcy albo ze zmniejszeniem zatrudnienia z przyczyn dotyczących tego pracodawcy,

- w związku z likwidacją jednostki organizacyjnej poprzedniego pracodawcy lub jej reorganizacją,

- po zwolnieniu z czynnej służby wojskowej albo po odbyciu służby zastępczej,

- korzystanie z urlopu wychowawczego lub z urlopu dla poratowania zdrowia,

- pracownicy korzystający z: urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego (pełny katalog przesłanek zawiera art. 2 ustawy z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej).

Okres 6 miesięcy

Kodeks pracy nie definiuje pojęcia „miesiąc". W tym przypadku na podstawie art. 300 kodeksu pracy należy odwołać się do przepisów kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 114 k.c. – jeżeli termin jest określony w miesiącach, to należy przyjąć, że miesiąc to 30 dni. A zatem wymagany minimalny okres przepracowania to 180 dni.

Przykład:

Pracownik samorządowy 15 czerwca 2013 r. został przeniesiony na podstawie art. 22 ustawy o pracownikach samorządowych do pracy w innej jednostce samorządowej. Pracownik ma prawo do trzynastki od obu pracodawców za okresy faktycznie u nich przepracowane. Okres 6-miesięcznego obowiązku przepracowania nie obowiązuje w przypadku przeniesienia służbowego, o którym możemy mówić w tym konkretnym przypadku.

Zgodnie z art. 3 ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej prawa do trzynastki nie ma pracownik, który:

- był nieobecny w pracy i była to obecność nieusprawiedliwiona trwająca dłużej niż dwa dni,

- stawił się do pracy lub przebywał w pracy w stanie nietrzeźwości,

- został ukarany karą dyscyplinarną wydalenia z pracy,

- została z nim rozwiązana umowa o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Przykład

:

Pracownik jest zatrudniony w urzędzie od 2010 r. W lipcu 2013 r. została z nim rozwiązana umowa o pracę bez wypowiedzenia z powodu samowolnego opuszczenia stanowiska pracy i narażenia urzędu na zakłócenia organizacji pracy (pracownik na swoim stanowisku przyjmował petentów urzędu). Temu pracownikowi nie należy się dodatkowe wynagrodzenie roczne za przepracowane pół roku. W przypadku rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 Kodeksu pracy – bez wypowiedzenia z winny pracownika, zgodnie z art. 3 ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej, trzynastka się nie należy.

Liczenie wysokości

Wysokość trzynastki oblicza się jako 8,5 proc. sumy wynagrodzenia za pracę otrzymanego przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego. Przy czym uwzględnia się  wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy przyjmowane do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, oraz wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy i ewentualnie wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy.

Składniki wynagrodzenia uwzględniane przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop określa rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop.

Zgodnie z przepisami tego rozporządzenia do podstawy nie wlicza się:

- jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie,

- wynagrodzenia za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju,

- nagród jubileuszowych,

- wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego, a także za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,

- ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy,

- dodatkowego wynagrodzenia radcy prawnego z tytułu zastępstwa sądowego,

- wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,

- kwoty wyrównania do wynagrodzenia za pracę do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę,

- nagród z zakładowego funduszu nagród, dodatkowego wynagrodzenia rocznego, należności przysługujących z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej,

- odpraw emerytalnych lub rentowych albo innych odpraw pieniężnych,

- wynagrodzenia i odszkodowania przysługującego w razie rozwiązania stosunku pracy.

Przykład:

Pracownik w 2013 r. otrzymywał miesięczne wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 2500 tys. zł. Jest to pierwszy rok jego pracy, nie ma więc dodatku stażowego, otrzymał jednak nagrodę w maju za wykonanie dodatkowego zadania w urzędzie w wysokości 1500 zł. Tej kwoty nie należy wliczyć do podstawy trzynastki. Nagroda była jednorazowa za wykonanie dodatkowego zadania.

Przykład

:

Pracownik urzędu gminy jest w nim zatrudniony od stycznia. Otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 2500 zł. Nie ma dodatku stażowego, od marca otrzymuje dodatek specjalny 1000 zł za wykonywanie dodatkowych zadań. Ten dodatek specjalny wlicza się do trzynastki. To dlatego, że pracownik otrzymuje ten dodatek regularnie co miesiąc (od marca do końca roku).

Przykład

:

Pracownik jest zatrudniony w urzędzie od czerwca. Otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 5000 plus dodatek stażowy 10 proc., plus dodatek specjalny w wysokości 1000 zł. Pracownik był na zwolnieniu lekarskim przez 14 dni z tytułu opieki nad dzieckiem oraz wykorzystał urlop okolicznościowy. Otrzymał również jednorazową nagrodę.

W tym przypadku trzynastkę oblicza się proporcjonalnie od liczby przepracowanych miesięcy. Trzeba też sprawdzić, czy pracownik przepracował sześć miesięcy (nie wiadomo, od którego dnia czerwca został zatrudniony, a przebywał na zwolnieniu lekarskim, którego się nie wlicza).

Do podstawy wlicza się wynagrodzenie zasadnicze, dodatek stażowy i dodatek specjalny. Nagrody oraz wynagrodzenia za czas zwolnienia oraz urlopu okolicznościowego nie uwzględnia się.

podstawa prawna: art. 36 ust. 2 i art. 92 ustawy z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (DzU nr 227, poz. 1505 ze zm.)

podstawa prawna: Ustawa z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (DzU nr 223, poz. 1458 ze zm.)

podstawa prawna: Ustawa z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (tekst jedn. DzU z 2013 r. poz.1144)

Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Prawo dla Ciebie
PiS wygrywa w Sądzie Najwyższym. Uchwała PKW o rozliczeniu kampanii uchylona
W sądzie i w urzędzie
Już za trzy tygodnie list polecony z urzędu przyjdzie on-line
Dane osobowe
Rekord wyłudzeń kredytów. Eksperci ostrzegają: będzie jeszcze więcej
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawnicy
Ewa Wrzosek musi odejść. Uderzyła publicznie w ministra Bodnara