Cyfrowa rewolucja Portali Informacyjnych Sądów Powszechnych

Ministerstwo Sprawiedliwości chce rozszerzyć działanie Portali Informacyjnych Sądów Powszechnych. Do końca listopada 2020 r. w systemie zarejestrowanych było łącznie ponad 63,5 mln spraw, z czego 2,7 mln w toku. Najwięcej w sądach apelacji: warszawskiej, wrocławskiej i gdańskiej. Najmniej: w rzeszowskiej, szczecińskiej i lubelskiej. W portalach znajduje się prawie 254 mln dokumentów oraz blisko 8 mln nagrań e-protokołów.

Ministerstwo Sprawiedliwości zleciło Instytutowi Wymiaru Sprawiedliwości przygotowanie raportu na ich temat, który ma pomóc w usprawnieniu systemu. Umożliwia dostęp do informacji o sprawach toczących się przed sądami bez wychodzenia z domu. Co w sytuacji zarazy ma znaczenie. „Rzeczpospolita" dotarła do zawartych w nim rekomendacji.

Czytaj także: Rafał Krawczyk: Zamiast zwalczać elektroniczne doręczenia, lepiej je poprawić

Będą zmiany

Przebudowa portalu jest w trakcie, np. pojawiło się już uzyskanie funkcjonalności EPO (elektroniczne potwierdzenie odbioru) czy udostępnianie sądom zdigitalizowanych akt komorniczych. Jak ustaliła „Rz" w MS przygotowywane są daleko idące zmiany. Poszerzą zakres spraw, które obywatele i przedsiębiorcy będą mogli załatwić drogą elektroniczną. Przebudowany portal w pierwszej kolejności obejmie komunikację z profesjonalnymi uczestnikami postępowań – radcami prawnymi i adwokatami. Potem uzupełniony zostanie o informacje przydatne dla obywateli – wokanda czy rezultaty losowego przydziału spraw sędziom.

Z przeprowadzonych badań wynika bowiem, że blisko 70 proc. ankietowanych adwokatów korzysta z portali codziennie, a więcej niż co czwarty kilka razy w tygodniu. 60 proc. z korzystających uważa, że poprawiło to komunikację z sądami, a prawie 70 proc. uważa, że wprowadzenie portali ograniczyło ich bezpośrednie czy tylko telefoniczne kontakty z biurami obsługi interesantów i sekretariatami sądów.

Prawie co drugi pełnomocnik uważa, że na portalach brakuje treści pism przychodzących do sądu od stron postępowania, osób trzecich i instytucji. Potrzebna jest też informacja o dacie wysłania korespondencji przez sąd lub awizowaniu przesyłki.

– Brakuje informacji, które wpływają z zewnątrz – zauważa adwokat Leszek Rydzewski z Kancelarii Andersen Tax &Legal. I wyjaśnia, że pojawia się np. info na temat opinii biegłego, ale jej treści już nie ma.

– Portal zapewnia łatwy i sprawny dostęp do prowadzonych spraw. Zasięg dostępu jest szeroki i w rzeczywistości obecnie umożliwia posiadanie na tzw. podglądzie portfela prowadzonych spraw sądowych – dodaje adwokat Rafał Rozwadowski. Cały czas jednak ocenia to jako narzędzie, które ma charakter pomocniczy względem standardowego obiegu informacji i dokumentów sądowych.

Każdy sąd inaczej

Z raportu wynika, że link do portalu był dostępny prawie na wszystkich stronach internetowych sądów. Jedynie na pięciu stronach sądów rejonowych nie udało się go odnaleźć. Na 234 spośród 364 stron dostęp do portalu był możliwy z więcej niż jednego miejsca. Na ponad 80 proc. witryn internetowych zamieszczony był „kafelek" bezpośrednio odsyłający do strony logowania w danej apelacji. Niestety, informacje o systemie były zawarte w różnych miejscach na stronach internetowych sądów. – Brakuje jednolitości, nawet jeśli chodzi o sądy tej samej apelacji – czytamy w raporcie.

Dziś zainteresowanie portalem jest o ok. 20 proc. większe niż w 2019 r. Aby rozpocząć korzystanie z niego, potrzebny jest wniosek o rejestrację konta. Kto korzysta? Od pracowników sekretariatów, administratorów, aż do stron, pełnomocników, sędziów, prokuratorów, pracowników US, ZUS czy USC. Od grudnia 2019 r. do końca listopada 2020 r. odnotowano ponad 23 mln logowań. Odczytanych zostało ponad 21 mln dokumentów i pół miliona e-protokołów. Jakie informacje można znaleźć na portalach sądów? Terminy zbliżających się posiedzeń, ostatnie czynności czy dodane dokumenty. Po kliknięciu w sygnaturę można np. poznać jej szczegóły, powiązania sprawy.

Niestety zdarzają się błędy. W ciągu roku pojawiło się aż 60 tys. zgłoszeń incydentów – brak dokumentu czy sprawy, problem z wnioskiem czy logowaniem oraz brak e-protokołu.