Izba wyższa ma się zajmować 31 stycznia tym projektem, którego celem jest odblokowanie KPO. Zespół doradców ds. kontroli konstytucyjności prawa przy marszałku Senatu w ekspertyzie prawnej ocenił, że nowelizacja ustawy o SN to próba naprawy kryzysu ustrojowego, związanego z dopuszczeniem do orzekania sędziów wybranych z udziałem nowej Krajowej Rady Sądownictwa. W obecnym kształcie – piszą eksperci – nie zawiera ona jednak rozwiązań, które sprawiłyby, że ustawy sądowe znów staną się zgodne zarówno z polską konstytucją, jak i wiążącymi nas umowami międzynarodowymi.
Ich wątpliwości budzi przede wszystkim pomysł przekazania NSA do rozpoznania spraw dyscyplinarnych sędziów i tzw. testu niezawisłości i bezstronności sędziów. W opinii zespołu te przepisy ustawy stoją w sprzeczności z konstytucyjnymi wymogami. Rozwiązaniem tego problemu byłoby wprowadzenie możliwości przekazywania spraw dyscyplinarnych sędziów sądów powszechnych i wojskowych innej, prawidłowo ukształtowanej izbie Sądu Najwyższego, na przykład karnej; sprawy sędziów sądów administracyjnych mogłyby natomiast pozostać w NSA.
Czytaj więcej
Sędzia NSA nie jest formalnie mniej kompetentny od sędziego SN i nie ma przeszkód by NSA rozstrzygał dyscyplinarki sędziów.
W ocenie zespołu, jeśli zawarte w uzasadnieniu do nowelizacji cele miałyby zostać zrealizowane, to należy przede wszystkim przywrócić model wyboru członków KRS, który będzie zgodny z zapisami naszej konstytucji. Trzeba również zmienić tzw. przepisy kagańcowe, czyli te określające delikty dyscyplinarne. Ponadto sędziowie orzekający w sprawach objętych przepisami ustawy powinni legitymować się co najmniej dziesięcioletnim stażem orzeczniczym, a także nie być karani wyrokami dyscyplinarnymi.
Co więcej, wszystkie orzeczenia wydane przez nieistniejącą już Izbę Dyscyplinarną, a także powołaną na jej miejsce Izbę Odpowiedzialności Zawodowej, muszą zostać unieważnione i pozbawione skutków prawnych. Eksperci proponują też modyfikację zasad tzw. testu niezawisłości i bezstronności (przez usunięcie z nich wymogu analizowania przymiotów danego sędziego i indywidualnych okoliczności konkretnej sprawy) i modyfikację katalogu kompetencji Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN.
Zespół zaleca też wprowadzenie poprawek, które usuną asymetrię co do możliwości zaskarżania postanowień sądów powszechnych i wojskowych, wydanych w następstwie przeprowadzenia testu niezawisłości. Chce też doprecyzowania przepisów przejściowych, co miałoby polegać na przekazaniu innej izbie SN postępowań ws. testów.
Czytaj więcej
Radykalnego resetu pisowskich zmian w sądach, czego oczekuje opozycja przy obecnej noweli ustawy o Sądzie Najwyższym, raczej nie będzie.
