Obraz przez 70 lat znajdował się na liście strat wojennych. Historia jego odzyskania jest sensacyjna. Na parkingu jednego z krakowskich centrów handlowych policja w 2017 roku odnalazła wycięty z ram i zwinięty w rulon obraz. Okazało się, że to cenne dzieło Gierymskiego, którego powojenne losy długo pozostawały nieznane.
Do zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie obraz został zakupiony w 1938 roku.
W czasie okupacji na polecenie SS-Standartenführera Kajetana Mühlmanna zarekwirowano go i przewieziono do siedziby Generalnego Gubernatorstwa, mieszczącej się wtedy w budynku Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.
Gdy po wojnie, w1945, do budynku weszli pracownicy Muzeum Narodowego, zobaczyli spalony pokój. Uznano więc, że dzieło Gierymskiego strawił pożar.
Dopiero po latach okazało się, że obraz od 1945 roku przechowywała osoba prywatna w Krakowie.
Konserwacja „Zimy w małym miasteczku” trwała dwa lata. Przeprowadzono ją przy użyciu najnowszych technik i materiałów
Dzieło miało liczne ubytki i spękania, bo było przez lata przechowywane zwinięte w ciasny rulon warstwą malarską do wewnątrz. Samo płótno było w kilku miejscach rozdarte, a kolorystyka ciemniejsza niż oryginalna. Widoczne były też ślady dawnych, źle przeprowadzonych renowacji.
Pierwszy etap prac konserwatorskich przeprowadzony w 2018 roku polegał na zabezpieczeniu obrazu i zatrzymaniu procesu degradacji. Jesienią 2020 roku zakończył się drugi etap, który obejmował pełną restaurację: wzmocnienia podobrazia i przywrócenia warstwie malarskiej oryginalnej estetyki. Na koniec dzieło umieszczono w ramie za specjalistyczną szybą blokującą promieniowanie UV.
Maksymilian Gierymski (1846-1874) był starszym bratem równie wybitnego malarza Aleksandra Gierymskiego, związanym z kolonią artystyczną w Monachium. Jako 17-latek uczestniczył w powstaniu styczniowym. Potem studiował najpierw nauki ścisłe w Instytucie Politechnicznym Rolnictwa i Leśnictwa w Puławach i na Wydziale Matematyczno-Fizycznym Szkoły Głównej w Warszawie. W stolicy zapisał się na lekcje do klasy rysunkowej prowadzonej przez Wojciecha Gersona, a po otrzymaniu stypendium rządowego wyjechał do Monachium, gdzie studiował malarstwo. Bardzo wcześnie doceniono jego talent. Uczestniczył w Międzynarodowej Wystawie Sztuki w Monachium w 1869 roku, a na Wystawie Światowej w Wiedniu w 1873 roku nagrodzony został złotym medalem, był też członkiem Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Berlinie. Zmarł w wieku 28 lat.
Pozyskiwanie sponsorów przez instytucje nauki, kultury i sportu
Malował pejzaże, sceny rodzajowe, powstańcze i wojskowe oraz myśliwskie. „Zimę w małym miasteczku” namalował w 1872 roku na zlecenie berlińskiego marszanda Rudolfa Lepke.
