Już za 19 zł miesięcznie przez rok
Jak zmienia się Polska, Europa i Świat? Wydarzenia, społeczeństwo, ekonomia i historia w jednym miejscu i na wyciągnięcie ręki.
Subskrybuj i bądź na bieżąco!
Reklama
Beyer, Brandel, Fajans na wystawie w Domu Spotkań z Historią
Na skwerze u zbiegu ulic Karowej i Krakowskiego Przedmieścia można przenieść się w czasie do XIX wieku. Za sprawą wystawy "Pierwsi fotografowie Warszawy. Beyer, Brandel, Fajans" oglądać manifestacje patriotyczne poprzedzające powstanie styczniowe, wielkie inwestycje industrialnej Warszawy, a także poznać życie jej mieszkańców.
Konrad Brandel, Ogród Saski, ok. 1890. Muzeum Warszawy. Ogród Saski, udostępniony mieszkańcom od roku 1727, pełnił funkcję parku miejskiego także za rosyjskiego panowania. Dzieci bawiące się opodal pałacu Saskiego, siedziby dowództwa rosyjskiej armii, zostały sfotografowane nowoczesnym aparatem fotograficznym Brandla. Konstrukcja kamery pozwalała na robienie z ręki ostrych ujęć poruszających się postaci.
Konrad Brandel. Mieszkańcy Warszawy na Krakowskim Przedmieściu, ok. 1895. Muzeum Warszawy Prawdziwa fotografia uliczna wykonana przez artystę wmieszanego w tłum przechodniów na zatłoczonym Krakowskim Przedmieściu.
Autoportet Karola Beyera, 1861. Muzeum Narodowe w Warszawie
Konrad Brandel. Plac Trzech Krzyży z kościołem św. Aleksandra, ok. 1895. Muzeum Narodowe w Warszawie. W centrum kościół św. Aleksandra na placu Trzech Krzyży po przebudowie autorstwa architekta Józefa Dziekońskiego, zrealizowanej na przełomie lat 80. i 90. XIX wieku. Monumentalna świątynia w czasie II wojny światowej została zburzona. Po wojnie odbudowano na tym miejscu kościół w jego pierwotnym, klasycystycznym kształcie, autorstwa Piotra Aignera.
Konrad Brandel, autoportret w gondoli balonu, 1865. Muzeum Narodowe w Warszawie
Karol Beyer. Krakowskie Przedmieście z kościołem św. Krzyża, 1858. Muzeum Narodowe w Warszawie. Przed fasadą kościoła nie ma jeszcze figury Chrystusa dźwigającego krzyż, która stanie się jedną z najbardziej rozpoznawalnych warszawskich rzeźb. Na pierwszym planie scena rodzajowa z woziwodą, którego zaprzęg konny zatrzymał się przed hydrantem umożliwiającym mieszkańcom czerpanie bieżącej wody. Pierwsza sieć wodociągowa z wodotryskami i zdrojami ulicznymi powstała zaledwie kilka lat wcześniej i była ogromnym osiągnięciem miasta.
Konrad Brandel. Widok z placu Krasińskich na kościół popijarski oraz wylot ulicy Długiej, ok. 1885. Muzeum Narodowe w Warszawie. W centrum kadru dominuje sylwetka barokowego kościoła Pijarów przy Długiej, który został przebudowany na rosyjską cerkiew prawosławną. Pierwotny kształt kościoła przywrócono dopiero po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Dzisiaj jest to katedra polowa Wojska Polskiego. Przed kościołem widoczny tramwaj konny, który od 1881 roku kursował na linii łączącej Rogatki Mokotowskie z Nalewkami i jechał przez Aleje Ujazdowskie, Nowy Świat, Krakowskie Przedmieście, Podwale, Długą i Świętojerską. Była to miejska linia tramwajowa. Życie codzienne zostało czytelnie zarejestrowane nowoczesnym aparatem fotograficznym Brandla, pozwalającym na wykonywanie „z ręki” ostrych zdjęć poruszających się obiektów.
Konrad Brandel. Targ na Rynku Starego Miasta, ok. 1885. Muzeum Narodowe w Warszawie.
Maksymilian Fajans. Dworzec drogi żelaznej nadwiślańskiej na stacji Praga. Widok od strony torów kolejowych, 1877. Muzeum Lubelskie w Lublinie. Strategicznym priorytetem carskich władz w Królestwie Polskim była rozbudowa linii kolejowych łączących Rosję z Królestwem. Linia kolejowa z Mławy przez Warszawę, Lublin i Chełm do Kowla na Wołyniu (obecnie Ukraina) została oddana do użytku 17 sierpnia 1877 jako czwarta linia kolejowa w Królestwie Polskim. O jej znaczeniu świadczy przebieg trasy, łączącej rosyjskie twierdze w Warszawie, Modlinie, Dęblinie, Łucku, Dubnie i Równem. Drewniany dworzec na stacji Praga został zniszczony podczas I wojny światowej. Stacja Praga znajdowała się za rogatkami petersburskimi, za praskim cmentarzem cholerycznym, w pobliżu Fortu Śliwickiego. Obecnie jest to rejon ulicy Pożarowej.
Autoportet Maksymiliana Fajansa, 1861. Muzeum Sztuki w Łodzi
Konrad Brandel. Fragmenty panoramy Warszawy „zdjętej ze szczytu wieży zamkowej z wysokości 134 łokci od bruku”, 26 sierpnia 1873. Muzeum Narodowe w Warszawie. Brandel wykorzystał rusztowanie ustawione wokół wieży zegarowej Zamku Królewskiego w Warszawie i fotografował miasto z platformy znajdującej się ponad hełmem wieży. Na 10 negatywach utrwalił stan zabudowy stolicy, tworząc tzw. pełną panoramę. Zdjęcia zostały wykorzystane w 1875 roku przez redakcję tygodnika „Kłosy” do wykonania drzeworytu, który otrzymali prenumeratorzy pisma jako prezent na święta Bożego Narodzenia. Drzeworyt miał wymiary 30 cm na 288 cm i został wykonany według rysunku Adolfa Kozarskiego, dzisiaj powszechnie uważanego za autora tej panoramy. W opisie do niej zawarta była instrukcja oglądania. Proponowano naklejenie drzeworytu na sztywną tekturę i połączenie jego skrajnych brzegów. Tak powstały walec należało powiesić na sznurkach pod lampę, wejść w okrąg i oglądając Warszawę obracają się wokół własnej osi.
Karol Beyer. Widok z murów kamienicy Beyera, budowanej na rogu Krakowskiego Przedmieścia i Królewskiej, 1863. Muzeum Narodowe w Warszawie. W centrum kadru kościół i klasztor Wizytek. Po prawej fragment pałacu Tyszkiewiczów- -Potockich (obecnie siedziba Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego). Po lewej kamienica Wizytek pod numerem hip. 391. Pod tym adresem znajdowała się druga, pomocnicza, pracownia Beyera, przeznaczona do wykonywania portretów zbiorowych. Drewniana dobudówka z oszklonym dachem, przyklejona do szczytowej ściany kamienicy, jest prawdopodobnie fragmentem tego atelier. Budowa kamienicy Beyera została ukończona w 1864 roku i zdobiła tę część miasta do czasu II wojny światowej, kiedy została mocno zniszczona, a po 1945 roku rozebrana.
Karol Beyer. Plac Zamkowy z namiotami wojska rosyjskiego stacjonującego przed Zamkiem Królewskim w Warszawie
- Na wystawie koncentrujemy się przede wszystkim na ówczesnym centrum Warszawy, na Trakcie Królewskim. Pokazujemy Stare Miasto, Krakowskie Przedmieście, Nowy Świat, Plac Trzech Krzyży, Place Małachowskiego i Krasińskich. Zapuszczamy się też trochę na Pragę, pokazujemy okolice nad Wisłą - mówi "Rzeczpospolitej" Katarzyna Madoń-Mitzner, zastępca dyrektora Domu Spotkań z Historią, a zarazem jedna z kuratorek wystawy. Wraz z Danutą Jackiewicz z Muzeum Narodowego w Warszawie wybrały kilkadziesiąt unikatowych ujęć XIX-wiecznej stolicy uwiecznionej w obiektywach trzech prekursorów polskiej fotografii - Karola Beyera, Maksymiliana Fajansa i Konrada Brandla.
Pozostało jeszcze 84% artykułu
Reklama
Rzeźba
Anatomia antyku na Zamku Królewskim z kolekcji Stanisława Augusta
Nowa wystawa na Zamku Królewskim w Warszawie prezentuje ponad 130 dzieł, głównie antycznych rzeźb, odwołując się...
Rzeźba
Rzeźby Abakanowicz wkroczyły na Wawel. Jej drapieżne ptaki nurkują wśród drzew
Wystawa rzeźb Magdaleny Abakanowicz w Ogrodach Królewskich na Wawelu pozwala spojrzeć na twórczość artystki z no...
Rzeźba
Salvador Dalí : Rzeźby mistrza surrealizmu
Immersyjną wystawę „Dalí Cybernetics” w Warszawie, inspirowaną malarstwem artysty, obejrzało już ponad 35 tysię...
Rzeźba
Ai Weiwei w Parku Rzeźby na Bródnie
Prace tego artysty dysydenta zna cały świat. Jedną ?z nich Ai Weiwei przygotował dla Parku Rzeźby na Bródnie – p...
Rzeźba
Ponad dwadzieścia XVIII-wiecznych rzeźb. To wszystko do zobaczenia na Wawelu
Na Wawelu można podziwiać ponad dwadzieścia XVIII-wiecznych rzeźb Johanna Georga Pinsla z muzeów we Lwowie i w S...
