Beyer, Brandel, Fajans na wystawie w Domu Spotkań z Historią

Konrad Brandel. Mieszkańcy Warszawy na Krakowskim Przedmieściu, ok. 1895. Muzeum Warszawy Prawdziwa fotografia uliczna wykonana przez artystę wmieszanego w tłum przechodniów na zatłoczonym Krakowskim Przedmieściu.

Foto: DSH

Autoportet Karola Beyera, 1861. Muzeum Narodowe w Warszawie

Foto: DSH

Konrad Brandel. Plac Trzech Krzyży z kościołem św. Aleksandra, ok. 1895. Muzeum Narodowe w Warszawie. W centrum kościół św. Aleksandra na placu Trzech Krzyży po przebudowie autorstwa architekta Józefa Dziekońskiego, zrealizowanej na przełomie lat 80. i 90. XIX wieku. Monumentalna świątynia w czasie II wojny światowej została zburzona. Po wojnie odbudowano na tym miejscu kościół w jego pierwotnym, klasycystycznym kształcie, autorstwa Piotra Aignera.

Foto: DSH

Konrad Brandel, autoportret w gondoli balonu, 1865. Muzeum Narodowe w Warszawie

Foto: DSH

Karol Beyer. Krakowskie Przedmieście z kościołem św. Krzyża, 1858. Muzeum Narodowe w Warszawie. Przed fasadą kościoła nie ma jeszcze figury Chrystusa dźwigającego krzyż, która stanie się jedną z najbardziej rozpoznawalnych warszawskich rzeźb. Na pierwszym planie scena rodzajowa z woziwodą, którego zaprzęg konny zatrzymał się przed hydrantem umożliwiającym mieszkańcom czerpanie bieżącej wody. Pierwsza sieć wodociągowa z wodotryskami i zdrojami ulicznymi powstała zaledwie kilka lat wcześniej i była ogromnym osiągnięciem miasta.

Foto: DSH

Konrad Brandel. Widok z placu Krasińskich na kościół popijarski oraz wylot ulicy Długiej, ok. 1885. Muzeum Narodowe w Warszawie. W centrum kadru dominuje sylwetka barokowego kościoła Pijarów przy Długiej, który został przebudowany na rosyjską cerkiew prawosławną. Pierwotny kształt kościoła przywrócono dopiero po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Dzisiaj jest to katedra polowa Wojska Polskiego. Przed kościołem widoczny tramwaj konny, który od 1881 roku kursował na linii łączącej Rogatki Mokotowskie z Nalewkami i jechał przez Aleje Ujazdowskie, Nowy Świat, Krakowskie Przedmieście, Podwale, Długą i Świętojerską. Była to miejska linia tramwajowa. Życie codzienne zostało czytelnie zarejestrowane nowoczesnym aparatem fotograficznym Brandla, pozwalającym na wykonywanie „z ręki” ostrych zdjęć poruszających się obiektów.

Foto: DSH

Konrad Brandel. Targ na Rynku Starego Miasta, ok. 1885. Muzeum Narodowe w Warszawie.

Foto: DSH

Maksymilian Fajans. Dworzec drogi żelaznej nadwiślańskiej na stacji Praga. Widok od strony torów kolejowych, 1877. Muzeum Lubelskie w Lublinie. Strategicznym priorytetem carskich władz w Królestwie Polskim była rozbudowa linii kolejowych łączących Rosję z Królestwem. Linia kolejowa z Mławy przez Warszawę, Lublin i Chełm do Kowla na Wołyniu (obecnie Ukraina) została oddana do użytku 17 sierpnia 1877 jako czwarta linia kolejowa w Królestwie Polskim. O jej znaczeniu świadczy przebieg trasy, łączącej rosyjskie twierdze w Warszawie, Modlinie, Dęblinie, Łucku, Dubnie i Równem. Drewniany dworzec na stacji Praga został zniszczony podczas I wojny światowej. Stacja Praga znajdowała się za rogatkami petersburskimi, za praskim cmentarzem cholerycznym, w pobliżu Fortu Śliwickiego. Obecnie jest to rejon ulicy Pożarowej.

Foto: DSH

Autoportet Maksymiliana Fajansa, 1861. Muzeum Sztuki w Łodzi

Foto: DSH

Konrad Brandel. Fragmenty panoramy Warszawy „zdjętej ze szczytu wieży zamkowej z wysokości 134 łokci od bruku”, 26 sierpnia 1873. Muzeum Narodowe w Warszawie. Brandel wykorzystał rusztowanie ustawione wokół wieży zegarowej Zamku Królewskiego w Warszawie i fotografował miasto z platformy znajdującej się ponad hełmem wieży. Na 10 negatywach utrwalił stan zabudowy stolicy, tworząc tzw. pełną panoramę. Zdjęcia zostały wykorzystane w 1875 roku przez redakcję tygodnika „Kłosy” do wykonania drzeworytu, który otrzymali prenumeratorzy pisma jako prezent na święta Bożego Narodzenia. Drzeworyt miał wymiary 30 cm na 288 cm i został wykonany według rysunku Adolfa Kozarskiego, dzisiaj powszechnie uważanego za autora tej panoramy. W opisie do niej zawarta była instrukcja oglądania. Proponowano naklejenie drzeworytu na sztywną tekturę i połączenie jego skrajnych brzegów. Tak powstały walec należało powiesić na sznurkach pod lampę, wejść w okrąg i oglądając Warszawę obracają się wokół własnej osi.

Foto: DSH

Karol Beyer. Widok z murów kamienicy Beyera, budowanej na rogu Krakowskiego Przedmieścia i Królewskiej, 1863. Muzeum Narodowe w Warszawie. W centrum kadru kościół i klasztor Wizytek. Po prawej fragment pałacu Tyszkiewiczów- -Potockich (obecnie siedziba Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego). Po lewej kamienica Wizytek pod numerem hip. 391. Pod tym adresem znajdowała się druga, pomocnicza, pracownia Beyera, przeznaczona do wykonywania portretów zbiorowych. Drewniana dobudówka z oszklonym dachem, przyklejona do szczytowej ściany kamienicy, jest prawdopodobnie fragmentem tego atelier. Budowa kamienicy Beyera została ukończona w 1864 roku i zdobiła tę część miasta do czasu II wojny światowej, kiedy została mocno zniszczona, a po 1945 roku rozebrana.

Foto: DSH

Karol Beyer. Plac Zamkowy z namiotami wojska rosyjskiego stacjonującego przed Zamkiem Królewskim w Warszawie

Foto: DSH