Tolerancja jest sztuką

"Aldona" w małym salonie Zachęty. Nie jest to typowy pokaz – służy uświadomieniu trudnych problemów psychologicznych i społecznych

Publikacja: 19.11.2007 01:57

Tolerancja jest sztuką

Foto: Rzeczpospolita

Po obejrzeniu wideo „Aldona” Piotra Wysockiego wyszłam przygnębiona. 15-minutowy dokument dotyczy transseksualizmu. Przepojony jest bólem. I brakiem akceptacji.

Aldona po kilku zabiegach zmiany płci jest kobietą w 73 procentach. Tę dramatyczną, wymagającą ogromnej siły psychicznej decyzję podjęła samodzielnie – w małym miasteczku, gdzie mieszka, podobnych przypadków dotąd nie było! Od tej pory uchodzi za odmieńca oraz publicznego wroga. Za dnia boi się wytknąć nos za próg, wychodzi tylko po zmierzchu. Nie ma pieniędzy (nikt jej nie zatrudni), własnego mieszkania (żyje kątem w przyzakładowej kanciapie).

Bohaterka szczerze opowiada (większość wyznań słychać z offu) o sobie, o warunkach, w jakich przyszło jej żyć, o tym, jak traktuje partnera. A on? Przychodzi późno do domu, zjada obiad, kładzie się spać. I chrapie… Z banalnych relacji przebija czułość i zaskakująca pogoda ducha. Żadnych pretensji o to, że siedzi całymi dniami samotnie w domu, dba o czystość, kuchnię, kwiaty. Z zachowania – typowa kura domowa, z wyglądu – bardzo męski typ kobiety.

Wysocki sfilmował Aldonę, gdy ubiera się, czesze, nakłada perukę, robi makijaż. Takich scen nie ogląda się na co dzień. Za to często obserwujemy zachowania pokazane w ostatniej sekwencji filmu. Dresiarze przypuszczają brutalny atak na Aldonę, która w towarzystwie autora wideo ośmieliła się wyjść w biały dzień na zakupy.

Dlaczego film (który także startuje na „Hot Docs” – Międzynarodowym Festiwalu Dokumentów w Toronto) pojawił się w Małym Salonie? Pytałam o to komisarza wystawy Sarmena Beglariana.

– Przede wszystkim ten dokument jest plastyczny – tłumaczy. – Warto też zwrócić uwagę, jak przewrotnie Wysocki zderza dwa rodzaje „malarstwa”. Oto ukochany Aldony, malarz amator, rysuje „święty obrazek”; oto Aldona maluje się przed wyjściem. Obydwoje robią to żarliwie i z przesadą. Ale szczerze.

Według mnie „Aldona” ma jeszcze inną, pozaartystyczną wartość: Piotr Wysocki wykazał się najtrudniejszą ze sztuk – sztuką akceptacji drugiego.

Autor, student V roku warszawskiej ASP (robi dyplom w malarskiej pracowni Jarosława Modzelewskiego), z empatią i wielkim taktem przedstawia swoje postaci. W jego podejściu nie ma śladu wyższości. Stroni od drastyczności. Unika scen o erotycznym zabarwieniu, w ogóle usuwa jakiekolwiek seksualne podteksty. Eksponuje jedynie uczucie łączące dwoje ludzi. Jakby na przekór wszystkiemu.

Wysocki jest jednym z wielu twórców poruszających tematy niegdyś uważane za tabu. Najpierw w literaturze, potem w kinie, ostatnio w sztukach wizualnych coraz częściej pojawiają się motywy gejowskie. Transseksualizm wciąż pozostaje tematem żartów lub sensacji. Zobaczymy, jak przyjęta będzie „Aldona”.

Wystawa czynna do 2 grudnia

Po obejrzeniu wideo „Aldona” Piotra Wysockiego wyszłam przygnębiona. 15-minutowy dokument dotyczy transseksualizmu. Przepojony jest bólem. I brakiem akceptacji.

Aldona po kilku zabiegach zmiany płci jest kobietą w 73 procentach. Tę dramatyczną, wymagającą ogromnej siły psychicznej decyzję podjęła samodzielnie – w małym miasteczku, gdzie mieszka, podobnych przypadków dotąd nie było! Od tej pory uchodzi za odmieńca oraz publicznego wroga. Za dnia boi się wytknąć nos za próg, wychodzi tylko po zmierzchu. Nie ma pieniędzy (nikt jej nie zatrudni), własnego mieszkania (żyje kątem w przyzakładowej kanciapie).

Rzeźba
Ai Weiwei w Parku Rzeźby na Bródnie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Rzeźba
Ponad dwadzieścia XVIII-wiecznych rzeźb. To wszystko do zobaczenia na Wawelu
Rzeźba
Lwowska rzeźba rokokowa: arcydzieła z muzeów Ukrainy na Wawelu
Sztuka
Omenaa Mensah i polskie artystki tworzą nowy rozdział Biennale na Malcie
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Rzeźba
Rzeźby, które przeczą prawom grawitacji. Wystawa w Centrum Olimpijskim PKOl