Nowa Kordegarda

1 maja w ramach projektu „Kultura na wynos" przed wejściem zostaną wystawione leżaki oraz „wózeczek z kulturą", w którym będzie można znaleźć ulotki informujące o wydarzeniach kulturalnych w stolicy, katalogi ze sztuką, a także książki, np. wiersze Czesława Miłosza. Z czasem do wózeczka mają trafić także bilety na wybrane wydarzenia kulturalne.

Kultura w Życiu Warszawy - czytaj więcej

– Zależy nam, żeby zaglądali tu i obcowali z kulturą również ci, którzy na co dzień tego nie robią – mówi nowa kuratorka Marta Czyż. – Stawiamy na bezpośredni kontakt z publicznością.

„Nowa" Kordegarda będzie przypominać nieco centrum kulturalne. – Chcemy, aby osoby spacerujące po Trakcie Królewskim mogły do nas zajść i dowiedzieć się, co ciekawego dzieje się aktualnie w mieście – dodaje Czyż.

Nowi gospodarze chcieliby ożywić także dziedziniec przed Ministerstwem Kultury i Krakowskie Przedmieście na tym odcinku poprzez organizowanie różnych performanców ulicznych.

Na początek wychodzą do mieszkańców stolicy podróżujących komunikacją miejską, ale... na gapę. Artysta Kuba Słomkowski towarzyszył dziś kontrolerom w autobusach i tramwajach. Gapowiczom wręczał wejściówki do wystawy, filmy i spektakle. – Chodzi o komunikację ludzi ze światem sztuki. Bo osoby, które jeżdżą bez biletów, zazwyczaj na co dzień z nią nie obcują – tłumaczy artysta.

Dla Słomkowskiego to jedno z wielu działań tego typu – takich, które „zwykłym ludziom" mają otwierać drzwi do kultury.

Do 14 maja w Kordegardzie można oglądać wystawę związaną z Rokiem Czesława Miłosza „Dlaczego Miłosz?", a także uczestniczyć w wydarzeniach jej towarzyszących. Filip Zagórski z tej okazji stworzył tam „bibliotekę na opak", w której znajdują się otwarte książki. Zwiedzający mogą nie tylko usiąść na jednym z kolorowych „boksów" oklejonych zdjęciami i cytatami wierszy poety, ale także zabrać ze sobą w miasto białe balony również opatrzone fragmentami poezji Miłosza.

Galeria zostaje otwarta dla artystów sztuk wizualnych. Obecnie można zobaczyć oplatającą budynek wstążkę z napisem „Sztuka to doskonałe opium" autorstwa Jadwigi Sawickiej.

Kordegarda - wyjaśnienie

Widmo artysty krąży nad Warszawą. A dokładnie nad pojazdami Zarządu Transportu Miejskiego. 28 kwietnia Jakub Słomkowski, artysta i performer młodego pokolenia przy wsparciu warszawskiej Kordegardy zorganizował akcję artystyczną „Kontrola". Projekt został oparty na prostym pomyśle zastąpienia/wymiany biletów komunikacji miejskiej biletami do galerii, teatrów, kin. Jak to ze sztuką bywa, artysta podjął ryzykowną decyzję, aby obdarowywać podróżnych wejściówkami w czasie kontroli biletowej. Wstyd pisać o tym, że celem akcji nie było karanie ani nagradzanie kulturą gapowiczów. Tym bardziej, że są to argumenty idealnie wymienne.

Kordegarda traktuje akcję Jakuba Słomkowskiego jako akcję performatywną. Jej celem nie jest wsparcie kontrolerów ZTM w wykonywaniu ich pracy, ale wykreowanie nowego, nieoczekiwanego, często zaskakującego kontekstu istnienia kultury w tkance miejskiej. Jednym z najbardziej niespodziewanych efektów wczorajszej akcji był dla artysty i organizatora efekt rozmów o warszawskich instytucjach kultury, które z pasażerami w trakcie performansu prowadził artysta. Okazało się bowiem, że Warszawiacy nie potrafią rozwinąć skrótu CSW, nie wiedzą, co dzieje się w stołecznych teatrach, a jedyną instytucją związaną z kulturą jaką kojarzą, jest Centrum Nauki Kopernik. Można spokojnie założyć, że i tę instytucję znają głównie dlatego, że towarzyszy jej duże poruszenie medialne.

Jak zatem interpretować akcję Słomkowskiego?

Po pierwsze, jako przełamanie rutyny. Pojawienie się artysty w środkach komunikacji miejskiej było nie tylko i nie przede wszystkim pretekstem do wręczania biletów, ale w pierwszej kolejności przełamaniem anonimowości i odosobnienia, jakie towarzyszą podróży autobusem i tramwajem. Słomkowski w pierwszej kolejności starał się nawiązać rozmowę z pasażerami, która oscylować miała wokół kultury warszawskiej.

Po drugie, jako próbę włączania w rozmowę o kulturze wszystkich, którzy w jakikolwiek sposób odpowiedzą na zaczepkę artysty. W ten sposób Słomkowski chciał udowodnić, że przestrzeń kultury jest przestrzenią inkluzji, a nie wykluczania. Równoprawnymi uczestnikami rozmowy byli wszyscy, którzy w jakikolwiek sposób zauważyli, skomentowali obecność artysty. Podejmując takie działanie performer starał się udowodnić, że kultura nie jest własnością wąskiej grupy „ludzi kultury", ale wspólną przestrzenią społeczną.

Po trzecie wreszcie, jako kontrowersyjną próbę obudzenia zainteresowania kulturą. Nie można jednak sprowadzać znaczenia tej akcji do dyskusji o tym, czy kultura jest za karę czy w nagrodę.

Można by się zastanowić w tym momencie, czy podejmowanie jakichkolwiek działań, które mają na celu przełamanie rutyny, wyjście z murów muzeów i galerii w przestrzeń publiczną, inicjowanie działań na rzecz zmiany społecznej, włączanie w obieg kultury nowych grup społecznych, kreowanie nowych kontekstów pojawiania się artystów i sztuki w przestrzeni publicznej ma sens.

Akcja Jakuba Słomkowskiego, również przez to, że odbiła się tak szerokim echem, udowodniła, że jest to właściwy kierunek działania i dlatego Kordegarda zamierza kontynuować swoją akcję oraz zaprosić instytucje kultury, które zaprotestowały przeciwko akcji Jakuba Słomkowskiego do debaty „Dla kogo jest sztuka?"

Bardzo dziękujemy ZTM za wsparcie performansu.

W związku z prośbą wystosowaną do nas przez Narodowe Centrum Kultury:

(...)  bardzo proszę o przekazanie 7 sztuk wejściówek ważnych do końca maja na performans Jakuba Słodkowskiego "Kontrola" w ramach projektu Kordegardy "Kultura na wynos". KULTURA na wynos to forma niecodziennej dystrybucji informacji o wydarzeniach kulturalnych w Warszawie.  (...). Performans "Kontrola" będzie polegał na wręczaniu biletów do kina, galerii bądź muzeum gapowiczom złapanym bez biletu komunikacji miejskiej (..)

Oświadczmy, że KULTURA NIE JEST ZA KARĘ  i nie popieramy tej akcji i takiej formy promocji kultury.