Isański: Stosowanie skargi pauliańskiej do podatków – niezbędna interwencja TK

Pierwsze na co należy zwrócić uwagę, to oczywiste jest, że ani ojciec ani córka nie wiedzieli w dacie darowizny, że ciąży na ojcu jakieś zobowiązanie podatkowe. Nie działali więc świadomie w celu pokrzywdzenia wierzyciela podatkowego, a wykazanie świadomości działania dłużnika na szkodę wierzyciela jest obowiązkiem powoda – tu: organu podatkowego. Jednak sądy powszechne stoją na - dość oryginalnym w naszej rzeczywistości - stanowisku, że skoro zobowiązanie podatkowe powstało to podatnik musiał o tym wiedzieć. Sądom administracyjnym takie podejście do świadomości ciążących na podatniku zobowiązań podatkowych raczej nie przyszłoby do głowy.

Ale to nie wszystko. Bowiem 6 lat po sprzedaży mieszkania na licytacji komorniczej okazało się, że doszło do zmiany linii orzeczniczej sądów administracyjnych lub do wyroku TK stwierdzającego niezgodność z Konstytucją przepisu na podstawie którego wydano decyzję. W efekcie czego okazało się, że żaden podatek na ojcu nie ciążył, bo spełniał on kryteria ulgi meldunkowej z uwagi na sam fakt ponad rocznego zameldowania w sprzedawanym mieszkaniu. Jednak w Ordynacji podatkowej nie przewidziano środka pozwalającego skutecznie wzruszyć niezgodną z prawem decyzję z uwagi na przedawnienie tego zobowiązania. Dla uproszczenia przyjmijmy, że Kowalski w tzw. międzyczasie zmarł.

Czyli, córka utraciła majątek/mieszkanie, bo zdaniem sądu cywilnego świadomie działała na szkodę wierzyciela podatkowego, a okazało się, że żaden podatek na ojcu nie ciążył. Czyż nie jest to argument poddający co najmniej w wątpliwość stosowania drogi cywilnej dla ochrony wierzyciela podatkowego? Bowiem gdyby córka odpowiadała, na podstawie Ordynacji podatkowej, za zobowiązania osób trzecich, to nie doszłoby do takiego cynicznego okradania ej przez państwo.

Co więcej wykorzystywanie drogi cywilnej do ochrony wierzyciela podatkowego prowadzi do pozbawienia praw tychże osób trzecich. Zgodnie z prawem każdy dłużnik ma zagwarantowane środki przeciw-egzekucyjne. Może np. kwestionować istnienie wierzytelności, może kwestionować rzetelność wyceny mieszkania będącego przedmiotem egzekucji z jego majątku. Natomiast, gdy wierzytelność jest podatkowa to postępowanie egzekucyjne prowadzone jest na podstawie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, w którym obdarowana córka nie jest stroną, co powoduje, że nie ma żadnych uprawnień. Nie może kwestionować rzetelności wyceny jej mieszkania, nie może wnosić o umorzenie zaległości podatkowej z uwagi na interes publiczny, bo decyzja jest w sposób oczywisty niezgodna z prawem, ale nie ma procedury jej uchylenia. Ten argument dowodzi, że sędziowie sądów powszechnych wydając wyrok nie myślą o jego konsekwencjach dla praw pozwanych.

Dlatego obowiązkiem organu uprawnionego - np. RPO - jest pilne złożenie, w oparciu o argumenty zawarte w artykule opublikowanym w Kwartalniku Prawa Podatkowego, wniosku do TK o stwierdzenie niedopuszczalności stosowania skargi pauliańskiej do podatków. Może to rozwiązać nie tylko problem osobom skrzywdzonym dotychczasowym orzecznictwem, ale przede wszystkim winno spowodować zmianę podejścia sądów do obywateli i ich praw.