Co nowego w prawie od 1 stycznia 2016 r.

PODATKI

Nowe zasady naliczania odsetek

Od 1 stycznia 2016 r. wchodzą w życie przepisy ordynacji podatkowejzmieniające zasady liczenia odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych. Podatnicy zapłacą – w zależności od sytuacji – 50 albo 150 proc. stawki podstawowej (obecnie wynosi 8 proc. w skali roku). Nowe przepisy przewidują specjalne zachęty dla tych, którzy pomylą się w rozliczeniu z fiskusem, ale sami zauważą i naprawią swój błąd, zanim dowie się o nim organ podatków. Kluczowy będzie jednak czas korekty. Jeśli podatnik złoży ją w ciągu pół roku, zapłaci 50 proc. stawki odsetek, co może oznaczać spore oszczędności. Przykładowo od 1000 zł zaległej daniny płaci się obecnie 80 zł, a 50 proc. stawki to 40 zł.

Przeczytaj: "Zmienią się stawki odsetek za zwłok"

Dotychczas obniżona stawka wynosiła 75 proc. Podatnik mógł z niej skorzystać przez pięć lat. Teraz zapłaci co prawda mniej, ale 50-proc. taksa ma obowiązywać tylko przez sześć miesięcy, licząc od dnia, w którym upływa termin złożenia pierwotnej deklaracji. Na zmianach skorzystają natomiast ci, którzy błędy popełnione w poprzednich latach skorygują w pierwszym półroczu 2016 r. Dzięki przepisom przejściowym korekta zobowiązań powstałych przed 1 stycznia 2016 r. złożona do końca czerwca 2016 r. daje prawo do 50-proc. stawki odsetek. Po upływie tego okresu podatnik zapłaci 75 proc., jak dotychczas. Znacznie bardziej kosztowne stanie się natomiast błędne rozliczenie VAT i akcyzy, jeśli to nie podatnik, ale organ podatkowy pierwszy zauważy błąd. W takiej sytuacji stawka ma wynosić już 150 proc. Przykładowo od 10 tys. zł zaległości płaci się obecnie 800 zł odsetek w skali roku, 150 proc. to już 1200 zł (o 400 zł więcej).

Podstawa prawna: ustawa z 10 września 2015 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw - z wyjątkiem niektórych przepisów (DzU z 20 października 2015 r., poz. 1649)

Nie będzie można uniknąć daniny

Dotychczas przedsiębiorcy mogli płacić niższą stawkę podatku od nieruchomości od budynków i gruntów, które nie mogły być wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej ze względów technicznych. Od budowli w złym stanie w ogóle nie płacili podatku. Nowe przepisy, obowiązujące od 1 stycznia 2016 r. przewidują, że pojęcie względów technicznych będzie się stosowało, wyłącznie gdy przedsiębiorca otrzyma ostateczną decyzję organu nadzoru budowlanego w sprawie rozbiórki. Co istotne, pojęcie względów technicznych będzie się odnosić tylko do budowli i budynków. Wyłączone zostają z niego grunty. W praktyce oznacza to, że przedsiębiorcy nie mogą rozliczyć na preferencyjnych zasadach nawet najbardziej skażonych gruntów, np. terenów, na których znajdowało się wcześniej wysypisko śmieci. Inną ważną zmianą, na której wprowadzeniu zależało szczególnie samorządom, jest opodatkowanie tzw. części wspólnych nieruchomości.

Więcej czytaj w artykule: "Gminy zarobią na podatku od nieruchomości"

Inaczej będzie wyglądała również sytuacja przedsiębiorców, którzy wyodrębnił własność lokali. Przed 1 stycznia opodatkowanie powierzchni wspólnych ustalano według proporcji powierzchni lokalu do powierzchni użytkowej całego budynku. Wyodrębnienie własności lokali stanowiących niewielką powierzchnię całego budynku przy jednoczesnym pozostawieniu dużej części wspólnej pozwalało istotnie zmniejszyć wysokość daniny od powierzchni użytkowej całego budynku. W praktyce przedsiębiorcy mogli obniżyć podatek od nieruchomości nawet o połowę. Teraz nie będzie to możliwe i zapłacą podatek od całości. Ponadto od 1 stycznia właściciel miejsca postojowego nie będzie już odpowiadał za podatek od całej części wspólnej pozostałych współwłaścicieli garażu wielostanowiskowego. Zmieniają się zasady odpowiedzialności za podatek od nieruchomości od części wspólnej garażu wielostanowiskowego w budynku mieszkalnym.

Podstawa prawna: ustawa z 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw - z wyjątkiem niektórych przepisów (DzU z 28 lipca 2015 r., poz. 1045)

Łatwiejsze rozliczenia

Nowe przepisy ucieszą księgowych, którzy musieli – przez niefortunne przepisy i restrykcyjne podejście fiskusa – nagminnie poprawiać podatkowe rozliczenia. Zlikwidowano obowiązku korekty podatkowych kosztów. Dotychczas przedsiębiorca, który nie uregulował kwoty wynikającej z faktury (albo innego dokumentu) w ciągu 30 dni od terminu płatności, musiał zmniejszyć koszty. Jeśli termin płatności był dłuższy niż 60 dni, pomniejszenia należało dokonać z upływem 90 dni od zaliczenia tej kwoty do kosztów. Korekta powinna być robiona na bieżąco (czyli w miesiącu, w którym upłynął 30- lub 90-dniowy termin). Jeśli przedsiębiorca później ureguluje należność, może ponownie zaliczyć ją do kosztów. Korektę trzeba było stosować do odpisów od środków trwałych (oraz wartości niematerialnych i prawnych). Przepisy o zmniejszaniu kosztów miały zapobiegać zatorom płatniczym, przez trzy lata mocno jednak utrudniły życie firmom, także tym, które płacą kontrahentom na czas. Te problemy skończą się w nowym roku. Zgodnie z przepisami przejściowymi przedsiębiorcy, którzy zmniejszyli koszty przed 1 stycznia 2016 r., a później zapłacą kontrahentowi, będą mogli je powiększyć.

Zobacz też: "Bez faktury trudno odliczyć koszty"

Podstawa prawna: ustawa z 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (DzU z 18 sierpnia 2015 r., poz. 1197)

Odliczanie VAT

Podatnicy będą musieli ustalić wstępną proporcję odliczenia podatku z faktur zakupowych związanych jednocześnie z działalnością objętą ustawą o VAT i wyjętą z zakresu tego uregulowania. Przed zastosowaniem proporcji odliczenia VAT– stosunku sprzedaży, do której sprzedawca dolicza VAT, i tej, która, choć objęta przepisami o tym podatku, jest z niego zwolniona – trzeba będzie ustalić jeszcze jedną proporcję. Ta tzw. preproporcja ma pokazywać, w jakim stopniu zakupy podatnika są związane ze sprzedażą opodatkowaną (w tym zwolnioną) i tą, do której dolicza się kwotę podatku, a w jakim z zupełnie innymi czynnościami. To efekt nowelizacji ustawy o VAT i prawa zamówień publicznych. Poważne zmiany czekają m.in. gminy, które obok prowadzonej działalności gospodarczej pełnią funkcję organu władzy publicznej, w ramach której wykonują czynności nieobjęte regulacjami o VAT. Podlegającą odliczeniu kwotę podatku od zakupów wykorzystywanych zarówno do celów działalności gospodarczej, jak i do innych, gdy ich przypisanie w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, ustala się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej.

Przeczytaj artykuł: "Od 1 stycznia odliczenie VAT bardziej skomplikowane"

Podstawa prawna: niektóre przepisy ustawy z 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo zamówień publicznych (DzU z 4 maja 2015 r., poz. 605)

Zwrot towarów

Zmieniają się zasady dotyczące rozliczania częstych w obrocie gospodarczym zwrotów towarów, rabatów, reklamacji czy zmian prognozowanej wcześniej przez strony kontraktu ceny.

Przeczytaj też: "Trzeba mieć pewność, że korekta dotarła do klienta"

Dotychczas regulacje nie określały zasad dokonywania korekt w takich sytuacjach. Wydaje się, że racjonalnie było uzależnienie moment korekty od jej przyczyny. Jeśli zmianę spowodowało zdarzenie, do którego doszło już po rozliczeniu transakcji (np. zwrot towaru przez klienta), korektę należy zaksięgować na bieżąco. Jeśli zaś przedsiębiorca popełnił błąd w momencie sprzedaży, musiał wstecznie poprawić rozliczenie. Od nowego roku obowiązuje zasada, że jeśli pierwotna faktura jest prawidłowa, a korygującą wystawiamy z przyczyn powstałych już po transakcji, to można ją rozliczyć na bieżąco. Jak twierdzi Ministerstwo Gospodarki nowe rozwiązania dotyczą korekt przychodów oraz kosztów ich uzyskania wynikających ze zdarzeń mających wpływ na zmianę podstawy opodatkowania, które nastąpiły po dokonaniu czynności obligującej do wystawienia faktury pierwotnej (np. w związku z zawarciem ugody czy obniżeniem ceny wskutek reklamacji). Z wyłączeniem sytuacji, gdy korekta przychodu lub kosztu spowodowana jest błędem rachunkowym lub inną oczywistą omyłką.

Podstawa prawna: Art. 2 ustawy z 10 września 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów (DzU z 13 października 2015 r., poz. 1595)

Daniną w odprawy

Odprawy i odszkodowania za zakaz konkurencji oraz skrócenie okresu wypowiedzenia będą objęte 70-proc. podatkiem. Schemat wygląda tak: państwowa spółka rozstaje się z pracownikiem (prezesem) i wypłaca odprawę, ale zatrzymuje lwią część tej kwoty i jako płatnik wpłaca ją na konto urzędu skarbowego. 70-proc. danina dotyczy osób pracujących dla spółek, w których Skarb Państwa, jednostka samorządu terytorialnego, państwowa osoba prawna lub komunalna osoba prawna dysponują bezpośrednio lub pośrednio większością głosów na zgromadzeniu wspólników albo na walnym zgromadzeniu. Przychodu przed opodatkowaniem nie będzie się pomniejszało o koszty jego uzyskania.

Podstawa prawna: Ustawa z 25 listopada 2015 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 30 listopada 2015 r., poz. 1992)

Podatkowe wsparcie rozwoju

Zamiast ulgi na nabycie nowych technologii podatnicy otrzymają możliwość odliczenia części wydatków na podejmowane przez siebie wysiłki rozwojowe. Maksymalna kwota odliczeń to 30 proc. wydatków kwalifikujących się do ulgi. Ulga polega na pomniejszeniu podstawy opodatkowania o kwotę przysługujących odliczeń. W przypadku odliczenia 30 proc. kosztów kwalifikowanych wynoszących np. 100 tys. zł korzyść podatkowa wyniesie 5,7 tys. zł (30 tys. x stawka podatku, tj. 19 proc.).

Maksymalne odliczenie dotyczy wyłącznie wydatków na pensje i składki pracowników zatrudnionych w celu prowadzenia działalności badawczo-rozwojowej. Pozostałe koszty, które można ująć w uldze, np. zakup materiałów i surowców czy koszt korzystania ze specjalistycznej aparatury, można odjąć od podstawy opodatkowania jedynie w 10 lub 20 proc., w zależności od wielkości firmy. Kilkumilionowe nakłady obniżą więc podatek o kilkadziesiąt tysięcy zł, i to pod warunkiem, że firma spełni wszystkie pozostałe przesłanki odliczenia. A do nich zalicza się wymóg działania poza specjalną strefą ekonomiczną i pokrycie wydatków z własnej kieszeni.

Podstawa prawna: Ustawa z 25 września 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem innowacyjności - z wyjątkiem art. 6, który wejdzie w życie 1 października 2016 r. (DzU z 2 listopada 2015 r., poz. 1767)

PRAWO PRACY

Umowy zlecenia

Od 1 stycznia 2016 r. przedsiębiorcy w zawieranych umowach-zleceniach powinni zastrzec odpowiedzialność zleceniobiorcy za wprowadzenie w błąd. Chodzi o przypadki, gdy jedna osoba jest zatrudniona w kilku firmach. Od nowego roku przepisy nakładają na wszystkich zleceniodawców obowiązek zapłaty składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych od kolejnych umów zawartych z taką osobą, aż zostaną one potrącone od łącznie co najmniej minimalnego wynagrodzenia (1850 zł w 2016 r.). Jeśli zleceniobiorca poda im nieprawdziwe informacje o swoich zarobkach w innych firmach, przedsiębiorcy będą musieli korygować złożone w ZUS dokumenty i dopłacać karne odsetki od składek zapłaconych po terminie. Przedsiębiorcy będą zaś mieli spore kłopoty ze stosowaniem nowych przepisów.

Czytaj: "Wkrótce składki od każdego zlecenia"

Te nie regulują bowiem, w jakiej formie zleceniobiorcy powinni przekazywać informacje o swoich zarobkach w innych firmach. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej podpowiada, że może to być dokument wystawiony przez innego płatnika/płatników składek, z którego wynikałaby wysokość wypłaty oraz jej data. Do umowy-zlecenia ze stałą stawką miesięcznego wynagrodzenia wystarczy zaś dołączyć umowę zawartą z inną firmą jako informację o zarobkach. Dokumentem mającym wpływ na ustalenie właściwego schematu podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy-zlecenia może być również pisemne oświadczenie zleceniobiorcy.

Podstawa prawna: Art. 1 pkt 3 lit. a i b oraz pkt 8 ustawy z 23 października 2014 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (DzU z 18 grudnia 2014 r., poz. 1831)

Trudniej o wysoki zasiłek

Kobieta nie dostanie już wysokiego zasiłku na działalność założoną tuż przed porodem, firmom łatwiej będzie kontrolować zwolnienia lekarski. Jeśli prowadzący działalność tuż po założeniu firmy i po przystąpieniu do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, podwyższy składkę do ZUS ponad minimalną stawkę wynoszącą obecnie około 1 tys zł, to będzie mógł liczyć na pełny podwyższony zasiłek dopiero po 12 miesiącach opłacania wyższych składek. Nowy system ma przeciwdziałać masowemu ostatnio zjawisku wyłudzania wysokich zasiłków macierzyńskich przez kobiety zakładające działalność tuż przed porodem.

Przeczytaj artykuł: "Koniec ery wysokich zasiłków"

Wprowadzony zostaje systemy elektronicznej wymiany informacji o zwolnieniach lekarskich, które teraz błyskawicznie trafią do ZUS i pracodawcy. Taka zmiana jest korzystna dla pracowników, którym zdarzało się spóźnić się ze złożeniem zwolnienia w firmie w ciągu 7 dni od jego wystawienia.

Podstawa prawna: Ustawa z 15 maja 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw - z wyjątkiem niektórych przepisów (DzU z 30 lipca 2015 r., poz. 1066)

PRAWO GOSPODARCZE

Pomoc dla firm

1 stycznia wchodzi w życie prawo restrukturyzacyjne, które skuteczniej niż obecne ma ratować przedsiębiorców przed upadłością. Służyć mają temu cztery procedury restrukturyzacyjne, w tym szybka i niejawna, w której sam przedsiębiorca może zebrać głosy wierzycieli za układem, co uchroni go przed statusem bankruta. Ustawa wprowadza i szczegółowo określa cztery postępowania restrukturyzacyjne: o zatwierdzenie układu, przyspieszonego układowego, układowego i sanacyjnego. W każdym trzeba zawrzeć z wierzycielami porozumienie, np. w kwestii redukcji długów, bądź odroczenia spłat. Zawieranie układów ma ułatwić zniesienie pierwszeństwa fiskusa przy dzieleniu masy upadłości.

Podstawa prawna: ustawa z 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne - z wyjątkiem niektórych przepisów (DzU z 14 lipca 2015 r., poz. 978)

Nowe zasady wspierania rodzin

Rodziny, które przekroczą próg dochodowy nie stracą wsparcia finansowego państwa. Dzięki wprowadzeniu zasady "złotówka za złotówkę" ich świadczenia będą stopniowo obniżane. Obecnie, gdy rodzina przekroczy próg dochodowy (674 zł na osobę w rodzinie lub 764 zł dla rodzin z niepełnosprawnym dzieckiem), traci prawo do świadczeń rodzinnych. Dzięki wprowadzeniu zmian świadczenia nie będą już odbierane po przekroczeniu progu, ale stopniowo obniżane wraz ze wzrostem dochodu. Za każde przekroczenie progu o 1 zł, łączna kwota świadczeń przysługujących rodzinie będzie pomniejszana o 1 zł. Wystarczy, że po nowym roku ponownie wystąpią z wnioskiem o wsparcie.

Podstawa prawna: Ustawa z 15 maja 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych (DzU z 17 lipca 2015 r., poz. 995) 1000 zł dla rodziców

1000 zł dla rodziców

Kobiety, którym urodzi się dziecko, a nie mogą skorzystać z urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego, będą od 1 stycznia otrzymywać tysiąc złotych miesięcznie przez pierwszy rok życia dziecka. Ojcowie otrzymają to świadczenie tylko w określonych przypadkach, m.in. śmierci matki lub gdy ta porzuci dziecko. Świadczenie rodzicielskie stanowi wsparcie dla ubezpieczonych w KRUS, studentek, pracujących na podstawie umów cywilnoprawnych i bezrobotnych. Ma być przyznawane niezależnie od dochodu rodziny. Będzie je można pobierać przez 52 tygodnie w razie urodzenia bądź przyjęcia na wychowanie jednego dziecka, a gdy dzieci jest dwoje – przez 65 tygodni, troje – 67 tygodni, czworo – 69, przy piątce i więcej – 71 tygodni.

Zobacz także: "Studentka po porodzie dostanie 1000 zł"

Do tej pory prawo do zasiłku macierzyńskiego (przez 52 tygodnie po urodzeniu dziecka) przysługiwało jedynie pracującym i ubezpieczonym rodzicom korzystającym z urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego. Teraz również prawo do tego zasiłku mają osoby niebędące pracownikami, ale podlegające ubezpieczeniu chorobowemu (np. same opłacające składki), oraz zatrudnione na umowę-zlecenie, jeśli od umowy odprowadzane są składki na ubezpieczenie chorobowe.

Podstawa prawna: Ustawa z 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw - z wyjątkiem niektórych przepisów które wejdą w życie 5 września 2015 r. (DzU z 21 sierpnia 2015 r., poz. 1217)

WYMIAR SPRAWIEDLIWOŚCI

Darmowa pomoc prawna

Od 4 stycznia osoby niezamożne będą mogły otrzymać darmową poradę prawną, za którą zapłaci państwo. W każdym powiecie ma ruszyć co najmniej jeden punkt bezpłatnej pomocy prawnej. System bezpłatnej pomocy prawnej to pierwsza taka inicjatywa w Polsce. Bezpłatną pomoc prawną przysługiwać ma dla osobom niezamożnym (pod pewnymi warunkami), osobom młodym do 26. roku życia, seniorom, którzy ukończyli 65. rok życia, kombatantom, weteranom, posiadaczom Karty Dużej Rodziny i ofiarom klęsk żywiołowych. Na terenie Polski ma być utworzonych ponad 1,5 tys. punktów, w których od stycznia 2016 r. będą udzielane bezpłatne porady. Nie będzie też rejonizacji. Po poradę każdy będzie mógł się udać do dowolnego punktu na terenie kraju. Pomoc będą świadczyć co do zasady adwokaci lub radcy prawni na podstawie umowy zawartej z powiatem. Powiat powierzy jednak prowadzenie połowy punktów organizacjom pozarządowym. W takich punktach – obok pomocy adwokatów i radców – będzie możliwe także uzyskanie porad dotyczących prawa podatkowego, których mają udzielać doradcy podatkowi.

Przeczytaj: "Pomoc prawna dla niezamożnych"

Podstawa prawna: Ustawa z 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej - z wyjątkiem art. 6, art. 8–11, art. 17, art. 18 i art. 20–28, które obowiązują od 31 sierpnia 2015 r. (DzU z 28 sierpnia 2015 r., poz. 1255)

Od asesora do sędziego

Odbycie asesury nie zagwarantuje powołania na urząd sędziego. Trzeba będzie wystartować w konkursie. Obowiązujące od 1 stycznia 2016 r. przepisy przywracają do orzekania asesorów. Aby nim zostać, trzeba będzie wygrać konkurs. Kandydatury, tak jak na wakat sędziowski, ma rozpatrywać Krajowa Rada Sądownictwa. Nowego asesora na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa powoła na pięć lat prezydent. Wyznaczy mu też sąd rejonowy, w którym będzie orzekał. Asesor nie będzie jednak orzekał we wszystkich rodzajach spraw, jakie wpływają do sądów. Ominą go sprawy upadłościowe i stosowanie tymczasowego aresztowania w postępowaniu przygotowawczym.

Czytaj też: "Asesorzy wracają do sal rozpraw"

Podstawa prawna: Ustawa z 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw (DzU z 25 sierpnia 2015 r., poz. 1224)

Nagrania podczas rozprawy

Od 1 stycznia procesy karne będą nagrywane. Dzięki przejściu od pisemnego protokołowania do nagrywania rozpraw postępowanie ma trwać krócej, a same protokoły będą dokładniejsze. Docelowo protokołem rozprawy karnej ma być nagranie, ale planuje się to dopiero, gdy gotowe na to będą też prokuratury i policja. Na razie nowe przepisy przewiduje utrzymanie pisemnej formy ogólnego protokołu, z jego uzupełnieniem w formie zapisu dźwięku i obrazu z rozprawy. Pisemny, skrócony protokół będzie zawierał jedynie najważniejsze informacje ze sprawy. Zapis dźwięku albo obrazu i dźwięku staną się załącznikami do protokołu.

Czytaj: "Nagrana rozprawa skróci proces karny"

Podstawa prawna: Ustawa z 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego (DzU z 9 września 2015 r., poz. 1334)

Łatwiej o ugodę

Zachęty ekonomiczne i proceduralne mają spowodować, że strony częściej będą się godzić. Dotyczy to zwłaszcza przedsiębiorców. Pojawi się m.in. obowiązek informowania w pierwszym piśmie procesowym (np. pozwie), czy była próba polubownego rozwiązania sporu, a jeśli nie, to dlaczego. Do podjęcia mediacji będzie też zachęcał sąd. Jej czas nie będzie wliczany do czasu trwania postępowania. Pojawią się też zachęty finansowe, m.in. uwolnienie od opłaty sądowej wniosku o zatwierdzenie ugody. Ustalając koszty procesu, sąd ma uwzględniać nakład pracy profesjonalnego pełnomocnika w dążeniu do polubownego rozwiązania sporu. Osoby ubogie będą mogły uzyskać zwolnienie z kosztów mediacji.

Podstawa prawna: Ustawa z 10 września 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów - z wyjątkiem art. 8, który obowiązuje od 14 października 2015 r. (DzU z 13 października 2015 r., poz. 1595)

Szybka informacja o zalegających z grzywną

Zalegający z zapłatą grzywny trafi do rejestru dłużników. Wpisze go do niego pracownik sądu albo referendarz. W dodatku ruszy system, który sprawi, że powiadomienie będzie wysyłane natychmiast i tylko raz. Ministerstwo Sprawiedliwości zamierza się porozumieć z BIG, żeby w statutach jasno zapisać, że pracownik powiadamia o zaległych płatnościach przy użyciu specjalnej platformy – wtedy gdy taka zaległość się pojawi. Służyć ma do tego konto sądu na elektronicznej Platformie Usług Administracji Publicznej, z wykorzystaniem profilu zaufanego ePUAP.

Przeczytaj: "Skazany może nie dostać kredytu"

Podstawa prawna: rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 23 grudnia 2015 r. Regulamin urzędowania sądów powszechnych - z wyjątkiem niektórych przepisów (DzU z 30 grudnia 2015 r., poz. 2316)

Więcej dla pełnomocników

Wzrastają stawki adwokacko-radcowskie w sprawach z wyboru. Niektóre nawet dwukrotnie. Ci, którzy przegrają proces w nowym roku, będą musieli się liczyć z wyższymi kosztami.

Podstawa prawna:

-rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (DzU z 5 listopada 2015 r., poz. 1800)

- rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (DzU z 5 listopada 2015 r., poz. 1801)

- rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (DzU z 5 listopada 2015 r., poz. 1804)

RUCH DROGOWY

Strażnicy bez fotoradarów

1 stycznia straż miejska traci uprawnienia do karania kierowców za przekroczenie prędkości ujawnione za pomocą urządzeń rejestrujących, tj. fotoradarów. Jest to równoznaczne z automatyczną utratą uprawnień do kierowania do sądów wniosków o ukaranie. Kierowcy mogą liczyć na umorzenie ich spraw. Jeżeli umorzenie sprawy nie nastąpi z urzędu, kierowca sam powinien złożyć stosowny wniosek na podstawie art. 5 par. 1 pkt 9 kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.

Czytaj też: "Na bałaganie zyskają ci, którzy łamią prawo"

Podstawa prawna: Ustawa z 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy o strażach gminnych (DzU z 9 września 2015 r., poz. 1335)

Łatwiej przewieźć rowery

Bagażniki montowane z tyłu auta są, dużo wygodniejsze niż te na dachu. Trudno było jednak z nich korzystać. Po 1 stycznia wystarczy wydać niewiele ponad 40 zł i dokupić trzecią tablicę rejestracyjną do auta. Do tej pory było to niemożliwe. Teraz wchodzą w życie przepisy wprowadzające dodatkowe legalne tablice rejestracyjne na bagażniki rowerowe mocowane z tyłu auta. Wydanie dodatkowej tablicy zostanie odnotowane w dowodzie rejestracyjnym samochodu. Bagażnik tylny przysłania tylną tablicę rejestracyjną, a jej zakrywanie jest wykroczeniem drogowym, i to nie tylko w Polsce. Policja może wystawić za to mandat w wysokości 100 zł. Wielu kierowców próbowało wyrobić trzecią tablicę, ale wydziały komunikacji odmawiały. Teraz już tak nie będzie.

Czytaj: "Bagażnik rowerowy z legalną tablicą"

Podstawa prawna: Rozporządzenie ministra infrastruktury i rozwoju z 24 sierpnia 2015 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wysokości opłat za wydanie dowodu rejestracyjnego, pozwolenia czasowego i tablic (tablicy) rejestracyjnych pojazdów (DzU z 13 października 2015 r., poz. 1601)

WYNAGRODZENIA

Minimalna pensja wyższa

Od 1 stycznia o 100 zł wzrośnie minimalne wynagrodzenie za pracę. Idzie za tym także podwyżka najniższej rekompensaty za mobbing i dyskryminację czy kar za brak polisy OC. Podwyżka minimalnego wynagrodzenia to dobra wiadomość dla około 800 tys. pracowników, którzy otrzymują takie wynagrodzenie. W 2016 r. wzrośnie ono z 1750 zł do 1850 zł. Oznacza to, że do kieszeni pracownika tak wynagradzanego zamiast 1286,16 zł trafi 1355,69 zł, czyli o 69,53 zł miesięcznie więcej. Do takiej podwyżki nie jest potrzebna zmiana umowy o pracę, wystarczy prosta informacja pracodawcy, a nawet wyższa wypłata na konto za styczeń. Za podwyżką minimalnego wynagrodzenia idą także zmiany w innych stawkach. Wzrośnie bowiem dolna granica odszkodowania za nierówne traktowanie i zadośćuczynienia za mobbing oraz molestowanie pracowników. Górna granica jest otwarta, w 2016 r. te świadczenia nie będą mogły być niższe niż 1850 zł. Wzrośnie także limit odprawy wypłacanej w razie zwolnień grupowych, która w przyszłym roku wyniesie 27 750 zł. Podwyżka minimalnego wynagrodzenia oznacza także wyższe obciążenia dla rozpoczynających działalność, którzy przez pierwsze dwa lata od rejestracji firmy opłacają składki ZUS w preferencyjnej wysokości. W 2016 r. zapłacą o 8,86 zł miesięcznie więcej do ZUS. Rocznie daje to kwotę 106,32 zł podwyżki składek.

Podstawa prawna: Rozporządzenie Rady Ministrów z 11 września 2015 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2016 r. (DzU z 14 września 2015 r., poz. 1385)

OCHRONA ZDROWIA

Bez odmowy ze szpitala

Szpital będzie miał obowiązek przyjąć rodzącą kobietę niezwłocznie. Z racji tego, że poród wymaga pilnej interwencji medycznej, placówka medyczna nie będzie mogła ani opóźniać przyjęcia kobiety, ani odesłać jej do innego szpitala. Podobną zasadą objęci zostaną mali pacjenci. Odmowę przyjęcia dziecka na dany oddział lekarz najpierw będzie musiał skonsultować z ordynatorem tego oddziału, jego zastępcą bądź lekarzem kierującym daną jednostką lecznicy.

Podstawa prawna: Rozporządzenie ministra zdrowia z 8 września 2015 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (DzU z 15 września 2015 r., poz. 1400)

Plany opieki zdrowotnej

W 2016 r. rząd opracuje i po raz pierwszy wdroży w życie narodowy program zdrowia publicznego (NPZ). Narodowy program zdrowia ma być rządową strategią wydłużania życia Polaków w zdrowiu. Rada Ministrów będzie musiała w nim określić, w jaki sposób ograniczy społeczne nierówności w dostępie do leczenia i jak zniweluje narażenie społeczeństwa na największe zagrożenia dla zdrowia. Nieodłącznym elementem programu będzie też wskazanie źródeł i wysokości finansowania przedsięwzięć zdrowotnych.

Podstawa prawna: art. 9, art. 19 pkt 1, 3, 4 i 6, art. 20, art. 23 i art. 25 pkt 1 ustawy z 11 września 2015 r. o zdrowiu publicznym - z wyjątkiem niektórych przepisów (DzU z 18 listopada 2015 r., poz. 1916)

Więcej pomocy od ratowników

Od 1 stycznia ratownicy medyczni zyskają szersze uprawnienia. Zajrzą do dokumentacji medycznej pacjenta, a w razie potrzeby zrobią w niej adnotacje. Ratownicy to grupa zawodowa, która była dotychczas nieco ubezwłasnowolniona w systemie ochrony zdrowia, skoro nie mogła nawet zajrzeć w dokumentację medyczną pacjenta. Od Nowego Roku przepisy jasno sprecyzują, że ratownik medyczny ma prawo samodzielnie lub pod nadzorem lekarza udzielać świadczeń zdrowotnych. Choremu, którego życie lub zdrowie jest zagrożone, ratownik udzieli także wsparcia psychicznego.

Podstawa prawna: Art. 1 pkt 2 ustawy z 25 września 2015 r. o zmianie ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym, ustawy o działalności leczniczej oraz ustawy o zmianie ustawy o działalności leczniczej oraz niektórych innych ustaw (DzU z 17 listopada 2015 r., poz. 1887)

ADMINISTRACJA

Wspólne działania metaropolii

Współpraca gmin i powiatów w tworzeniu metropolii to nowa forma organizacyjna, ułatwiająca wspólne wykonywanie pewnych zadań, wspólny transport publiczny, system taryfowo-biletowy czy zagospodarowanie przestrzenne. Związek metropolitalny będzie tworzony przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia, przy spełnieniu określonych przesłanek: związek może zostać utworzony na obszarze zamieszkanym przez co najmniej 500 tys. osób, a w jego skład wchodzi miasto na prawach powiatu będące siedzibą wojewody lub sejmiku województwa. Utworzenie związku może nastąpić z inicjatywy Rady Ministrów lub na wniosek rady gminy. Zarówno w jednym, jak i w drugim przypadku wydanie rozporządzenia będzie wymagało pozytywnej opinii rad: co najmniej 70 proc. gmin, co najmniej 70 proc. miast na prawach powiatu, co najmniej 50 proc. powiatów. Władzami związku metropolitalnego będą zgromadzenie oraz trzyosobowy zarząd.

Podstawa prawna: Ustawa z 9 października 2015 r. o związkach metropolitalnych (DzU z 18 listopada 2015 r., poz. 1890)

Więcej miast

Będą nowe miasta. Wprowadzono zmiany granic niektórych gmin i nazw miejscowości. Dzięki czterem nowym miastom ich ogólna liczba wzrośnie do 919. Są to Siedliszcze w powiecie chełmskim w woj. lubelskim, w którym zresztą przybędą jeszcze dwa inne miasta: Urzędów w powiecie kraśnickim i Lubycza Królewska w powiecie tomaszowskim. Czwarte nowe miasto położone jest w Wielkopolsce, w pow. jarocińskim. To Jaraczewo. Noworoczne zmiany to też kilkadziesiąt korekt granic gmin oraz ustaleń w urzędowym nazewnictwie miejscowości bądź obiektów geograficznych. Do głośnych należy skrócenie nazwy Stargardu Szczecińskiego, miasta liczącego 70 tys. mieszkańców na Pomorzu Zachodnim, na Stargard, a wśród mniej znanych ustalenie nazw sztucznych zbiorników

Podstawa prawna: rozporządzenie Rady Ministrów z 28 lipca 2015 r. w sprawie ustalenia granic niektórych miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta, ustalenia granic oraz zmiany nazw i siedzib władz niektórych gmin (DzU z 31 lipca 2015 r., poz. 1083)

ODPADY

Będą musieli odebrać pralkę

Małe przestarzałe urządzenia sprzedawca będzie musiał przyjąć, nawet jeśli klient nie zamierza nic nowego kupić. Wystarczy, by dłuższy bok urządzenia elektrycznego nie przekraczał 25 cm, by można go było bez żadnych przeszkód oddać w sklepie z elektroniką. Nowe rozwiązania ułatwią pozbycie się np. zepsutych depilatorów, małych golarek, telefonów czy odtwarzaczy MP3, których nie można wyrzucać do śmietnika. Dziś sprzedawca musi przyjąć nieodpłatnie sprzęt, gdy klient kupuje urządzenie tego samego typu. Po zmianach nie odmówi, ale tylko w sklepach o powierzchni ponad 400 mkw. Nowością jest też to, że przy dostawie np. pralki do domu sprzedawca będzie miał obowiązek zabrać starą, gdy chcemy się jej pozbyć. Będzie mógł jednak odmówić, gdy kupimy pralkę, a będziemy chcieli oddać lodówkę.

Podstawa prawna: Ustawa z 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym - z wyjątkiem niektórych przepisów (DzU z 23 października 2015 r., poz. 1688)

Auta bez opłaty

Nie będzie już opłaty recyklingowej wynoszącej 500 zł, która do tej pory była konieczna, by zarejestrować pojazd sprowadzony z innego państwa. Firma, która sprowadza ponad 1 tys. samochodów rocznie, będzie musiała mieć w każdym województwie trzy stacje demontażu lub punkty zbierania pojazdów, w tym co najmniej jedną stację demontażu. Takie stacje bądź punkty, w których kierowcy mogą zostawić stare pojazdy, muszą być ulokowane w różnych miastach.

Przeczytaj: "Rejestracja auta tańsza o 500 zł"

Podstawa prawna: ustawa z 27 maja 2015 r. o zmianie ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2 lipca 2015 r., poz. 933).

JUŻ OBOWIĄZUJĄ OD 1 STYCZNIA 2016 R.

- oprac. mk

Nowe Prawo

PODATKI

Nowe zasady naliczania odsetek

Pozostało 100% artykułu