Trybunał Konstytucyjny orzekł we wtorek, że możliwość udzielenia przez sąd zezwolenia opiekunowi na umieszczenie w domu pomocy społecznej osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej, z zupełnym pominięciem jej woli (przy założeniu, że osoba ta zachowała zdolność komunikowania swoich potrzeb i decyzji), jest niezgodne z ustawą zasadniczą.
Zdaniem TK nie ulega też wątpliwości, że przyjęcie osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej do domu pomocy społecznej ingeruje w jej wolność osobistą. Dzieje się tak m.in. ze względu na zmianę miejsca zamieszkania oraz konieczność podporządkowania się regulaminowi pobytu w placówce.
Przepisy ustawy o ochronie zdrowia psychicznego dotyczące umieszczania w domu pomocy społecznej osób całkowicie ubezwłasnowolnionych za zgodą ich opiekunów prawnych w listopadzie zeszłego roku zaskarżył do TK rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar.
– Wręcz ostentacyjnie pozwalają zignorować autonomię decyzji osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej, sprawiając, że staje się ona przedmiotem działania innych, zwłaszcza władzy publicznej – uzasadniała ustnie wyrok sędzia TK Małgorzata Pyziak-Szafnicka.
Jak wskazywał rzecznik, w przypadku ewentualnej poprawy stanu psychicznego pensjonariusz nie ma możliwości wystąpienia do sądu opiekuńczego o zmianę orzeczenia dotyczącego umieszczenia w DPS. Jego pobyt może więc mieć charakter bezterminowy.