Spray do nosa nie może obiecywać walki z Covid-19

„Bariera przeciw wirusom powodującym m.in. przeziębienie, grypę i Covid-19" – zachęca opakowanie żelu do nosa w sprayu sprzedawanego w aptekach. W drogeriach i supermarketach można kupić chroniące przed koronawirusem płyny i chusteczki. Zdaniem prawników producenci wprowadzają w błąd, wykorzystując bałagan legislacyjny, m.in. brak przepisów regulujących zasady reklamowania wyrobów medycznych.

Zbyt ufni kupują

Doktor Paweł Doczekalski z Okręgowej Izby Lekarskiej w Warszawie uważa, że takie reklamy dezinformują i dezorientują pacjentów, szczególnie tych bardziej ufnych, np. osoby starsze.

Czytaj więcej

Prawo dla Ciebie

Za brak maseczki cały czas grozi mandat

Choć przez wakacje wielu z nas o tym zapomniało, to w Polsce nadal obowiązuje reżim sanitarnym. O...

– Pacjenci pytają, czy warto kupić żel, który według reklamy ma chronić przed zakażeniem Covid-19. Albo już go kupili i dopytują, czy teraz są chronieni przed zakażeniem. Tłumaczę wówczas, że treść reklamy nie ma zwykle wiele wspólnego z rzeczywistością, a obietnice producenta nie są poparte wynikami badań naukowych – mówi dr Paweł Doczekalski, przyjmujący w poradni podstawowej opieki zdrowotnej.

Rzadziej takie pytania słyszą aptekarze:

– Wyroby medyczne można bezkarnie reklamować, a nabywcy wydaje się, że producent przekazuje prawdę i tylko prawdę. Po co ma się konsultować z kimś, kto zna szczegóły i otworzy oczy? Dlatego rzadko pytają farmaceuty, czy taki żel na pewno zadziała – mówi Mariusz Politowicz z Naczelnej Rady Aptekarskiej, który, jak mówi, w swojej aptece nie sprzedaje nieskutecznych wyrobów medycznych.

Takiego kłopotu nie ma z lekami, bo choć na początku pandemii producenci leków próbowali wykorzystać w reklamach strach przed Covid-19, praktyki szybko ukrócił Główny Inspektorat Farmaceutyczny (GIF). Kazał wstrzymać reklamę telewizyjną wykorzystującą wizualizację koronawirusa, który pod wpływem leku stopniowo zmniejsza się i zanika. GIF uznał, że spot wprowadza w błąd, sugerując, że produkt leczniczy wykazuje aktywność wobec koronawirusa, co jednak nie znajdowało potwierdzenia ani w treści charakterystyki produktu leczniczego (ChPL), ani w w treści ulotki dla pacjenta. Z tego samego powodu GIF zakwestionował ulotkę produktu leczniczego zatytułowaną „Zdystansuj wirusa w pięciu krokach".

Konsument, nie pacjent

Takiej decyzji nie może jednak wydać dla wyrobów medycznych, bo zawarte w prawie farmaceutycznym przepisy dotyczą tylko reklamy leków.

Obecna ustawa o wyrobach medycznych jest o wiele bardziej liberalna. Co prawda zgodnie z art. 8 ust. 2 materiały promocyjne, prezentacje i informacje o wyrobach medycznych nie mogą wprowadzać w błąd, ale można je rozpatrywać tylko z punktu widzenia naruszenia zbiorowych interesów konsumentów, co podlega ocenie prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK). W przeciwieństwie do produktów leczniczych, dla których funkcję nadzoru pełni GIF, dla wyrobów medycznych brak organu, który sprawowałby bezpośredni nadzór nad legalnością reklam.

Sytuację ma zmienić projekt nowej ustawy o wyrobach medycznych, który jednak utkwił w komisji prawniczej.

Dziś konsument, który poczuje się oszukany, bo, np., mimo stosowania żelu do nosa mającego chronić przed koronawirusem, zachoruje na Covid-19, może poskarżyć się prezesowi UOKiK.