Ponad ośmiu na dziesięciu Polaków obawiałoby się zgłosić szefowi potrzebę wsparcia w leczeniu zdrowia psychicznego, a nawet bałoby się go prosić o wsparcie w profilaktyce takich schorzeń – wynika z tegorocznego badania firmy Activy & Mindy, które objęło 2 tys. pracowników i pracodawców w Polsce. Badanie pokazało, że pomimo widocznej od kilku lat mody na firmowe programy wellbeing, które mają wspierać dobrostan fizyczny i psychiczny pracowników, z realną dbałością o kondycję mentalną nie jest u nas najlepiej.

Jeszcze przed wybuchem pandemii międzynarodowe sondaże dowodziły, że Polacy plasują się w ścisłej czołówce najbardziej zestresowanych pracowników. Koronawirus dodatkowo pogorszył ten stan; ponad połowa uczestników badania Activy & Mindy ocenia, że pandemia uderzyła w ich kondycję mentalną, zaś co drugi odczuwał w ciągu ostatniego roku wypalenie zawodowe. Widać to zresztą w statystykach chorobowych.

Według danych ZUS w 2020 r. lekarze wystawili ponad półtora miliona zwolnień z powodu zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania, o jedną czwartą więcej niż w 2019 r. Pogorszenie stanu zdrowia potwierdzają też statystyki prywatnej sieci medycznej Medicover. W zeszłym roku o połowę wzrosła tam liczba konsultacji z psychologiem i psychiatrą umawianych przez pracowników. Liczba zwolnień lekarskich od psychiatry zwiększyła się o 60 proc.

Jak tłumaczy dr Piotr Soszyński, dyrektor ds. strategicznego doradztwa medycznego w Medicover, pandemia pogłębiła problem, który lekarze obserwują od lat. Osoby spędzające w pracy często więcej niż osiem godzin dziennie są nieustannie narażone na sytuacje trudne i stresogenne. Pracownik będący w słabszej kondycji psychicznej może mieć problemy z koncentracją, ze snem, a także zmniejszone zaangażowanie, wypalenie zawodowe, poczucie braku sensu wykonywanej pracy czy nawet depresję.

Z badania Activy & Mindy wynika, że większość polskich pracowników walczy z problemami psychicznymi bez wsparcia pracodawcy. Jedynie 27 proc. dostrzegło jakieś działania czy rozwiązania wspierające ich dobrostan mentalny po pandemii, a tylko 21 proc. wskazało, że pracodawca umożliwia im dostęp do rozwiązań wspomagających radzenie sobie ze stresem czy jakość snu. Wśród nich są treningi uważności (mindfulness), z których chciałoby skorzystać 72 proc. badanych i które stają się ważnym elementem programów wellbeingu w firmach.

Tyle tylko, że w takie programy inwestują zwykle duzi, zamożni pracodawcy. Jak jednak ocenia Jacek Santorski, psycholog biznesu i ekspert ds. psychologii przywództwa, niektóre z dużych firm chwalących się rozbudowanym programem wellbeingu i mindfulness zapominają o zaspokojeniu podstawowych potrzeb ludzi, takich jak bezpieczeństwo w zespole i miejscu pracy. Jak przypomina Santorski, na stan mentalny pracowników duży wpływ ma atmosfera w firmach, w tym podejście menedżerów. Prawdziwi liderzy nawet bez programu wellbeingu potrafią wesprzeć pracowników. – Ich świadomość znaczenia wagi kondycji mentalnej jest kluczowa – podkreśla Dorota Minta, psycholog i psychoterapeutka z Instytutu Wsparcia Psychologicznego. Jak dodaje, potrzebna jest specyficzna wrażliwość, dzięki której można na wczesnym etapie dostrzec symptomy świadczące o tym, że z pracownikiem dzieje się coś złego, i spróbować go wesprzeć. Czasem wystarczy odpoczynek, odciążenie z nadmiaru zadań bądź pomoc w pokonaniu problemu.