Świadczenia pielęgnacyjne: sądy przychylniejsze opiekunom niż gminy

Ustawa o świadczeniach rodzinnych jest niejasna. Gminy z ostrożności odmawiają pomocy. By uzyskać specjalny zasiłek opiekuńczy, trzeba zrezygnować z zatrudnienia. Nie do końca jednak wiadomo, co przez to należy rozumieć.

– Czekamy na wykładnię sądów – przyznaje Eliza Dygas, kierownik działu świadczeń rodzinnych w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Płocku.

Pierwsze wyroki już zapadają. Okazuje się, że sądy do rezygnacji z zatrudnienia podchodzą liberalniej niż gminy.

Dyscyplinarka jak rezygnacja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim orzekł w sprawie mężczyzny, który opiekował się niepełnosprawną matką. Świadczenie pielęgnacyjne miał przyznane do końca grudnia 2012 r. Data ta wynikała z orzeczenia lekarza orzecznika ZUS.

Kolejnym orzeczeniem matka znów została uznana za całkowicie niezdolną do pracy. Upływ okresu, na jaki przyznano skarżącemu świadczenie pielęgnacyjne na matkę, zbiegł się ze zmianą stanu prawnego. Zamiast o świadczenie pielęgnacyjne wystąpił więc o specjalny zasiłek opiekuńczy. Pomocy jednak nie otrzymał. Organy gminy uznały, że wnioskodawca nie spełnia przesłanki rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej.

Z przedstawionego przez niego świadectwa pracy wynikało bowiem, że został zwolniony w trybie dyscyplinarnym. Sam z pracy nie zrezygnował.

W odwołaniu skarżący podnosił, że pracodawca odmówił przyjęcia od niego wypowiedzenia, a także nie udzielił mu urlopu, o który się starał w związku z koniecznością sprawowania opieki nad matką. Zdaniem składu orzekającego, jeśli rzeczywiście tak było, powinien otrzymać pomoc. Ośrodek pomocy społecznej powinien to zweryfikować.

Zasiłek czy świadczenie

Jednakże – jak podniósł WSA – źródłem wadliwości decyzji organu I instancji jest przede wszystkim nierozważenie przez organy, czy wniosek o zasiłek nie powinien być rozpoznany jako wniosek o kontynuację dotychczas pobieranego świadczenia pielęgnacyjnego.

Zdaniem sądu został on złożony co prawda 21 stycznia 2013 r., ale stanowi w istocie żądanie kontynuacji świadczenia, które otrzymywał do końca 2012 r. z tytułu sprawowania opieki nad matką. Jeśli więc nawet gmina nie przyzna mu specjalnego zasiłku, powinien do 30 czerwca otrzymywać świadczenie pielęgnacyjne.

Korzystne dla skarżącej orzeczenie wydał także Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy. Gmina odmówiła przyznania specjalnego zasiłku opiekuńczego ze względu na brak rezygnacji z zatrudnienia.

Pół etatu wystarczy

Skarżąca wyjaśniała jednak, że do sierpnia zeszłego roku pracowała na cały etat. Kiedy jej ojciec ciężko zachorował, zrezygnowała z połowy etatu, by się nim opiekować. Potem sklep, w którym pracowała, zlikwidowano i została bez zatrudnienia.

Zdaniem Samorządowego Kolegium Odwoławczego kobieta nie zrezygnowała z zatrudnienia ze względu na konieczność sprawowania opieki. Jej stosunek pracy ustał bowiem z upływem czasu, na jaki miała zawartą umowę o pracę. Zasiłek więc nie przysługuje.

Jednak w opinii WSA w tym stanie rzeczy wygaśnięcie stosunku pracy może być potraktowane jako rezygnacja z zatrudnienia. Skarżąca mogła bowiem skorzystać z zarejestrowania się w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna, a następnie zrezygnować z tego statusu celem opiekowania się rodzicami z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Takie działanie skarżącej jednak byłoby, w ocenie sądu, fikcją, jeżeli faktycznie zamierzała starać się o specjalny zasiłek opiekuńczy w związku z koniecznością sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Sygnatury akt: II SA/Go 506/13 II SA/Bd 463/13

Nie każdy dostanie pieniądze

Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje:

- osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny,

- osobom rezygnującym z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania stałej opieki nad niepełnosprawnym,

- jeżeli łączny dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny niepełnosprawnego w przeliczeniu na osobę nie przekracza 623 zł netto.

Nie ma szans na świadczenie osoba, która:

- ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego,

- podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów,