Prawo do emerytury czy renty ustaje wraz ze śmiercią osoby uprawnionej. Członkowie rodziny mają możliwość otrzymania ostatniej emerytury czy renty, jeżeli zmarły był do niej uprawniony przed śmiercią, ale jej nie pobrał.
Z konta lub od listonosza
Jeżeli na konto zmarłego wpłynie emerytura lub renta, która zmarłemu przysługiwała, czyli za ten miesiąc, w którym bliska nam osoba zmarła to - bez względu na to, czy śmierć nastąpiła pierwszego dnia miesiąca, czy w jego połowie - wypłaconych pieniędzy nie trzeba będzie zwracać.
Jeżeli jednak listonosz przyniesie emeryturę należną za miesiąc następujący po miesiącu, w którym nastąpiła śmierć emeryta, to wtedy te pieniądze już się rodzinie nie należą.
– Taka sytuacja jest wtedy, gdy nasz bliski umiera np. w ostatnim dniu czerwca, a na konto wpływa emerytura lub renta za lipiec, czyli już należna za następny miesiąc – wyjaśnia Iwona Kowalska-Matis, regionalny rzecznik prasowy ZUS na Dolnym Śląsku.
Czytaj więcej
Wdowa po mężu, który pobierał emerytury z ZUS i KRUS, dostanie tylko jedną rentę rodzinną – uznał w środę Sąd Najwyższy.
Rzeczniczka podkreśla, że pieniędzy nie trzeba wypłacać i zanosić do ZUS. Wystarczy po prostu zostawić je na koncie.
- My sami poprosimy bank o ich zwrot. Jeśli jednak rodzina już pieniądze wypłaciła wtedy najlepiej zasilić konto kwotą, której brakuje. Pozwoli to uniknąć sytuacji, w której ZUS zwróci się do bliskich zmarłego z żądaniem zwrotu nienależnie pobranych pieniędzy – dodaje Kowalska-Matis.
A co robić, jeżeli emeryturę do domu przynosi listonosz? Po prostu nie odbierać - wtedy poczta zwróci ją do ZUS.
Należne, nienależne
W sytuacji, gdy pieniądze należą się rodzinie, a zostały do ZUS zwrócone, można złożyć wniosek o wypłatę niezrealizowanego świadczenia na formularzu ENS). Zakład wydaje w sprawie formalną decyzję i przekazuje pieniądze osobom uprawnionym.
Druk ENS można złożyć także online poprzez indywidualne konto na platformie internetowej PUE ZUS. Należy to zrobić przed upływem 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, której przysługiwało świadczenie.
W sytuacji, gdy listonosz wypłaci domownikom nienależne świadczenie po zmarłym lub zostanie ono podjęte z konta osoby zmarłej, Zakład będzie dochodził zwrotu przekazanej kwoty brutto.
- Pieniądze wypłacone po śmierci emeryta lub rencisty zawsze trzeba zwrócić, jako nienależnie pobrane świadczenie – podkreśla Kowalska-Matis.
Jeśli zgon nastąpił przed terminem płatności świadczenia i istnieje możliwość wstrzymania tej wypłaty, ZUS przestaje przekazywać pieniądze od miesiąca, w którym nastąpił zgon. W przeciwnym przypadku wstrzymanie wypłaty następuje w kolejnym miesiącu, po śmierci emeryta bądź rencisty.
- Zawsze w sytuacji, gdy Zakład wstrzyma wypłatę jeszcze w tym samym miesiącu, w którym nastąpił zgon, uprawniony członek rodziny może złożyć do nas wniosek o wypłatę tzw. świadczenia niezrealizowanego – jeszcze raz przypomina rzeczniczka.
Co to jest niezrealizowane świadczenie z ZUS?
Niezrealizowane świadczenie to takie, do którego zmarła osoba była uprawniona przed śmiercią, ale go nie pobrała lub nie zostało ono jej wypłacone. Jeżeli np. ktoś zmarł 1 listopada i ZUS nie wypłacił świadczenia, bo otrzymał informację o zgonie, to niezrealizowaną emeryturę można wypłacić członkom rodziny tej osoby, ale wyłącznie na ich wniosek.
Niezrealizowane świadczenie to również takie, gdy osoba złożyła wniosek o emeryturę lub rentę i zmarła zanim ZUS wydał decyzję przyznającą świadczenie. Podobnie jest, gdy złożyła wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury lub renty, a przed załatwieniem tego wniosku przez ZUS zmarła. Należność przysługująca zmarłemu może być wypłacona uprawnionemu członkowi rodziny w ramach niezrealizowanego świadczenia.
Komu przysługuje wypłata niezrealizowanego świadczenia?
• w pierwszej kolejności – mąż, żona lub dzieci zmarłego, jeśli prowadziły z nim wspólne gospodarstwo domowe,
• w drugiej kolejności: – małżonkowie i dzieci, z którymi zmarły nie prowadził gospodarstwa domowego (w razie braku małżonka, dzieci, z którymi zmarła osoba prowadziła wspólne gospodarstwo domowe).
• w trzeciej kolejności – inni członkowie rodziny uprawnieni do renty rodzinnej lub ci, na których utrzymaniu pozostawała osoba zmarła, w razie braku wymienionych wyżej małżonka i dzieci.
Jakie trzeba złożyć dokumenty?
Dokumenty, na podstawie, których ZUS ustali uprawnienia do niezrealizowanych świadczeń, to w szczególności:
• odpis aktu zgonu,
• odpis aktu małżeństwa – w przypadku małżonka,
• odpis aktu urodzenia – w przypadku dzieci,
• środki dowodowe potwierdzające fakt prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego lub fakt przyczyniania się do utrzymywania osoby zmarłej.
