Gdy słowa stają się pałką

„Naćpana hołota", „katolicka ciota" – to tylko ostrzejsze ze sformułowań, jakimi w mijającym roku posługiwali się parlamentarzyści.

Politycy potrafią ranić słowami jak nożem nawet w przedzień Wigilii Bożego Narodzenia. W niedzielę, w rozmowie z Radiem Zet eurodeputowany SLD Wojciech Olejniczak stwierdził, że skoro lider PiS wierzy, że gdyby jego brat nie zginął w Smoleńsku to pewnie zostałby zamordowany przy innej okazji, to powinien zająć się nim psychiatra. - Słowami Jarosława Kaczyńskiego o możliwości zamachu na Lecha Kaczyńskiego w drodze do Stanów Zjednoczonych powinni się zająć specjaliści nie od lotnictwa, a od psychiatrii - mówił polityk lewicy.

- Niech pan się zastanowi, co robi i mówi. Szkoda, że nie jest pan wierzący, poszedłby pan do spowiedzi, może by pomogło- ripostował Adam Hofman, rzecznik PiS

Nigdy politycy nie stronili od barwnych porównań i kontrowersyjnych wypowiedzi. Jedno i drugie zapewniało im obecność w mediach, a czasami nawet nagrodę Srebrne Usta przyznawaną przez słuchaczy radiowej Trójki. Jednak wypowiedzi nagradzane przez radiosłuchaczy można uznać wręcz za godne pochwał w porównaniu z językiem niektórych polityków. Na dobre zagościł on w Sejmie wraz z pojawieniem się na Wiejskiej Samoobrony. To zresztą lider tej partii, nieżyjący już dziś Andrzej Lepper, powiedział: – Wersal się skończył w dniu, kiedy Samoobrona weszła do Sejmu. Były to prorocze słowa.

Według ekspertów w polityce nie ma problemu mowy nienawiści, ale jest cyniczne podgrzewanie sporu

– Warto odróżnić dwa rodzaje sytuacji, w których politykowi zdarza się użyć mocniejszych słów. Pierwsza to wywiady na żywo, telewizyjne dyskusje, gdy danego polityka łatwo wyprowadzić z równowagi i bywa, że pod wpływem emocji używa ostrych słów. I nie jest to moim zdaniem ani przejaw zdziczenia obyczajów, ani mowy nienawiści. Gorzej, gdy ktoś z aroganckiego, wulgarnego języka w polityce uczynił swój sposób na zaistnienie – ocenia w rozmowie z „Rz" dr Rafał Matyja, politolog.

Niekiedy taka próba zaistnienia kończy się kompromitacją. Niedawno miał okazję się o tym przekonać senator Kazimierz Kutz, któremu warszawski Sąd Okręgowy kazał przeprosić eurodeputowanego Zbigniewa Ziobrę (SP) za „bezprawne naruszenie jego dóbr osobistych". Chodziło o wypowiedź Kutza z 2011 r., gdy komentując dla „Newsweeka" projekt raportu sejmowej komisji śledczej do zbadania okoliczności śmierci Blidy, powiedział o Jarosławie Kaczyńskim i Ziobrze: – Oni zamordowali niewinną kobietę.

Słowo prymitywne

Od kilku lat o nieformalny prymat najbardziej agresywnego politycznego fightera rywalizują ze sobą Stefan Niesiołowski (PO) i Janusz Palikot. Jeszcze do niedawna to właśnie Palikot należał do mistrzów słownej nagonki, a z ostrych ataków na Jarosława i Lecha Kaczyńskich uczynił swój znak rozpoznawczy. I tak np. o podróży na uroczystości katyńskie, która zakończyła się katastrofą smoleńską, powiedział, że był to pijacki wypad Lecha Kaczyńskiego. Również w tym roku Palikot nie przebierał w słowach. Już w marcu „zasłynął" nazwaniem arcybiskupa Józefa Michalika, przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski, chamem. Poszło o sprawę koncesji dla Radia Maryja.

– Michalik jest takim samym chamem jak Rydzyk, no taka jest prawda – mówił Palikot w rozmowie z Radiem Zet.

Miesiąc później na Twitterze napisał o ministrze sprawiedliwości Jarosławie Gowinie (PO): „Gowin zachowuje się jak katolicka ciota. To, że biskup gwałci dziecko, nie ma znaczenia, dopóki nikt się o tym nie dowie".

Sądząc po wypowiedziach lidera Ruchu Palikota, ma on problem nie tylko ze słownictwem, ale i z akceptowaniem zasad demokracji. Bo niedawno w Sejmie krzyczał do posłów PiS : – Wasze miejsce jest w więzieniu. My was tam zaprowadzimy. Przyjdzie taki moment, że tam wylądujecie. A prof. Piotra Glińskiego, socjologa i kandydata PiS na premiera rządu technicznego, nazwał talibem.

Ale zdaniem ekspertów, z którymi rozmawiała „Rz", w tym roku Palikot utracił palmę pierwszeństwa w słownej agresji. – Niesiołowski jest mistrzem w tej kategorii. Nawet jeśli zaczyna wypowiedź spokojnie, to po chwili tak się nakręca, że kończy agresją. Problemem Niesiołowskiego jest to, że w odróżnieniu np. od ciętych słownych ripost Leszka Millera jego są tak brutalne, że budzą wyłącznie niesmak – mówi „Rz" dr Jacek Kloczkowski, politolog.

Do historii przejdzie skandaliczne zachowanie Niesiołowskiego w maju tego roku. Były wicemarszałek Sejmu proszony przez dziennikarkę Ewę Stankiewicz o komentarz najpierw zaatakował ją słownie, a później próbował zniszczyć kamerę. – Nie chcę z panią rozmawiać. Niech pani idzie do PiS-u. Bo pani rozbiję kamerę! Czy pani jest głucha? Niech pani idzie do tych swoich PiS-owskich lizusów. Won stąd! – krzyczał Niesiołowski. Krótko po tym zajściu „Super Express" na okładce opublikował fotomontaż zdjęcia Niesiołowskiego z rozwartą w ataku furii szczęką pitbulla. Zdjęcie okraszono podpisem „Wścieklizna". Na reakcję Niesiołowskiego nie trzeba było długo czekać. Polityk porównał tabloid do hitlerowskiej gadzinówki i zagroził pozwem. Ale teraz to ośmiu dziennikarzy tej gazety pozwało polityka PO za ubliżające im określenie.

Co w sercu, to na języku

Brutalizacja języka to również efekt tzw. wojny polsko-polskiej, czyli m.in. konfliktu między PO i PiS. Jednak choć wymiana zdań pomiędzy Donaldem Tuskiem a Jarosławem Kaczyńskim bywa bardzo ostra, to wulgaryzmy w nich nie padają. I tak np. komentując nieudolność rządu w sprawie wyjaśnienia przyczyn katastrofy smoleńskiej, lider PiS sugeruje zdradę czy zamach. – Ta władza Polskę niszczy – mówił Kaczyński podczas niedawnego posiedzenia Rady Politycznej PiS. W kwietniu sugerował, że ktoś, kto twierdzi, iż przyczyny katastrofy leżą po stronie polskiej, mógł zostać zwerbowany przez Rosjan. – To hańba, która przejdzie do historii Polski, i pan się zapisze w tej historii razem z tymi, którzy są na polskiej liście hańby – mówił do Tuska o katastrofie smoleńskiej lider PiS.

Szef PO nie pozostaje dłużny. Gdy Kaczyński sugerował rządowi odpowiedzialność za śmierć 96 ofiar katastrofy, Tusk ripostował: – Nie sposób ułożyć sobie życia w jednym państwie z tymi, którzy formułują tego typu wnioski.

W co najmniej jednej wypowiedzi w tym roku Tusk przekroczył granicę kultury. W marcu podczas sejmowej debaty nad wnioskiem „Solidarności" o referendum w sprawie podniesienia wieku emerytalnego premier ostro zaatakował Piotra Dudę, szefa „Solidarności". – Myślę, że nie po to pana wybierano na szefa „Solidarności", aby się pan podejmował zadań, które właściwie jest w stanie wykonać każdy pętak – stwierdził.

Ponieważ ryba psuje się od głowy, to i partyjni działacze PO i PiS nie przebierają w słowach. W 2011 r. Tomasz Hardyk, działacz bydgoskiej PO, komentując kongres partii Kaczyńskiego, powiedział, że „PiS-owskie bydło dostało spazmów". Platforma najpierw odcięła się od swojego działacza, a później awansowała go na doradcę ministra administracji i cyfryzacji Michała Boniego.