PSL dostanie kosztowną zabawkę. Donald Tusk niespodziewanie daje zielone światło Instytutowi Witosa

– Instytut Witosa ma być po to, aby dbać o jego pamięć, o jego myśl polityczną, a ta myśl była zjednoczeniowa, patriotyczna, ta myśl była polska. I sprawa polska zawsze była na pierwszym miejscu – mówił 15 sierpnia ubiegłego roku wicepremier, szef MON i zarazem prezes PSL Władysław Kosiniak-Kamysz. W Święto Wojska Polskiego zapowiedział złożenie w Sejmie projektu dotyczącego powołania Instytutu im. Wincentego Witosa, „żeby upamiętnić tradycję nie tylko Bitwy Warszawskiej, ale całej roli premiera naszej wolności w odzyskiwaniu i umacnianiu niepodległości”.

I ludowcy rzeczywiście dostaną swój wymarzony instytut. Wiele wskazuje na to, że jest to powyborczy prezent od pozostałych koalicjantów, bo jeszcze niedawno się wydawało, że ustawa nie przejdzie przez Sejm.

Czytaj więcej

Polityka

Kosztowny instytut PSL. Na jego utrzymanie podatnik wyda miliony

Choć rząd kasuje instytuty powoływane za czasów PiS, ludowcy chcą stworzyć nową taką jednostkę ku...

Instytut Witosa: pozostali koalicjanci początkowo grali na zwłokę w sprawie projektu wniesionego przez PSL

Wskazywałby na to przebieg dotychczasowych prac w parlamencie. Posłowie PSL wnieśli projekt pod koniec października ubiegłego roku, a dopiero w marcu zajęła się nim sejmowa Komisja Edukacji i Nauki. Obrady trwały jednak tylko 15 minut, podczas których powołano podkomisję nadzwyczajną do rozpatrzenia tego projektu. Posłowie PiS nie mieli wątpliwości, że jest to gra na zwłokę. – Gdybyśmy nie powoływali podkomisji, to bylibyśmy już w połowie rozpatrywania projektu ustawy – mówiła posłanka PiS Mirosława Stachowiak-Różecka.

Również podkomisja sprawiała wrażenie, jakby nigdzie jej się nie spieszyło. Pierwsze merytoryczne posiedzenie odbyła dopiero w połowie marca, a jego przebieg wskazywał na konflikt wokół projektu wewnątrz koalicji. – Nikt nie kwestionuje tego, czy Wincenty Witos był istotną postacią dla historii polskiej, dla historii ruchu ludowego, tylko czy powołanie instytutu badawczego w takim kształcie ma sens i jest uzasadnione – mówiła Dorota Olko z Lewicy. Jej zdaniem jego „zadania pokrywają się z istniejącymi instytucjami” i można „mieć również wątpliwości co do siedziby instytutu, bo w Warszawie mamy Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego”.

Posłanka KO Kinga Gajewska złożyła z kolei wniosek formalny o przerwę do następnego posiedzenia komisji. Uzasadniała to „natłokiem niewiadomych” wokół projektu, który jej zdaniem powinien być rządowy, a nie poselski, i przejść całą ścieżką konsultacji publicznych i międzyresortowych.

W ubiegłej kadencji ówczesna opozycja krytykowała liczne instytuty tworzone przez PiS

Z nieoficjalnych rozmów „Rzeczpospolitej” wynika, że przebieg posiedzenia podkomisji nie był przypadkiem, bo projektu nie chcieli koalicjanci. – Mieliśmy duże wątpliwości wobec instytucji, która po prostu może stać się dostarczycielką synekur dla PSL – mówi jeden z polityków koalicji.

Jego zdaniem o takim charakterze instytutu świadczą zapisy projektu. Wynika z niego, że instytut ma podlegać Ministerstwu Rolnictwa i Rozwoju Wsi, które jest obecnie w rękach PSL i którym w ciągu ostatnich 35 lat aż dziesięć razy szefowali ludowcy. Projekt przewiduje, że celem instytutu ma być m.in. „ochrona, kultywowanie, szerzenie myśli narodowej i patriotycznej Wincentego Witosa” oraz „inicjowanie i podejmowanie działań mających na celu przybliżanie postaci Witosa”, czyli silną promocję osoby będącej symbolem PSL.

Czytaj więcej

Polityka

PSL przeciw związkom partnerskim. Kolejne krytyczne uwagi resortów kierowanych przez ludowców

Ministrowie z PSL po raz kolejny wysłali negatywne opinie do projektów o związkach partnerskich,...

Ile ma to kosztować? Jak wynika z projektu i deklarowanych skutków regulacji, na rozruch instytutu ma iść 10 mln zł, a następnie ma on być on dotowany z budżetu kwotą od 4 do 5 mln zł rocznie.

Taka konstrukcja przepisów jest tym bardziej zaskakująca, że obecne partie koalicyjne, będąc w opozycji, krytykowały za rządów PiS wysyp nowych instytutów, agencji i funduszów. W 2023 roku w odpowiedzi na interpelację posłanki Izabeli Leszczyny, obecnie minister zdrowia, resort finansów informował, że w sumie powstało aż 45 takich podmiotów. Ówczesna opozycja zarzucała im rozbuchane budżety, wspieranie środowisk związanych z PiS oraz zatrudnianie tzw. krewnych i znajomych królika. Zresztą po zmianie władzy premier Donald Tusk zlikwidował instytuty Pokolenia i De Republica, a obecnie trwają prace nad skasowaniem Instytutu Współpracy Polsko-Węgierskiej.

Dziś koalicja nie ma już zastrzeżeń wobec pomysłu PSL

– Gdy PSL złożyło swój projekt, uważaliśmy, że tworząc nowy instytut, zaprzeczymy sami sobie – słyszymy od jednego z polityków KO. Projekt skrytykowali też sejmowi prawnicy, których zdaniem niedostatecznie określono zadania rady instytutu oraz jego gospodarkę finansową. Tego typu zastrzeżenia są już jednak nieaktualne. Obecnie zapanowała ponadpartyjna zgoda.

Czytaj więcej

Prawo karne

Wincenty Witos uniewinniony. Wyrok SN ws. procesu brzeskiego

Sąd Najwyższy uniewinnił w czwartek Wincentego Witosa i 9 innych dawnych liderów PSL i PPS. To ef...

Tak wynika z przebiegu wtorkowego posiedzenia Komisji Edukacji i Nauki. Tym razem projekt nie wzbudził już wątpliwości koalicjantów, którzy w około 40 minut z niewielkimi poprawkami skierowali pomysł PSL do finału prac sejmowych. Pozytywną opinię do projektu wysłało nawet Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, będące w rękach Lewicy. – To był trudny temat, ale Witos nigdy nie miał lekko – mówił podczas posiedzenia poseł PSL Wiesław Różyński.

Jak wynika z naszych rozmów, akceptacja projektu przez KO jest prawdopodobnie elementem jakiegoś większego układu między premierem Donaldem Tuskiem a Władysławem Kosiniakiem-Kamyszem. I to takiego, który nie ma związku z niekorzystnymi dla koalicji wyborami prezydenckimi, bo ostatnie posiedzenie komisji zwołano jeszcze przed drugą turą głosowania.