Dr hab. Łukasz Okruszek: Zima zaskakuje drogowców a sytuacja w nauce polityków

Spór z resortem nauki zaczął się kilka miesięcy temu wraz z prezentacją założeń reformy PAN. „Brak wsparcia i zazdrość o osiągnięcia, zależność młodych badaczy od przełożonych podobna do mafijnej, inercja środowiska, zamknięcie czy wręcz wrogość na naukowców z zagranicy” – problemy uczelni wyższych w Polsce wymienia „Forum Akademickie”. Może oprotestowane zmiany okażą się korzystne dla młodych uczonych?



Instytuty PAN zatrudniają 10 tys. pracowników. Nie chciałbym, aby uwaga koncentrowała się na 350 starszych profesorach z korporacji PAN: wzięta na sztandary przez Macieja Gdulę demokratyzacja Akademii to temat zastępczy. Wolę rozmawiać o tym, że nie przyciągamy doktorantów, bo 25-letni absolwent, który chce pracować w nauce, musi zgodzić się na stypendium poniżej pensji minimalnej. Młodzi naukowcy pracują w prekaryjnych warunkach – nie mają etatów, pozostają im granty. To prawda, że struktury hierarchiczne są często ograniczeniem, ale nie tylko w środowisku naukowym. To zaś jest wyposażone w mechanizm obronny: to Narodowe Centrum Nauki, które daje możliwość zbudowania własnej kariery od samego dołu, np. młodemu badaczowi, który jest blokowany lub nie wspiera go promotor. Problemu nie da się sprawdzić do konfliktu starszych z młodszymi. Jest więcej osi podziału.

Czytaj więcej

Polityka

“Nie dla naukowego polexitu”. Badacze apelują do Donalda Tuska o pieniądze

Na zorganizowanej w poniedziałek konferencji naukowcy potwierdzili, że nie otrzymali z Kancelarii...


To znaczy?

Jedni zakładają, że umiędzynarodowienie nauki jest niezbędne, inni wprost przeciwnie. Część badaczy za ważną uznaje promocję badań w Polsce i za granicą, pozostali odnajdują się w systemie wsobnym, publikując dla siebie w uniwersyteckich wydawnictwach i nie zastawiając się nad użytecznością badań i sposobem na zainteresowanie społeczeństwa ich wynikami. Kiedyś nie było takiego nacisku na publikacje, dziś wpada się czasami w drugą skrajność. 



Gdyby miał pan przedstawić ministrowi Wieczorkowi choćby dwie rekomendacje?

Uwspólnijmy przekaz, opierając go na prawdziwym dialogu. Minister wie, że niedofinansowana nauka to państwo, które cofa się w rozwoju. 


A druga?



Jestem psychologiem, który bada samotność i związane z nią procesy zachodzące w mózgu. W wielu krajach na Zachodzie powołuje się ministerstwa, które zajmują się tym poważnym problemem. To dobry przykład na potrzebę implementacji badań i komunikacji ze społeczeństwem. Od pół roku przepychamy się w sprawie reformy PAN, zamiast rozmawiać o tym, po co są nam podobne instytucje, uniwersytety i nauka. To wymaga szerokich konsultacji społecznych: zróbmy je wreszcie.