Jakie uprawnienia zyska straż marszałkowska?

Straż marszałkowska liczy 160 funkcjonariuszy, jej głównym zadaniem jest ochrona parlamentu, a zgodnie ze swoją nazwą podlega marszałkowi Markowi Kuchcińskiemu. Od 20 maja jest służbą mundurową z prawdziwego zdarzenia. To efekt uchwalenia ustawy o straży marszałkowskiej.

A od innych służb, w tym specjalnych, będzie mogła wyjątkowo łatwo otrzymywać informacje. To z kolei skutek rozporządzenia, które powstaje w MSWiA.

Sztywne łącza

Rozporządzenie dotyczy „zakresu, warunków i trybu przekazywania Straży Marszałkowskiej" informacji przez m.in. ABW, AW, SKW, SWW, policję, Straż Graniczną i Służbę Ochrony Państwa. Zgodnie z projektem straż marszałkowska będzie mogła występować o takie informacje w wyjątkowo wielu sytuacjach, czyli wtedy, gdy „jest to niezbędne do prowadzenia działań profilaktycznych w celu ustalenia stopnia zagrożenia i wskazania obszarów wymagających podniesienia stanu bezpieczeństwa dla chronionych osób, terenów, obiektów lub urządzeń".

Co więcej, straż będzie mogła sięgać po informacje wyjątkowo prosto, bo za pomocą tzw. sztywnego łącza, czyli po prostu logując się do baz danych. Takie rozwiązanie ma być standardem przy wydobywaniu informacji od policji i Służby Ochrony Państwa. A w przypadku specsłużb straż będzie dostawać informacje na piśmie, a sztywne łącze będzie stosowane „w sytuacjach niecierpiących zwłoki".

Czy takie uprawnienia rzeczywiście są niezbędne? Wydział Prasowy MSWiA informuje, że pracując nad rozporządzeniem, ministerstwo po prostu wykonuje obowiązek zawarty w nowej ustawie. Problem w tym, że o pozyskiwaniu informacji ze służb jest tam kilka zdań, a ustawa nie mówi np. o sztywnych łączach.

– Straż marszałkowska komuś pomyliła się ze służbą specjalną – alarmuje poseł PO Marek Wójcik. – Gdy jest to konieczne, powinna korzystać z pomocy innych służb, ale to nie znaczy, że powinna budować własne bazy danych. Podczas prac nad ustawą PiS wycofało się z części zapisów. Jednak widać, że był to ruch pozorny, a szerokie uprawnienia będą przyznawane rozporządzeniami – dodaje.

Poseł nawiązał do budzących wiele emocji pomysłów, które miały dać straży marszałkowskiej możliwość opłacania donosicieli i operowania na terenie całego kraju. PiS porzuciło je na ostatnim etapie prac w komisjach. Jednak nawet bez nich ustawa budzi wiele kontrowersji.

Na uchwalenie takiej regulacji sami funkcjonariusze naciskali na posłów od wielu lat, licząc głównie na zdobycie uprawnień emerytalnych typowych dla służb mundurowych. Gdy w końcu projekt ujrzał światło dzienne, okazało się, że przewiduje też kilkanaście stopni służbowych i broń paradną dla oddziału reprezentacyjnego. Prawdopodobnie będą nią szable.

W dodatku liczebność formacji ma wzrosnąć ze 160 do 280 etatów. Środki na ten cel zarezerwowano w budżecie na 2018 rok, ale rekrutacja jeszcze nie ruszyła.

Groźba inwigilacji

Ten rozmach nie podoba się byłemu szefowi BOR gen. Marianowi Janickiemu. – Przez całe lata straż marszałkowska pełniła głównie funkcje reprezentacyjne. Nic się nie działo i nie dzieje, co by uzasadniało przyznanie aż takich uprawnień. Po co to jest potrzebne? Czy po to, by inwigilować posłów? – pyta.

Przypomina, że zmiany przyszły w szczególnym okresie. Z powodu protestu opiekunów osób niepełnosprawnych Sejm przypomina twierdzę. Jest otoczony barierkami, został zamknięty dla wycieczek i gości posłów, a wpuszczani są do niego tylko dziennikarze posiadający stałe przepustki.