Koronawirus: rozliczania podatkowe pracowników transgranicznych - nowe porozumienie Polski z Niemcami

Wyjątkowe okoliczności pandemii koronawirusa spowodowały, że wiele osób jeżdżących do pracy za granicę ma kłopoty z jej przekroczeniem. W niektórych przypadkach zagraniczni pracodawcy rozwiązują ten problem, pozwalając polskim pracownikom na pracę zdalną z wykorzystaniem komputera i internetu. Nowoczesne środki komunikacji są w tym bardzo pomocne, ale nie usuwają innego problemu, już natury podatkowej.

Może się bowiem okazać, że fizyczne wykonywanie pracy w Polsce, zamiast w innym kraju, przekłada się na obowiązek opodatkowania tej pracy w Polsce. To nie zawsze bywa korzystne finansowo. Może też przynieść komplikacje w rozliczeniach podatku dochodowego. Zresztą ta sama kwestia dotyczy osób zamieszkałych w innych krajach, które pracują w Polsce.

Czytaj także:

Praca zdalna a PIT: wiadomo, gdzie zapłacą podatek pracownicy transgraniczni z Polski i Niemiec

Pożyteczna fikcja

W takiej sytuacji 27 listopada 2020 r. Polska zawarła z Niemcami porozumienie dotyczące tego problemu. Obowiązuje ono od 28 listopada i wprowadza pewną fikcję prawną polegającą na tym, że gdy pracownik wykonuje pracę z domu u siebie w kraju (np. w Polsce) na rzecz pracodawcy z drugiego kraju (np. w Niemczech), u którego dotychczas pracował, traktuje się ją tak jak pracę wykonywaną przed wydaniem ograniczeń pandemicznych.

Takie porozumienie tworzy wyjątek od zasady przewidzianej w art. 15 ust. 1 polsko-niemieckiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania z 2003 r. Według tej ogólnej reguły praca najemna jest opodatkowana w tym państwie, w którym jest faktycznie wykonywana.

„Przyjęcie takiego rozwiązania to znaczące uproszczenie dla pracowników transgranicznych. Utrzymane są zasady opodatkowania obowiązujące przed wybuchem pandemii Covid-19, pomimo zmiany okoliczności faktycznych uzasadniających odmienne traktowanie" – czytamy w komunikacie wydanym przez Ministerstwo Finansów.

Resort wyjaśnia przy tym, że przyjęte rozwiązanie, zakładające fikcyjną obecność pracownika polskiego w Niemczech (i odwrotnie), nie ma zastosowania do wszystkich sytuacji. Porozumienie dotyczy bowiem wyłącznie tych pracowników transgranicznych, którzy w związku Covid-19 zostali skierowani przez pracodawcę do pracy zdalnej, tj. wykonywanej z domu w kraju rezydencji (stałego zamieszkania). Nie skorzystają z niego pracownicy świadczący pracę zdalną z państwa rezydencji lub z państwa trzeciego, która i tak byłaby świadczona w ten sposób, niezależnie od kryzysu związanego z pandemią.

Trzeba dokumentować

Porozumienie rządów Polski i Niemiec nie dotyczy też tych pracowników, którzy ze względu na zapisy umowy są zobowiązani do świadczenia pracy zdalnej z państwa rezydencji.

W porozumieniu zawarto regułę, że praca zdalna wymuszona ograniczeniami pandemicznymi powinna być odpowiednio udokumentowana. Pracownik powinien uzyskać od pracodawcy pisemne potwierdzenie określające, która część dni pracy zdalnej była spowodowana wyłącznie przez środki podjęte w związku z pandemią.

Porozumienie zawarto z mocą wsteczną. Dotyczy ono bowiem okresu od 11 marca do 31 grudnia 2020. Ma być jednak automatycznie przedłużane.