Doktor Edward Kopówka, kierownik muzeum obozu zagłady w Treblince, oddycha z ulgą, kiedy ludzie wybrzydzają na wystawę poświęconą pomordowanym. Ludzie mówią, że jest mała, nienowoczesna, bez żadnych filmów, komputerów i multimediów.

– Cieszę się, że nareszcie dyskutujemy o wystawie, a nie o tym, że w okolicy nie ma normalnej toalety – mówi.

Skromny budynek muzeum został otwarty dopiero w 2010 roku. Wcześniej w Treblince – w obozie zagłady, gdzie zginęła co siódma ofiara Holokaustu, był tylko błotnisty parking i licha dozorcówka, wodę czerpano ze studni głębinowej. Wszystko na oczach 50 tysięcy osób, w większości z zagranicy, odwiedzających co roku memoriał.

Kopówka wręcza nam artykuł z lokalnej gazety „Życie Siedleckie" o tym, jak w czasach PRL teren byłego obozu wizytował książę holenderski Bernard:

„Po części oficjalnej dostojny gość zapragnął pójść tam, gdzie nawet król piechotą chodzi. Nastąpiła konsternacja. Ktoś zaproponował pobliskie krzaki, ale spotkało się to z odmową mistrza ceremonii".

Dziś już nie ma z tym problemu. Teraz kierownik myśli o tym, jak zorganizować wystawę multimedialną. W muzealnym budynku odbyła się już pierwsza konferencja naukowa na temat Zagłady. Wystąpiła na niej Brytyjka Caroline Strudy Colls, wykładowca badań sądowych Staffordshire University. Przedstawiła wyniki badań, które wykonała przy użyciu specjalistycznego sprzętu. Badała teren georadarem i metodą obrazowania elektrooporowego. Oczywiście najlepiej byłoby wbić łopatę, ale kopania w miejscach pochówku zabrania żydowskie prawo religijne. Wszystko odbyło się więc pod nadzorem rabinów, za pozwoleniem i poparciem władz muzeum. Strudy Colls jest doświadczona w takich ekspertyzach, badała cmentarze żydowskie w Wielkiej Brytanii i poszukiwała masowych grobów po wojnie na Bałkanach.

Tym bardziej jej ustalenia musiały być wstrząsem dla historyków zajmujących się dziejami obozu zagłady.