Komornik sam musi zadbać o pieniądze na podatek

Oznacza to, że komornik jako płatnik VAT od sprzedaży egzekucyjnej nie może czekać z odprowadzeniem podatku do czasu zatwierdzenia przez sąd cywilny planu podziału kwoty uzyskanej z licytacji. Stanowisko, które skomplikuje życie komorników, potwierdził w piątek (17 czerwca 2011 r.) Naczelny Sąd Administracyjny (sygnatura akt: I FSK 1064/10).

Orzeczenie zapadło w sprawie komornika, któremu fiskus zarzucił, że nie wywiązał się w terminie z obowiązków płatnika. Chodziło o 500 tys. zł VAT od sprzedaży licytacyjnej nieruchomości. Licytacja odbyła się w lutym 2007 r. Miesiąc później sąd rejonowy przysądził jej własność nabywcom za cenę przybicia wynoszącą blisko 1,5 mln zł. Cena została zapłacona w całości i w październiku 2007 r. sąd cywilny potwierdził uprawomocnienie się postanowienia o przysądzeniu własności.

Faktura i zapłata za późno

Rok później komornik sporządził projekt planu podziału sumy. Fakturę dokumentującą sprzedaż wystawił jednak dopiero 31 sierpnia 2009 r. Kilka dni później poinformował organ podatkowy o przelaniu na jego konto należnego podatku. Ku zaskoczeniu komornika organ podatkowy orzekł o jego odpowiedzialności podatkowej jako płatnika. Jego zdaniem komornik miał obowiązek wystawić fakturę VAT w listopadzie 2007 r. i uiścić podatek do 25 grudnia 2007 r.

Komornik nie zgodził się z tym rozstrzygnięciem. Podkreślał, że nie ma prawa swobodnego dysponowania kwotami, które otrzymuje w trakcie postępowania egzekucyjnego. Wadium i pieniądze z licytacji trafiają bezpośrednio na konto sądu. Pieniądze zostały uwolnione z depozytu dopiero po zatwierdzeniu planu podziału.

Potrzebna współpraca

Sąd I instancji przyznał mu rację. Stwierdził, że nakładając na komorników obowiązek pobrania i wpłacenia VAT, ustawodawca nie zapewnił im odpowiednich instrumentów do realizacji tego obowiązku.

Fiskus zaskarżył ten wyrok do NSA i wygrał. W ocenie NSA komornik miał obowiązek zapłacić VAT już w grudniu 2007 r. Odwołując się do orzecznictwa Sądu Najwyższego i Trybunału Konstytucyjnego, NSA uznał, że istnieje taka interpretacja przepisów cywilnych oraz podatkowych, która umożliwia wywiązanie się przez komornika z obowiązku podatkowego.

Przede wszystkim, jak wyjaśniła sędzia NSA Krystyna Chustecka, kwota VAT nie wchodzi do planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji. Powinna być odprowadzona na konto fiskusa w dacie powstania obowiązku podatkowego. Komornik i sąd, który go nadzoruje, muszą ze sobą współpracować. Dlatego w chwili powstania obowiązku podatkowego komornik powinien wystąpić do sądu o przekazanie mu pieniędzy na VAT. Sąd powinien je wydać. NSA wskazał, że skarżący z takim żądaniem nie wystąpił. Dlatego organ podatkowy miał prawo uznać, że nie wywiązał się z obowiązków płatnika.

Krzysztof Dolny, rzecznik Krajowej Rady Komorniczej, podkreśla, że komornicy nie uchylają się od obowiązków podatkowych. Jednakże w jego ocenie przepisy są niejasne.

– Nałożono na nas obowiązek, z którego nie możemy się do końca wywiązać, bo nie wiemy, jak mamy to zrobić – tłumaczy.

Aby się wywiązać

Zdaniem Dolnego z przepisów powinno jasno wynikać, że kwota do podziału trafia na rachunek depozytowy sądu, a kwota VAT na konto komornika. Wówczas komornik, który jako płatnik ponosi pełną odpowiedzialność wobec fiskusa, z karnoskarbową włącznie, mógłby się wywiązać ze swoich obowiązków.